ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΓ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΚΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΤΗΣ

«Ἄλλην παρα­βολὴν ἀκού­σα­τε. ἄνθρω­πός τις ἦν οἰκοδε­σπό­της, ὅστις ἐφύτευ­σεν ἀμπελῶνα καὶ φραγμὸν αὐτῷ περιέ­θη­κε καὶ ὤρυξεν ἐν αὐτῷ ληνὸν καὶ ᾠκοδό­μη­σε πύρ­γον, καὶ ἐξέδο­το αὐτὸν γεωρ­γοῖς καὶ ἀπεδή­μη­σεν(:Ακού­στε και άλλη παρα­βο­λή: Ένας άνθρω­πος οικο­δε­σπό­της φύτε­ψε αμπέ­λι και ύψω­σε γύρω από αυτό ένα φρά­κτη και έσκα­ψε μέσα σε αυτό ένα πατη­τή­ρι και μία δεξα­με­νή και έκτι­σε πύρ­γο, για να μένουν οι εργά­τες και οι φύλα­κες· εμπι­στεύ­τη­κε αυτό σε κάποιους γεωρ­γούς και ανα­χώ­ρη­σε σε άλλη χώρα).

Ὃτε δὲ ἤγγι­σεν ὁ καιρὸς τῶν καρπῶν, ἀπέστει­λε τοὺς δού­λους αὐτοῦ πρὸς τοὺς γεωρ­γοὺς λαβεῖν τοὺς καρ­ποὺς αὐτοῦ(:Όταν λοι­πόν πλη­σί­α­σε ο και­ρός του τρυ­γη­τού, έστει­λε τους δού­λους του στους γεωρ­γούς, για να πάρουν τους καρ­πούς που αυτός δικαιούν­ταν). Καὶ λαβόν­τες οἱ γεωρ­γοὶ τοὺς δού­λους αὐτοῦ ὃν μὲν ἔδει­ραν, ὃν δὲ ἀπέκτει­ναν, ὃν δὲ ἐλιθο­βό­λη­σαν(:Οι γεωρ­γοί, όμως, όντας μοχθη­ροί και άπλη­στοι, συνέ­λα­βαν τους δού­λους και άλλον έδει­ραν, άλλον φόνευ­σαν, άλλον λιθο­βό­λη­σαν). πάλιν ἀπέστει­λεν ἄλλους δού­λους πλεί­ο­νας τῶν πρώ­των, καὶ ἐποί­η­σαν αὐτοῖς ὡσαύ­τως(:Πάλι ο οικο­δε­σπό­της έστει­λε άλλους δού­λους, περισ­σο­τέ­ρους από τους πρώ­τους και έκα­μαν και σε αυτούς τα ίδια). Ὑστε­ρον δὲ ἀπέστει­λε πρὸς αὐτοὺς τὸν υἱὸν αὐτοῦ λέγων· ἐντρα­πή­σον­ται τὸν υἱόν μου(:Ύστε­ρα πάλι έστει­λε προς αυτούς τον υιό του λέγον­τας: ‘’Οι άνθρω­ποι αυτοί θα ντρα­πούν του­λά­χι­στον το παι­δί μου’’). Οἱ δὲ γεωρ­γοὶ ἰδόν­τες τὸν υἱὸν εἶπον ἐν ἑαυτοῖς· οὗτός ἐστιν ὁ κλη­ρο­νό­μος· δεῦτε ἀποκτεί­νω­μεν αὐτὸν καὶ κατά­σχω­μεν τὴν κλη­ρο­νο­μί­αν αὐτοῦ(:Οι γεωρ­γοί όμως, όταν είδαν τον υιό, είπαν μετα­ξύ τους: ‘’Αυτός είναι ο κλη­ρο­νό­μος· ελά­τε, ας τον φονεύ­σου­με και ας κατα­λά­βου­με ορι­στι­κά πλέ­ον εμείς την κλη­ρο­νο­μία του). Καὶ λαβόν­τες αὐτὸν ἐξέβα­λον ἔξω τοῦ ἀμπελῶνος, καὶ ἀπέκτει­ναν(:Και αφού τον συνέ­λα­βαν, τον έβγα­λαν έξω από το αμπέ­λι και εκεί τον φόνευ­σαν).

Ὅταν οὖν ἔλθῃ ὁ κύριος τοῦ ἀμπελῶνος, τί ποι­ή­σει τοῖς γεωρ­γοῖς ἐκεί­νοις;(: Μετά από τη διή­γη­ση της παρα­βο­λής ρώτη­σε ο Χρι­στός τους αρχιε­ρείς και πρε­σβυ­τέ­ρους του λαού: “Όταν λοι­πόν έλθει ο κύριος του αμπε­λώ­να, τι θα κάμει στους γεωρ­γούς εκεί­νους;”). Λέγου­σιν αὐτῷ· κακοὺς κακῶς ἀπολέ­σει αὐτούς, καὶ τὸν ἀμπελῶνα ἐκδώ­σε­ται ἄλλοις γεωρ­γοῖς, οἵτινες ἀποδώ­σου­σιν αὐτῷ τοὺς καρ­ποὺς ἐν τοῖς και­ροῖς αὐτῶν(:Και αυτοί του απάν­τη­σαν: “τόσο κακοί που υπήρ­ξαν, με τον χει­ρό­τε­ρο θάνα­το θα τους εξο­λο­θρεύ­σει και θα εμπι­στευ­τεί σε άλλους γεωρ­γούς τον αμπε­λώ­να, οι οποί­οι θα δώσουν σε αυτόν τους οφει­λό­με­νους καρ­πούς στην κατάλ­λη­λη επο­χή”).

Λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· οὐδέπο­τε ἀνέγνω­τε ἐν ταῖς γρα­φαῖς, λίθον ὃν ἀπεδο­κί­μα­σαν οἱ οἰκοδο­μοῦντες, οὗτος ἐγενή­θη εἰς κεφαλὴν γωνί­ας· παρὰ Κυρί­ου ἐγένε­το αὕτη, καὶ ἔστι θαυ­μαστὴ ἐν ὀφθαλ­μοῖς ἡμῶν;(:Λέγει σε αυτούς ο Ιησούς: “Ουδέ­πο­τε λοι­πόν δια­βά­σα­τε στις Γρα­φές: «Λίθο, [δηλα­δή Εμέ­να], τον οποίο απέρ­ρι­ψαν ως ακα­τάλ­λη­λο οι χτί­στες, [εσείς, δηλα­δή, οι οικο­δό­μοι του λαού], έγι­νε ακρο­γω­νιαί­ος λίθος στην πνευ­μα­τι­κή οικο­δο­μή του Θεού, [δηλα­δή στην Εκκλη­σία] η οποία έγι­νε παρά του Θεού και είναι αξιο­θαύ­μα­στη στους οφθαλ­μούς μας;»).Διὰ τοῦτο λέγω ὑμῖν ὅτι ἀρθή­σε­ται ἀφ᾿ ὑμῶν ἡ βασι­λεία τοῦ Θεοῦ καὶ δοθή­σε­ται ἔθνει ποιοῦντι τοὺς καρ­ποὺς αὐτῆς(:Για τού­το σας λέγω ότι θα αφαι­ρε­θεί από σας η βασι­λεία [και η ιδιαί­τε­ρη προ­στα­σία] του Θεού και θα δοθεί σε έθνος, που θα παρά­γει καρ­πούς [δηλα­δή έργα αγα­θά, που είναι οι καρ­ποί της βασι­λεί­ας αυτής])· καὶ ὁ πεσὼν ἐπὶ τὸν λίθον τοῦτον συν­θλα­σθή­σε­ται· ἐφ᾿ ὃν δ᾿ ἂν πέσῃ, λικμή­σει αὐτόν(:Και εκεί­νος, ο οποί­ος θα πέσει με εχθρι­κές δια­θέ­σεις εναν­τί­ον του ακρο­γω­νιαί­ου αυτού λίθου, θα κατα­τσα­κι­στεί. Και σε όποιον πέσει επά­νω ο βαρύς αυτός λίθος, θα τον κάμει συν­τρίμ­μια και σκό­νη[Όποιος δηλα­δή πολε­μή­σει τον Χρι­στό, θα αντι­κρί­σει την οργή Του και θα κατα­λή­ξει στον όλε­θρο και τον αφα­νι­σμό]).

Καὶ ἀκού­σαν­τες οἱ ἀρχιε­ρεῖς καὶ οἱ Φαρι­σαῖοι τὰς παρα­βολὰς αὐτοῦ ἔγνω­σαν ὅτι περὶ αὐτῶν λέγει· καὶ ζητοῦντες αὐτὸν κρατῆσαι ἐφοβή­θη­σαν τοὺς ὄχλους ἐπειδὴ ὡς προ­φή­την αὐτὸν εἶχον(:Και όταν άκου­σαν οι αρχιε­ρείς και οι Φαρι­σαί­οι τις παρα­βο­λές Του, εννόη­σαν πλέ­ον ότι γι’ αυτούς ομι­λεί και σε αυτούς ανα­φέ­ρε­ται. Και παρό­λο που ζητού­σαν να τον συλ­λά­βουν, δεν τόλ­μη­σαν, επει­δή φοβή­θη­καν τον λαό, ο οποί­ος Τον θεω­ρού­σε προ­φή­τη και Τον τιμού­σε)»[Ματθ.21,33–46], [ερμη­νεία Πανα­γιώ­του Τρεμ­πέ­λα].

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Πολ­λά υπαι­νίσ­σε­ται με την παρα­πά­νω παρα­βο­λή ο Κύριος· την πρό­νοια του Θεού που έδει­ξε προς τους Ιου­δαί­ους από ψηλά, τη φονι­κή διά­θε­ση που είχαν από την αρχή οι Ιου­δαί­οι, το ότι δεν παρα­λεί­φθη­κε τίπο­τε από όσα έπρε­πε για τη φρον­τί­δα τους, το ότι όχι μόνο δεν τους απο­στρά­φη­κε ο Θεός και όταν ακό­μη φόνευ­σαν τους προ­φή­τες, αλλά απέ­στει­λε ακό­μη και τον Υιό του για να τους βοη­θή­σει να σωθούν· το ότι ένας και ο αυτός είναι ο Θεός της Παλαιάς και της Και­νής Δια­θή­κης, το ότι θα επι­τύ­χει με τον θάνα­τό Του πολ­λά, το ότι οι Ιου­δαί­οι υφί­σταν­ται τη βαριά τιμω­ρία για τη σταύ­ρω­ση και το τόλ­μη­μά τους εκεί­νο· την πρό­σκλη­ση των εθνών και την έκπτω­ση των Ιου­δαί­ων. Γι’ αυτό και τοπο­θε­τεί την παρα­βο­λή αυτή στη σει­ρά αμέ­σως μετά από αυτήν που είχε προ­η­γη­θεί(: η παρα­βο­λή των δύο γιων, που ο ένας αρχι­κά είπε ότι θα έκα­νε το θέλη­μα του πατέ­ρα του και δεν το έκα­νε, ενώ ο δεύ­τε­ρος ήταν αυτός που μολο­νό­τι αρχι­κά αρνή­θη­κε, έπει­τα μετα­νόη­σε και το έκα­νε: Ματθ.21,28–32), για να δεί­ξει ότι το έγκλη­μα των Ιου­δαί­ων είναι πολύ μεγά­λο και δύσκο­λα συγ­χω­ρεί­ται.

Πώς και με ποιο τρό­πο επι­τυγ­χά­νει να το δεί­ξει αυτό; Διό­τι, ενώ τόσο πολύ τους φρόν­τι­σε ο Θεός, εντού­τοις τους υπο­σκέ­λι­σαν οι πόρ­νες και οι τελώ­νες και μάλι­στα τους υπο­σκέ­λι­σαν σε πολύ μεγά­λο βαθ­μό. Πρό­σε­χε όμως και του Θεού τη μεγά­λη πρό­νοια γι΄αυτούς και την απε­ρί­γρα­πτη αδρά­νειά τους. Πραγ­μα­τι­κά, αυτά που ήσαν έργο και απο­στο­λή των γεωρ­γών, τα ανέ­λα­βε και τα έκα­νε ο Ίδιος· τοπο­θέ­τη­σε δηλα­δή τον φρά­κτη, φύτε­ψε την άμπε­λο και όλα τα άλλα που έκα­νε· σε αυτούς άφη­σε ένα μικρό έργο, το να φρον­τί­ζουν για την άμπε­λο και να δια­φυ­λά­ξουν αυτά που τους εμπι­στεύ­τη­κε· διό­τι τίπο­τε δεν παρα­λεί­φθη­κε, αλλά τα πάν­τα έγι­ναν στην εντέ­λεια. Και όμως ούτε και έτσι κέρ­δι­σαν τίπο­τε, και όλα αυτά παρά τις τόσες ευερ­γε­σί­ες και την τόση φρον­τί­δα και επι­μέ­λεια εκ μέρους του Θεού γι’ αυτούς· διό­τι, όταν εξήλ­θαν από την Αίγυ­πτο, και νόμο τούς έδω­σε, και πόλη τούς έκτι­σε, και ναό τούς οικο­δό­μη­σε, και θυσια­στή­ριο τούς κατα­σκεύ­α­σε. «Καὶ ἀπεδή­μη­σεν (:Και έφυ­γε για άλλη χώρα)», δηλα­δή έδει­ξε μακρο­θυ­μία, δεν τους τιμω­ρού­σε πάν­το­τε αμέ­σως μετά τη διά­πρα­ξη των αμαρ­τιών· δηλα­δή «απο­δη­μία» απο­κα­λεί τη μεγά­λη μακρο­θυ­μία Του.

Και «ἀπέστει­λε τοὺς δού­λους αὐτοῦ (:απέ­στει­λε τους δού­λους του)», δηλα­δή τους προ­φή­τες, «λαβεῖν τοὺς καρ­ποὺς αὐτοῦ(:για να παρα­λά­βουν τους καρ­πούς που του ανή­καν)», δηλα­δή την υπα­κοή που θα απο­δει­κνυό­ταν με τα αγα­θά έργα τους. Οι Ιου­δαί­οι όμως και στην περί­πτω­ση αυτή έδει­ξαν την κακία τους, όχι μόνο διό­τι δεν απέ­δω­σαν τους καρ­πούς, αν και έτυ­χαν τόσης μεγά­λης φρον­τί­δας εκ μέρους του Θεού, πράγ­μα που απο­δει­κνύ­ει την αδια­φο­ρία τους, αλλά και με το ότι φέρ­θη­καν με σκλη­ρό­τη­τα προς τους απε­σταλ­μέ­νους Το· διό­τι εκεί­νοι που δεν είχαν να δώσουν καρ­πούς, μολο­νό­τι ήσαν οφει­λέ­τες, δεν έπρε­πε να αγα­να­κτούν, ούτε να επι­δει­κνύ­ουν σκλη­ρό­τη­τα και αγριό­τη­τα, αλλά να παρα­κα­λούν για έλε­ος. Αυτοί όμως, όχι μόνο αγα­νά­κτη­σαν, αλλά και γέμι­σαν τα χέρια τους με αίμα, και, αν και έπρε­πε οι ίδιοι ως ένο­χοι να τιμω­ρη­θούν, ζήτη­σαν αυτοί να γίνουν τιμω­ροί. Για τού­το έστει­λε και δεύ­τε­ρους και τρί­τους απε­σταλ­μέ­νους, για να απο­δει­χθεί και η κακία τους και η φιλαν­θρω­πία του Θεού.

Και για­τί δεν έστει­λε από την αρχή τον Υιό Του, για να έλθουν σε επί­γνω­ση του εαυ­τού τους από όσα έκα­ναν εις βάρος των απε­σταλ­μέ­νων Του και αφού αφή­σουν την οργή τους, να ντρα­πούν Αυτόν, όταν θα ερχό­ταν; Υπάρ­χουν βέβαια και άλλοι λόγοι, αλλά τώρα επί του παρόν­τος ας προ­χω­ρή­σου­με στη συνέ­χεια της παρα­βο­λής. Τι σημαί­νει λοι­πόν η φρά­ση: «Ἐντρα­πή­σον­ται τὸν υἱόν μου(:Ίσως να ντρα­πούν τον Υιό μου)»; Δεν σημαί­νει ότι είχε άγνοια ο Θεός για το πώς επρό­κει­το οι Ιου­δαί­οι να συμ­πε­ρι­φερ­θούν και στον ίδιο του τον Υιό, μη γένοι­το, αλλά θέλει να δεί­ξει με τον τρό­πο αυτό ότι το αμάρ­τη­μα είναι μεγά­λο και στε­ρεί­ται κάθε απο­λο­γί­ας· διό­τι Αυτός Τον έστει­λε, αν και γνώ­ρι­ζε ότι θα Τον φονεύ­σουν.

Και λέει ότι «ίσως να ντρα­πούν», για να δεί­ξει τι έπρε­πε να γίνει, ότι δηλα­δή έπρε­πε να ντρα­πούν. Διό­τι σε άλλη περί­πτω­ση,[και, πιο συγ­κε­κρι­μέ­να, στον προ­φή­τη Ιεζε­κι­ήλ] λέγει: «Ἐὰν ἄρα ἀκού­σω­σιν ἢ πτο­ηθῶσι ‑διό­τι οἶκος παρα­πι­κραί­νων ἐστί- καὶ γνώ­σον­ται ὅτι προ­φή­της εἶ σὺ ἐν μέσῳ αὐτῶν(:Μήπως και θελή­σουν να υπα­κού­σουν στα λόγια μου ή απλώς να κατα­πτο­η­θούν, διό­τι είναι γένος και λαός, που πάν­το­τε με παρα­πι­κραί­νει με τις παρα­βά­σεις των εντο­λών μου και οπωσ­δή­πο­τε θα μάθουν ότι ανά­με­σά τους υπάρ­χει ένας προ­φή­της, ο οποί­ος είσαι εσύ)»[Ιεζ.2,5]· ούτε και εκεί δεί­χνει άγνοια, αλλά για να μη λέγουν ορι­σμέ­νοι αγνώ­μο­νες ότι η πρόρ­ρη­σή Του έγι­νε αναγ­κα­στι­κή αιτία της παρα­κο­ής τους, για τού­το ομι­λεί κατά αυτόν τον τρό­πο και χρη­σι­μο­ποιεί αυτές τις φρά­σεις και λέγει· «μην τυχόν» και «ίσως»· διό­τι και αν ακό­μη φάνη­καν αχά­ρι­στοι προς τους δού­λους[δηλα­δή τους προ­φή­τες], έπρε­πε να σεβα­σθούν το αξί­ω­μα του Υιού.

Τι έκα­ναν όμως οι Ιου­δαί­οι; Ενώ έπρε­πε να τρέ­ξουν και να πέσουν στα πόδια Του, ενώ έπρε­πε να ζητή­σουν συγνώ­μη για τα αμαρ­τή­μα­τά τους, αυτοί αγω­νί­ζον­ται να υπερ­βούν τα προ­η­γού­με­να εγκλή­μα­τά τους, εκδύ­ον­ται και ανα­κα­τεύ­ον­ται με τα μιά­σμα­τα και διαρ­κώς με τα νέα πλημ­με­λή­μα­τά τους καλύ­πτουν τα προ­η­γού­με­να. Αυτό το δήλω­σε και ο Κύριος όταν έλε­γε: «ὥστε μαρ­τυ­ρεῖτε ἑαυτοῖς ὅτι υἱοί ἐστε τῶν φονευ­σάν­των τοὺς προ­φή­τας. καὶ ὑμεῖς πλη­ρώ­σα­τε τὸ μέτρον τῶν πατέ­ρων ὑμῶν(:Ώστε εσείς οι ίδιοι βεβαιώ­νε­τε ότι είστε γνή­σιοι και αντά­ξιοι από­γο­νοι εκεί­νων, που φόνευ­σαν τους προ­φή­τες.Λοι­πόν, ολο­κλη­ρώ­στε και εσείς το έργο των πατέ­ρων σας, κάμε­τε όσα εκεί­νοι δεν έκα­μαν, φονεύ­σε­τε τον Μεσ­σία, για να φθά­σε­τε έτσι στο έσχα­το όριο της κακί­ας)»[Ματθ.23,31–32].

Εξάλ­λου και οι προ­φή­τες τούς κατη­γο­ρού­σαν από παλιά για αυτά και τους έλε­γαν: «Αἱ γὰρ χεῖρες ὑμῶν αἵματος πλή­ρεις(:Τα χέρια σας είναι γεμά­τα από αίμα­τα αθώ­ων)»[Ησ.1,15] και: «Ἀρὰ καὶ ψεῦδος καὶ φόνος καὶ κλοπὴ καὶ μοι­χεία κέχυ­ται ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ αἵματα ἀφ᾿ αἵμασι μίσγου­σι (:Έχουν χυθεί και πλημ­μυ­ρί­σει τη χώρα σας κατά­ρες, ψεύ­δη, φόνοι, κλο­πές, μοι­χεί­ες, ενώ τα αίμα­τα στη χώρα σας χύνον­ται συνε­χώς και ανα­κα­τεύ­ον­ται το ένα με το άλλο)»[Ωσ.4,2] και: «Οἱ οἰκοδο­μοῦντες Σιὼν ἐν αἵμασι καὶ Ἱερου­σαλὴμ ἐν ἀδικί­αις(:Eσείς, οι οποί­οι οικο­δο­μεί­τε τα σπί­τια σας στη Σιών με το αίμα των φτω­χών και των αδυ­νά­των και τις κατοι­κί­ες σας στην Ιερου­σα­λήμ τις οικο­δο­μεί­τε με τις αδι­κί­ες εναν­τί­ον των αδελ­φών σας)»[Μιχ.3,10]. Όμως, δεν σωφρο­νί­ζον­ταν αυτοί, αν και αυτήν την εντο­λή έλα­βαν πρώ­τη, το «Οὐ φονεύ­σεις»[Έξ.20,15], δηλα­δή, και συγ­χρό­νως δια­τά­χθη­καν να απο­φεύ­γουν πολ­λά άλλα με την τήρη­ση αυτής της μεγά­λης εντο­λής και με πολ­λούς και ποι­κί­λους τρό­πους οδη­γούν­ταν στο να απο­φεύ­γουν την παρά­βα­ση της εντο­λής αυτής.

Όμως δεν εγκα­τέ­λει­ψαν την πονη­ρή εκεί­νη συνή­θειά τους. Αλλά τι λέγουν όταν Τον είδαν; «Δεῦτε ἀποκτεί­νω­μεν αὐτὸν(:Ελά­τε, ας Τον φονεύ­σου­με)». Με ποιον σκο­πό και για­τί να το κάνε­τε αυτό; Ποια τέλος πάν­των μικρή ή μεγά­λη κατη­γο­ρία είχα­τε να Του απο­δώ­σε­τε; Το ότι σας τίμη­σε και, αν και ήταν Θεός, έγι­νε άνθρω­πος προς χάρη σας και έκα­νε τα αμέ­τρη­τα εκεί­να θαύ­μα­τα; Ή επει­δή συγ­χω­ρού­σε τα αμαρ­τή­μα­τα; Ή επει­δή σας καλού­σε στη Βασι­λεία; Πρό­σε­ξε, όμως, εκτός από την ασέ­βειά τους και την μεγά­λη αφρο­σύ­νη τους, και την αιτία της σφα­γής, που ήταν τελεί­ως βλα­κώ­δης και γεμά­τη από μεγά­λη παρα­φρο­σύ­νη: «Δεῦτε ἀποκτεί­νω­μεν αὐτὸν(:Ελά­τε, ας τον φονεύ­σου­με)», λέγει, «καὶ κατά­σχω­μεν τὴν κλη­ρο­νο­μί­αν αὐτοῦ(:και θα γίνει έτσι η άμπε­λος δική μας κλη­ρο­νο­μία)»[Ματθ.21,38].

Και πού σκέ­φτον­ται να τον φονεύ­σουν; Έξω από την άμπε­λο. Είδες πώς προ­φη­τεύ­ει και τον τόπο, στον οποίο επρό­κει­το να θανα­τω­θεί; «Καὶ λαβόν­τες αὐτὸν ἐξέβα­λον ἔξω τοῦ ἀμπελῶνος, καὶ ἀπέκτει­ναν(:Και αφού τον έβγα­λαν έξω από την άμπε­λο, τον φόνευ­σαν)»[Ματθ.21,39].

Και ο μεν ευαγ­γε­λι­στής Λου­κάς λέγει ότι ο ίδιος ο Κύριος είπε αυτό που έπρε­πε να πάθουν αυτοί και εκεί­νοι απάν­τη­σαν: «Μή γένοι­το»[Λουκ.20,16: «Τί οὖν ποι­ή­σει αὐτοῖς ὁ κύριος τοῦ ἀμπελῶνος; ἐλεύ­σε­ται καὶ ἀπολέ­σει τοὺς γεωρ­γοὺς τού­τους, καὶ δώσει τὸν ἀμπελῶνα ἄλλοις. ἀκού­σαν­τες δὲ εἶπον· μὴ γένοι­το(:Τι λοι­πόν θα κάμει εναν­τί­ον αυτών ο κύριος του αμπε­λιού; Θα έλθει ο ίδιος και θα εξο­λο­θρεύ­σει τους γεωρ­γούς αυτούς και θα δώσει το αμπέ­λι σε άλλους. Μερι­κοί μάλι­στα από τους Φαρι­σαί­ους, που ήσαν εκεί, όταν άκου­σαν την παρα­βο­λή και εννόη­σαν τη σημα­σία της, είπαν: “Μη γένοι­το!’’)» και κατό­πιν πρό­σθε­σε ο Ιησούς τη μαρ­τυ­ρία της Γρα­φής· διό­τι λέγει παρα­κά­τω ο ευαγ­γε­λι­στής Λου­κάς (Λουκ.20,17–18): «Ὁ δὲ ἐμβλέ­ψας αὐτοῖς εἶπε· τί οὖν ἐστι τὸ γεγραμ­μέ­νον τοῦτο, λίθον ὃν ἀπεδο­κί­μα­σαν οἱ οἰκοδο­μοῦντες, οὗτος ἐγενή­θη εἰς κεφαλὴν γωνί­ας;(: Εκεί­νος τους κοί­τα­ξε κατά­μα­τα και τους είπε: “Τι σημαί­νει λοι­πόν αυτό που έχει γρα­φεί από τους προ­φή­τες :”Λίθο, που τον απέρ­ρι­ψαν ως ακα­τάλ­λη­λο οι οικο­δό­μοι, αυτός έγι­νε κεφα­λή και ακρο­γω­νιαί­ος λίθος για όλη την οικο­δο­μή, και ο καθέ­νας που θα προ­σκό­ψει επά­νω στον λίθο αυτόν, θα κατα­κομ­μα­τια­στεί”;”)»].

Ο ευαγ­γε­λι­στής Ματ­θαί­ος, ωστό­σο, λέγει ότι οι ίδιοι διε­τύ­πω­σαν την από­φα­ση [Ματθ.21,40–41] : «Ὅταν οὖν ἔλθῃ ὁ κύριος τοῦ ἀμπελῶνος, τί ποι­ή­σει τοῖς γεωρ­γοῖς ἐκεί­νοις; λέγου­σιν αὐτῷ· κακοὺς κακῶς ἀπολέ­σει αὐτούς, καὶ τὸν ἀμπελῶνα ἐκδώ­σε­ται ἄλλοις γεωρ­γοῖς, οἵτινες ἀποδώ­σου­σιν αὐτῷ τοὺς καρ­ποὺς ἐν τοῖς και­ροῖς αὐτῶν(:Μετά τη διή­γη­ση της παρα­βο­λής, ρώτη­σε τους αρχιε­ρείς και πρε­σβυ­τέ­ρους του λαού ο Χρι­στός: “Όταν λοι­πόν έλθει ο κύριος του αμπε­λώ­να, τι θα κάμει στους γεωρ­γούς εκεί­νους;”. Και αυτοί του απάν­τη­σαν: “Τόσο κακοί που υπήρ­ξαν, κακώς θα τους εξο­λο­θρεύ­σει και θα εμπι­στευ­τεί σε άλλους γεωρ­γούς τον αμπε­λώ­να, οι οποί­οι θα δώσουν σε αυτόν τους οφει­λό­με­νους καρ­πούς στην κατάλ­λη­λη επο­χή”)». Όμως αυτό δεν απο­τε­λεί αντί­φα­ση μετα­ξύ των δύο ευαγ­γε­λι­στών, διό­τι συνέ­βη­σαν και τα δύο· δηλα­δή και οι ίδιοι μέσα τους έβγα­λαν την από­φα­ση αυτή, αλλά και όταν πάλι αντι­λή­φθη­καν τη σημα­σία των λόγων Του είπαν: «Μή γένοι­το»· και ακό­μη τους ανέ­φε­ρε και τη μαρ­τυ­ρία του προ­φή­τη Δαβίδ [Ψαλμ.117,22: «Λίθον, ὃν ἀπεδο­κί­μα­σαν οἱ οἰκοδο­μοῦντες, οὗτος ἐγενή­θη εἰς κεφαλὴν γωνί­ας(:Εγώ ο Ισρα­ήλ, προ­τυ­πώ­νον­τας και τον Μεσ­σία, είμαι ο λίθος, τον οποίο απέρ­ρι­ψαν οι χτί­στες, όσοι ρυθ­μί­ζουν με τη σπά­θη και τις συμ­μα­χί­ες τους τις τύχες των αση­μό­τε­ρων λαών. Αλλά ο λίθος αυτός έγι­νε της όλης οικο­δο­μής κεφα­λή και ακρο­γω­νιαί­ος λίθος. Έτσι και ο Χρι­στός, μολο­νό­τι απορ­ρί­φτη­κε ως άχρη­στος από τους οικο­δό­μους της συνα­γω­γής, συνέ­νω­σε τους δύο λαούς, Ιου­δαί­ους και εθνι­κούς, σε μία Εκκλη­σία και έγι­νε αυτής αρχη­γός και κεφα­λή και ποι­μέ­νας)»], πεί­θον­τάς τους ότι οπωσ­δή­πο­τε θα συμ­βεί αυτό και έτσι θα γίνουν τα πράγ­μα­τα.

Αλλά παρά ταύ­τα ούτε και έτσι τους απε­κά­λυ­πτε καθα­ρά τους εθνι­κούς, ώστε να μην τους δώσει καμί­αν αφορ­μή κατη­γο­ρί­ας και δυσα­ρέ­σκειας, αλλά απλώς έκα­νε έναν υπαι­νιγ­μό με τα λόγια: «θα παρα­δώ­σει την άμπε­λο σε άλλους». Για τον λόγο αυτό βέβαια τους ομί­λη­σε με παρα­βο­λή, ώστε αυτοί οι ίδιοι να βγά­λουν την από­φα­ση, πράγ­μα το οποίο συνέ­βη και στην περί­πτω­ση του Δαβίδ, όταν έκρι­νε την παρα­βο­λή του προ­φή­τη Νάθαν[Β΄Βασ.12,5: «Καὶ ἐθυμώ­θη ὀργῇ Δαυὶδ σφό­δρα τῷ ἀνδρί, καὶ εἶπε Δαυὶδ πρὸς Νάθαν· ζῇ Κύριος, ὅτι υἱὸς θανά­του ὁ ἀνὴρ ὁ ποι­ή­σας τοῦτο(:Ο Δαυίδ κυριεύ­τη­κε από μεγά­λη οργή εναν­τί­ον του ανθρώ­που εκεί­νου που έλε­γε η παρα­βο­λή του προ­φή­τη Νάθαν ότι, παρά τα δικά του πλού­τη, άρπα­ξε τη μονα­δι­κή προ­βα­τί­να ενός φτω­χού ανθρώ­που και είπε προς τον Νάθαν: “ορκί­ζο­μαι ενώ­πιον του ζών­τος Κυρί­ου, ότι αυτός ο άνθρω­πος, που έκα­με τού­το, είναι οπωσ­δή­πο­τε άξιος θανά­του και θα πρέ­πει να θανα­τω­θεί)»]. Εσύ όμως σε παρα­κα­λώ πρό­σε­χε και στην περί­πτω­ση αυτή [της παρα­βο­λής των κακών γεωρ­γών] πόσο δίκαιη είναι η από­φα­ση της τιμω­ρί­ας, τη στιγ­μή που και οι ίδιοι, που επρό­κει­το να τιμω­ρη­θούν, κατα­δι­κά­ζουν τους εαυ­τούς τους.

Ακο­λού­θως, για να αντι­λη­φθούν ότι όχι μόνο η φύση του δικαί­ου απαι­τού­σε αυτήν την ποι­νή, αλλά ότι και η χάρη του Πνεύ­μα­τος εκ του ουρα­νού προ­έ­λε­γε αυτό και ότι αυτή ήταν η από­φα­ση του Θεού, πρό­σθε­σε και τη μαρ­τυ­ρία του προ­φή­του και τους επι­τι­μά κατά τρό­πο που να νιώ­σουν ντρο­πή, λέγον­τας τα εξής: «Δεν ανα­γνώ­σα­τε ποτέ στις Γρα­φάς, ότι τον λίθο, που τον απέρ­ρι­ψαν ως ακα­τάλ­λη­λο οι οικο­δό­μοι, αυτός έγι­νε ο ακρο­γω­νιαί­ος λίθος που στή­ρι­ξε ολό­κλη­ρη την οικο­δο­μή; Αυτή η οικο­δο­μή έγι­νε από τον Κύριο και είναι θαυ­μα­στή ενώ­πιον των οφθαλ­μών μας», δεί­χνον­τας με όλα αυτά ότι αυτοί μεν επρό­κει­το να εκδιω­χθούν εξαι­τί­ας της απι­στί­ας τους, οι εθνι­κοί όμως που ως τότε ειδω­λο­λα­τρού­σαν, καθώς δεν γνώ­ρι­ζαν τον αλη­θι­νό Θεό, θα εισά­γον­ταν στη Βασι­λεία. Τον ίδιο υπαι­νιγ­μό έκα­νε με τη Χαναναία[βλ. Ματθ.15,21–28], το ίδιο με τον όνο, το ίδιο με τον εκα­τόν­ταρ­χο και με πολ­λές άλλες παρα­βο­λές. Για τού­το και πρό­σθε­σε: «Παρὰ Κυρί­ου ἐγένε­το αὕτη, καὶ ἔστι θαυ­μαστὴ ἐν ὀφθαλ­μοῖς ἡμῶν (:Αυτό έγι­νε από τον Κύριο και είναι θαυ­μα­στό στα μάτια μας)», φανε­ρώ­νον­τας εκ των προ­τέ­ρων ότι οι εθνι­κοί που θα πιστέ­ψουν, και από τους Ιου­δαί­ους όσοι τυχόν πιστέ­ψουν, θα απο­τε­λέ­σουν ένα σώμα, αν και τόση από­στα­ση και τόση δια­φο­ρά υπήρ­χε προ­η­γου­μέ­νως μετα­ξύ τους.

Στη συνέ­χεια, για να αντι­λη­φθούν ότι τίπο­τε από όσα συμ­βαί­νουν δεν ήταν αντί­θε­το προς την θέλη­ση του Θεού, αλλά ότι Του ήταν και πολύ αρε­στό αυτό που συνέ­βαι­νε και συγ­χρό­νως ήταν και παρά­δο­ξο και προ­κα­λού­σε κατά­πλη­ξη στον καθέ­να που το έβλεπε(καθόσον ήταν θαύ­μα σε μεγά­λο βαθ­μό απερίγραπτο),πρόσθεσε: «Αυτό έγι­νε από τον Κύριο». «Λίθο» ονο­μά­ζει τον εαυ­τό Του και «οικο­δό­μους» τους διδα­σκά­λους των Ιου­δαί­ων, πράγ­μα που το κάνει και ο προ­φή­της Ιεζε­κι­ήλ: «Ἀνθ᾿ ὧν ἐπλά­νη­σαν τὸν λαόν μου λέγον­τες· εἰρήνη εἰρήνη, καὶ οὐκ ἔστιν εἰρήνη, καὶ οὗτος οἰκοδο­μεῖ τοῖχον, καὶ αὐτοὶ ἀλεί­φου­σιν αὐτόν, εἰ πεσεῖται (:Θα τιμω­ρη­θούν κατ’ αυτόν τον τρό­πο, διό­τι παρα­πλά­νη­σαν τον λαό μου τον ισραη­λι­τι­κό λέγον­τας: “Ειρή­νη, ειρή­νη επι­κρα­τεί και θα επι­κρα­τεί”. Αλλά δεν είναι πλέ­ον και­ρός ειρή­νης. Οι Ισραη­λί­τες όμως θα τους πιστέ­ψουν και θα οικο­δο­μούν τις οικί­ες τους και θα τις ασβε­στώ­νουν, διό­τι παρα­πλα­νη­μέ­νοι από τους ψευ­δο­προ­φή­τες θα έχουν πιστέ­ψει, ότι δεν θα πέσουν ούτε αυτές, ούτε αυτοί, από τους εχθρούς που οικο­δο­μούν τον τοί­χο και αλεί­φουν χωρίς τάξη)»(Ιεζ. 13,10).

Και πώς Τον απο­δο­κί­μα­σαν οι Ιου­δαί­οι; Λέγον­τας: «Οὗτος ὁ ἄνθρω­πος οὐκ ἔστι παρὰ τοῦ Θεοῦ(:Αυτός ο άνθρω­πος δεν εστά­λη από τον Θεό)»· «οὗτος πλανᾷ τὸν ὄχλον(:αυτός πλα­νά τον λαό)»(Ιω.7,12)·και πάλι: «Οὐ καλῶς λέγο­μεν ἡμεῖς ὅτι Σαμα­ρεί­της εἶ σὺ καὶ δαι­μό­νιον ἔχεις;(:Καλά δεν λέμε εμείς, ότι είσαι Σαμα­ρεί­της, [δηλα­δή εχθρός των Ιου­δαί­ων], και ότι έχεις δαι­μό­νιο, που σε κινεί να λες αυτές τις ύβρεις εναν­τί­ον μας;)»[Ιω. 8,48].

Έπει­τα, για να κατα­νο­ή­σουν ότι η ζημία τους δεν περιο­ρί­ζε­ται μόνο στην έξω­σή τους από τη βασι­λεία, πρό­σθε­σε και τις τιμω­ρί­ες, λέγον­τας: «Ο καθέ­νας που θα προ­σκό­ψει επά­νω στον λίθο αυτόν θα κατα­κομ­μα­τια­στεί· και σε εκεί­νον που θα πέσει πάνω του ο λίθος αυτός, θα τον συν­θλί­ψει και θα τον δια­σκορ­πί­σει σαν σκό­νη». Δύο απώ­λειες ανα­φέ­ρει εδώ· η μία προ­έρ­χε­ται από το ότι θα σκον­τά­ψουν σε Αυτόν και θα σκαν­δα­λι­σθούν· διό­τι αυτό σημαί­νει το «αυτός που θα προ­σκό­ψει στον λίθο αυτόν».

Η άλλη επί­σης είναι η απώ­λεια που θα προ­έλ­θει από την άλω­ση, τη συμ­φο­ρά και την πανω­λε­θρία τους, την οποία προ­εί­πε καθα­ρά με τα λόγια: «λικμή­σει αὐτόν». Με τους λόγους αυτούς υπαι­νί­χθη­κε και την Ανά­στα­σή Του[πρβ. Γ΄Βασ.9,7: «Καὶ ἐξα­ρῶ τὸν Ἰσρα­ὴλ ἀπὸ τῆς γῆς ἣν ἔδω­κα αὐτοῖς, καὶ τὸν οἶκον τοῦ­τον, ὃν ἡγί­α­σα τῷ ὀνό­μα­τί μου, ἀποῤ­ῥί­ψω ἐκ προ­σώ­που μου, καὶ ἔσται Ἰσρα­ὴλ εἰς ἀφα­νι­σμὸν καὶ εἰς λάλη­μα εἰς πάν­τας τοὺς λαούς(:Και θα ξερι­ζώ­σω τον ισραη­λι­τι­κό λαό από τη γη, την οποία έχω δώσει σε αυτούς· και τον ναό, τον οποίο αφιέ­ρω­σα στο όνο­μά μου, θα τον απορ­ρί­ψω από το πρό­σω­πό μου. Ο ισραη­λι­τι­κός λαός θα εξα­φα­νι­στεί από την πατρί­δα του και θα γίνει περί­γε­λως μετα­ξύ όλων των λαών της γης)»· και Ιεζ.34,10,για τους κακούς ποι­μέ­νες: «Τάδε λέγει Κύριος Κύριος· ἰδοὺ ἐγὼ ἐπὶ τοὺς ποι­μέ­νας καὶ ἐκζη­τή­σω τὰ πρό­βα­τά μου ἐκ τῶν χει­ρῶν αὐτῶν καὶ ἀπο­στρέ­ψω αὐτοὺς τοῦ μὴ ποι­μαί­νειν τὰ πρό­βα­τά μου, καὶ οὐ βοσκή­σου­σιν ἔτι οἱ ποι­μέ­νες αὐτά· καὶ ἐξε­λοῦ­μαι τὰ πρό­βα­τά μου ἐκ τοῦ στό­μα­τος αὐτῶν. καὶ οὐκ ἔσον­ται αὐτοῖς ἔτι εἰς κατά­βρω­μα(:Αυτά λέγει ο Κύριος Κύριος· “Θα επέλ­θω εγώ τιμω­ρός εναν­τί­ον των άστορ­γων ποι­μέ­νων και θα ζητή­σω τα πρό­βα­τά μου από τα χέρια τoυς, θα τους καθαι­ρέ­σω και θα τους εκδιώ­ξω, ώστε να μην ποι­μαί­νουν πλέ­ον τα πρό­βα­τά μου και οι κακοί αυτοί ποι­μέ­νες δεν θα τα βοσκή­σουν. Θα απο­σπά­σω τα πρό­βα­τά μου από την εκμε­τάλ­λευ­σή τους και δεν θα τα κατα­τρώ­γουν πλέ­ον αυτοί”)»].

Ο μεν προ­φή­της Ησα­ΐ­ας λέγει ότι ο Κύριος κατη­γο­ρεί τον αμπε­λώ­να, δηλα­δή τον λαό των Ιου­δαί­ων, ενώ εδώ κατη­γο­ρεί και τους άρχον­τες του λαού. Και εκεί μεν λέγει: «Τί ποι­ή­σω ἔτι τῷ ἀμπελῶνί μου καὶ οὐκ ἐποί­η­σα αὐτῷ; διό­τι ἔμει­να τοῦ ποιῆσαι στα­φυ­λήν, ἐποί­η­σε δὲ ἀκάν­θας(:Τι υπο­λεί­πε­ται να κάμω ακό­μη για την άμπε­λό μου αυτήν και τι έως τώρα δεν έκα­μα γι’ αυτήν; Έκα­μα τα πάν­τα, για να καρ­πο­φο­ρή­σει αυτή στα­φύ­λια. Εκεί­νη όμως έκα­νε αγκά­θια!)»[Ησ. 5,4]. Και σε άλλο σημείο λέγει πάλι: «Τί εὕροσαν οἱ πατέ­ρες ὑμῶν ἐν ἐμοὶ πλημ­μέ­λη­μα, ὅτι μακρὰν ἀπ᾿ ἐμοῦ καὶ ἐπορεύ­θη­σαν ὀπίσω τῶν ματαί­ων καὶ ἐματαιώ­θη­σαν;(: Ποια, έστω και μικρή, έλλει­ψη βρή­καν σε Εμέ­να οι προ­γο­νοί σας και έφυ­γαν μακριά από Εμέ­να, ενώ πορεύ­θη­καν και ακο­λού­θη­σαν τα μάταια είδω­λα, για να γίνουν έτσι και αυτοί μηδα­μι­νοί και τιπο­τέ­νιοι;)»[Ιερ.2,5]. Και πάλι: «Λαός μου, τί ἐποί­η­σά σοι ἢ τί ἐλύπη­σά σε;(:Λαέ μου, τι κακό σου έκα­να, ή σε τι σε λύπη­σα;)»[ Μιχ.6,3], για να δεί­ξει την αχα­ρι­στία τους και ότι, αν και απο­λάμ­βα­ναν τα πάν­τα, αντα­πέ­δι­δαν σε αυτά τα αντί­θε­τα· στην προ­κει­μέ­νη περί­πτω­ση όμως παρου­σιά­ζει την αγνω­μο­σύ­νη τους με μεγα­λύ­τε­ρη υπερ­βο­λή.

Πραγ­μα­τι­κά, δεν εκφρά­ζει ο ίδιος την άπο­ψή Του και δεν λέγει: «Τι έπρε­πε να κάνω και δεν το έκα­να;», αλλά παρου­σιά­ζει τους ίδιους να βεβαιώ­νουν ότι δεν τους έλει­πε τίπο­τε και έτσι να κατα­δι­κά­ζουν τους εαυ­τούς τους· διό­τι όταν λέγουν ότι: «Κακοὺς κακῶς ἀπολέ­σει αὐτούς, καὶ τὸν ἀμπελῶνα ἐκδώ­σε­ται ἄλλοις γεωρ­γοῖς, οἵτινες ἀποδώ­σου­σιν αὐτῷ τοὺς καρ­ποὺς ἐν τοῖς και­ροῖς αὐτῶν(:Τόσο κακοί που υπήρ­ξαν, θα τους εξο­λο­θρεύ­σει με τον χει­ρό­τε­ρο θάνα­το και θα εμπι­στευ­τεί σε άλλους γεωρ­γούς τον αμπε­λώ­να, οι οποί­οι θα δώσουν σε αυτόν τους οφει­λό­με­νους καρ­πούς στην κατάλ­λη­λη επο­χή)»[Ματθ.21,41], δεν λένε τίπο­τε άλλο από την κατα­δί­κη τους, και μάλι­στα με ιδιαί­τε­ρα κατη­γο­ρη­μα­τι­κό τρό­πο εκφέ­ρουν την από­φα­ση αυτή.

Την ίδια κατη­γο­ρία, επί­σης, τους απο­δί­δει και ο Στέφανος[βλ. Πράξ. κεφ.6–7 και ειδι­κό­τε­ρα στα χωρία 7,51–53: «Σκλη­ρο­τρά­χη­λοι καὶ ἀπερί­τμη­τοι τῇ καρ­δίᾳ καὶ τοῖς ὠσίν, ὑμεῖς ἀεὶ τῷ Πνεύ­μα­τι τῷ Ἁγίῳ ἀντι­πί­πτε­τε, ὡς οἱ πατέ­ρες ὑμῶν καὶ ὑμεῖς. τίνα τῶν προ­φητῶν οὐκ ἐδίω­ξαν οἱ πατέ­ρες ὑμῶν;καὶ ἀπέκτει­ναν τοὺς προ­κα­ταγ­γεί­λαν­τας περὶ τῆς ἐλεύ­σε­ως τοῦ δικαί­ου, οὗ νῦν ὑμεῖς προ­δό­ται καὶ φονεῖς γεγέ­νη­σθε· οἵτινες ἐλάβε­τε τὸν νόμον εἰς δια­ταγὰς ἀγγέ­λων, καὶ οὐκ ἐφυλά­ξα­τε(:Είστε σκλη­ρο­τρά­χη­λοι και άκαμ­πτοι, και δεν υπο­τάσ­σε­στε στο Θεό. Δεν έχε­τε περι­κό­ψει τη σκλη­ρό­τη­τα και την αναι­σθη­σία της καρ­διάς σας και δεν θελή­σα­τε να απαλ­λα­γεί­τε από την πνευ­μα­τι­κή σας βαρη­κο­ΐα, για να ακού­τε με καλή και ευπει­θή διά­θε­ση την αλή­θεια. Γι’ αυτό πάν­το­τε εναν­τιώ­νε­σθε στο Πνεύ­μα το Άγιο. Όπως απει­θού­σαν και εναν­τιώ­νον­ταν οι πατέ­ρες σας, έτσι και σήμε­ρα εναν­τιώ­νε­στε και σεις. Ποιον από τους προ­φή­τες δεν κατα­δί­ω­ξαν οι πρό­γο­νοί σας; Και σκό­τω­σαν εκεί­νους που προ­α­νήγ­γει­λαν τον ερχο­μό του Μεσ­σία, ο οποί­ος υπήρ­ξε ο απο­λύ­τως ανα­μάρ­τη­τος και κατ’ εξο­χήν δίκαιος. Αλλά και σεις τώρα έχε­τε γίνει προ­δό­τες και φονιά­δες Του. Εσείς πήρα­τε τον νόμο τον οποίο διέ­τα­ξε ο Θεός δια­μέ­σου αγγέ­λων, και δεν τον τηρή­σα­τε, αλλά τον παρα­βή­κα­τε”)»], πράγ­μα που τους πεί­ρα­ξε περισ­σό­τε­ρο, ότι δηλα­δή, αν και μεγά­λη φρον­τί­δα είχε δεί­ξει για αυτούς ο Θεός, εντού­τοις αυτοί αντα­πέ­δι­δαν τα αντί­θε­τα στον Ευερ­γέ­τη. Και αυτό ήταν από­δει­ξη μεγά­λη ότι αίτιος της τιμω­ρί­ας που τους επι­βαλ­λό­ταν δεν ήταν ο τιμω­ρός, αλλά οι ίδιοι οι τιμω­ρού­με­νοι.

Αυτό λοι­πόν απο­δει­κνύ­ε­ται και εδώ με την παρα­βο­λή και με την προ­φη­τεία που τους υπεν­θυ­μί­ζει στη συνέ­χεια. Διό­τι δεν αρκέ­στη­κε στην παρα­βο­λή μόνο, αλλά πρό­σθε­σε και διπλή προ­φη­τεία, μία του Δαβίδ[:Ψαλμ.117,22:«Λίθον,ὃν ἀπεδο­κί­μα­σαν οἱ οἰκοδο­μοῦντες, οὗτος ἐγενή­θη εἰς κεφαλὴν γωνί­ας», και μία δική Του [Ματθ.21,43–44: «Διὰ τοῦτο λέγω ὑμῖν ὅτι ἀρθή­σε­ται ἀφ᾿ ὑμῶν ἡ βασι­λεία τοῦ Θεοῦ καὶ δοθή­σε­ται ἔθνει ποιοῦντι τοὺς καρ­ποὺς αὐτῆς(:Γι’ αυτό σας λέω ότι θα αφαι­ρε­θεί από σας η βασι­λεία και η ιδιαί­τε­ρη προ­στα­σία του Θεού, και θα δοθεί σε έθνος το οποίο θα παρά­γει τα αγα­θά έργα, που είναι οι καρ­ποί της βασι­λεί­ας αυτής)· καὶ ὁ πεσὼν ἐπὶ τὸν λίθον τοῦτον συν­θλα­σθή­σε­ται· ἐφ᾿ ὃν δ᾿ ἂν πέσῃ, λικμή­σει αὐτόν(:και εκεί­νος που θα πέσει με εχθρι­κές δια­θέ­σεις πάνω στον λίθο αυτό τον ακρο­γω­νιαίο θα τσα­κι­στεί˙ επι­πλέ­ον, σε όποιον πέσει βαρύς ο λίθος αυτός θα τον κομ­μα­τιά­σει και θα τον σκορ­πί­σει σαν σκό­νη. [Όποιος δηλα­δή πολε­μή­σει τον Χρι­στό, θα αντι­κρί­σει την οργή Του και θα κατα­λή­ξει στον όλε­θρο και τον αφα­νι­σμό])».

Τι έπρε­πε λοι­πόν να κάνουν όταν άκου­σαν αυτά; Δεν έπρε­πε να Τον προ­σκυ­νή­σουν; Δεν έπρε­πε να θαυ­μά­σουν το ενδια­φέ­ρον και την φρον­τί­δα Του γι’ αυτούς και παλαιό­τε­ρα και τώρα; Εάν όμως με κανέ­να από αυτά δεν έγι­ναν καλύ­τε­ροι, δεν έπρε­πε του­λά­χι­στον να γίνουν φρο­νι­μό­τε­ροι από τον φόβο της κολά­σε­ως; Δεν έγι­ναν όμως, ωστό­σο. Και τι έκα­ναν, αντι­θέ­τως, ύστε­ρα από αυτά; : «Καὶ ἀκού­σαν­τες οἱ ἀρχιε­ρεῖς καὶ οἱ Φαρι­σαῖοι τὰς παρα­βολὰς αὐτοῦ(:Και όταν άκου­σαν οι αρχιε­ρείς και οι Φαρι­σαί­οι τις παρα­βο­λές Του)», λέγει, «ἔγνω­σαν ὅτι περὶ αὐτῶν λέγει· καὶ ζητοῦντες αὐτὸν κρατῆσαι ἐφοβή­θη­σαν τοὺς ὄχλους ἐπειδὴ ὡς προ­φή­την αὐτὸν εἶχον(:όταν άκου­σαν αυτά, εννόη­σαν πλέ­ον ότι γι’ αυτούς ομι­λεί. Και παρό­λο που ζητού­σαν να Τον συλ­λά­βουν, δεν τόλ­μη­σαν, επει­δή φοβή­θη­καν τον λαό, ο οποί­ος Τον σεβό­ταν και Τον τιμού­σε ως προ­φή­τη)»[Ματθ.21,45–46]· διό­τι αντι­λαμ­βά­νον­ταν πλέ­ον ότι υπαι­νισ­σό­ταν αυτούς.

Και άλλο­τε μεν, ενώ βρί­σκε­ται ανά­με­σά τους, φεύ­γει δια­μέ­σου αυτών και δεν Τον βλέ­πουν, και άλλο­τε πάλι, ενώ Τον βλέ­πουν και επι­θυ­μούν σφό­δρα να Τον συλ­λά­βουν, συγ­κρα­τεί την επι­θυ­μία τους αυτή, πράγ­μα για το οποίο Τον θαύ­μα­ζαν και έλε­γαν: «Οὐχ οὗτός ἐστιν ὃν ζητοῦσιν ἀποκτεῖναι; καὶ ἴδε παῤῥησίᾳ λαλεῖ, καὶ οὐδὲν αὐτῷ λέγου­σι. μήπο­τε ἀληθῶς ἔγνω­σαν οἱ ἄρχον­τες ὅτι οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ Χρι­στός;(:Δεν είναι αυτός, που οι άρχον­τες ζητούν να Τον φονεύ­σουν; Και ιδού, ομι­λεί άφο­βα και φανε­ρά και τίπο­τε δεν αντι­λέ­γουν σε Αυτόν. Μήπως πραγ­μα­τι­κά κατά­λα­βαν οι άρχον­τες ότι Αυτός αλη­θώς είναι ο Χρι­στός;)»[Ιω.7,25–26].

Στην περί­πτω­ση αυτή, όμως,[αφού δηλα­δή κατα­νόη­σαν το βαθύ­τε­ρο νόη­μα της παρα­βο­λής των κακών γεωρ­γών],επει­δή συγ­κρα­τούν­ταν από τον φόβο του πλή­θους, και αρκεί­ται σε αυτόν τους τον φόβο ο Ιησούς και δεν ενερ­γεί κάποιο θαύ­μα, όπως είχε κάνει κάποια προ­η­γού­με­νη φορά που ανα­χώ­ρη­σε από ανά­με­σά τους και δεν Τον έβλε­παν· διό­τι δεν ήθε­λε πάν­το­τε να ενερ­γεί με υπε­ράν­θρω­πη δύνα­μη, για να γίνει πιστευ­τή η οικο­νο­μία της σαρ­κώ­σε­ως. Αυτοί, όμως, ούτε από το πλή­θος σωφρο­νί­ζον­ταν, ούτε από τους λόγους Του, ούτε την μαρ­τυ­ρία των προ­φη­τών σέβον­ταν, ούτε τη δική τους την κρί­ση, ούτε τη γνώ­μη των πολ­λών. Τόσο πολύ τους τύφλω­σε άπαξ δια­παν­τός η φιλαρ­χία και ο έρως της κενο­δο­ξί­ας και η επι­δί­ω­ξη των πρό­σκαι­ρων πραγ­μά­των.

Πράγ­μα­τι, τίπο­τα δεν προ­κα­λεί τόση παρα­φρο­σύ­νη και δεν οδη­γεί στον γκρε­μό, τίπο­τε δεν συν­τε­λεί τόσο στην απώ­λεια των μελ­λον­τι­κών αγα­θών, όσο η προ­σή­λω­ση σε αυτά τα φθαρ­τά. Τίπο­τε δεν συν­τε­λεί στο να απο­λαμ­βά­νει κανείς και τα εδώ αγα­θά και τα εκεί, όσο η προ­τί­μη­ση των ουρα­νί­ων από καθε­τί το κοσμι­κό και πρό­σκαι­ρο. Διό­τι τι λέγει ο ίδιος ο Χρι­στός; : «Ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασι­λεί­αν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιο­σύ­νην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάν­τα προ­στε­θή­σε­ται ὑμῖν(:Να ζητά­τε πρώ­τα απ’ όλα και πάνω απ’ όλα τα πνευ­μα­τι­κά αγα­θά της βασι­λεί­ας του Θεού και την από­κτη­ση των αρε­τών που ο Θεός σας ζητά ως όρο για να σας χαρί­σει τα αγα­θά αυτά. Και τότε αυτά τα επί­γεια θα σας δοθούν μαζί με εκεί­να)»[Ματθ.6,33]. Καθό­σον βέβαια εάν δεν υπήρ­χε δυνα­τό­τη­τα απο­κτή­σε­ως των ουρα­νί­ων αγα­θών, δεν έπρε­πε τότε ούτε τα επί­γεια να επι­θυ­μεί κανείς. Τώρα όμως, εάν λάβει εκεί­να, είναι δυνα­τόν να απο­κτή­σει και τα επί­γεια· και όμως ορι­σμέ­νοι ούτε και έτσι πεί­θον­ται, αλλά ομοιά­ζουν με αναί­σθη­τους λίθους και επι­διώ­κουν τις σκιές της ηδο­νής.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

επι­μέ­λεια: Ελέ­νη Λιναρ­δά­κη, φιλό­λο­γος

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-matthaeum.pdf

• Αγ. Ιωάν­νου Χρυ­σο­στό­μου Άπαν­τα τα έργα, πατε­ρι­κές εκδό­σεις «Γρη­γό­ριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ),εκδ. οίκος «Το Βυζάν­τιον», Θεσ­σα­λο­νί­κη 1990, τόμος 11^Α, Υπό­μνη­μα στον Ευαγ­γε­λι­στή Ματ­θαίο, επι­λο­γές από την ομι­λία ΞΗ΄, σελί­δες 366–381.

• Βιβλιο­θή­κη των Ελλή­νων, Άπαν­τα των αγί­ων Πατέ­ρων, Ιωάν­νου Χρυ­σο­στό­μου έργα, τόμος 68, σελ. 72- 80.

• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html

• Π. Τρεμ­πέ­λα, Η Και­νή Δια­θή­κη με σύν­το­μη ερμη­νεία (από­δο­ση στην κοι­νή νεο­ελ­λη­νι­κή), εκδό­σεις αδελ­φό­τη­τος θεο­λό­γων «Ο Σωτήρ», έκδο­ση τέταρ­τη, Αθή­να 2014.

• Η Και­νή Δια­θή­κη, Κεί­με­νον και ερμη­νευ­τι­κή από­δο­σις υπό Ιωάν­νου Κολι­τσά­ρα, εκδό­σεις αδελ­φό­τη­τος θεο­λό­γων «Η Ζωή», έκδο­ση τρια­κο­στή τρί­τη, Αθή­να 2009.

• Η Παλαιά Δια­θή­κη κατά τους εβδο­μή­κον­τα, Κεί­με­νον και σύν­το­μος από­δο­σις του νοή­μα­τος υπό Ιωάν­νου Κολι­τσά­ρα, εκδό­σεις αδελ­φό­τη­τος θεο­λό­γων «Η Ζωή», έκδο­ση τέταρ­τη, Αθή­να 2005.

• Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλ­τή­ριον με σύν­το­μη ερμη­νεία(από­δο­ση στην κοι­νή νεο­ελ­λη­νι­κή), εκδό­σεις αδελ­φό­τη­τος θεο­λό­γων «Ο Σωτήρ», έκδο­ση τρί­τη, Αθή­να 2016.

• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm

• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

Απο­μα­γνη­το­φω­νη­μέ­νη ομι­λία μακα­ρι­στού γέρον­τος Αθα­να­σί­ου Μυτι­λη­ναί­ου με θέμα:

«ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΑΦΥΠΝΙΣΕΩΣ, ΕΔΡΑΙΩΣΕΩΣ, ΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΧΥΟΣ»

[εκφω­νή­θη­κε στην Ιερά Μονή Κομνη­νεί­ου Λαρί­σης στις 28–8‑1988]

[Β201]

Τελειώ­νον­τας, αγα­πη­τοί μου, την Α΄ του επι­στο­λή στους Κοριν­θί­ους ο Από­στο­λος Παύ­λος τούς γρά­φει: «Γρη­γο­ρεῖ­τε, στή­κε­τε ἐν τῇ πίστει, ἀνδρί­ζε­σθε, κρα­ταιοῦ­σθε». Με τα τέσ­σε­ρα αυτά δυνα­τά ρήμα­τα, σε τόνο προ­στα­κτι­κής και συνε­πώς εντο­λής, θέλει να αφυ­πνί­σει τους Κοριν­θί­ους από τον πνευ­μα­τι­κόν λήθαρ­γον και την επι­πο­λαιό­τη­τά των, τόσον εις την πίστιν, όσο και εις την πνευ­μα­τι­κήν ζωήν. Και φυσι­κά αυτές οι προ­στα­κτι­κές, δηλα­δή εντο­λές, απο­τεί­νον­ται προς όλους τους Χρι­στια­νούς, όλων των επο­χών και συνε­πώς και της επο­χής μας.

Γρη­γο­ρεί­τε. Μένε­τε ξύπνιοι. «Γρη­γο­ρέω-γρη­γορῶ», μένω ξύπνιος. Πρό­κει­ται για ένα εγερ­τή­ριο σάλ­πι­σμα από τον πνευ­μα­τι­κόν ύπνον και πνευ­μα­τι­κόν λήθαρ­γον. Ο Χρι­στια­νός και κάπο­τε ολό­κλη­ρη η τοπι­κή Εκκλη­σία, μπο­ρεί να κατα­λη­φθεί από μια νωχέ­λεια, από μια ακη­δία, από μια πνευ­μα­τι­κή ανε­με­λιά, που να θυμί­ζει ύπνο. Και μία εικό­να αυτής της υπνη­λί­ας, αν και σωμα­τι­κής, όμως εικό­να της πνευ­μα­τι­κής υπνη­λί­ας, είναι εκεί­νος ο κάρος, δηλα­δή εκεί­νος ο νυσταγ­μός, εκεί­νη η νάρ­κη που είχε κατα­λά­βει τους ένδε­κα μαθη­τάς στον κήπο της Γεθ­ση­μα­νή. Όταν ο Κύριος τους είπε : «Οὕτως οὐκ ἰσχύ­σα­τε μίαν ὥραν γρη­γορῆσαι μετ’ ἐμοῦ! (: Έτσι λοι­πόν; Ούτε μια ώρα δεν μπο­ρέ­σα­τε να μεί­νε­τε ξυπνη­τοί μαζί μου;). Γρη­γο­ρεῖτε καί προ­σεύ­χε­σθε, ἵνα μή εἰσέλ­θη­τε εἰς πει­ρα­σμόν (:Μένε­τε ξυπνη­τοί. ‑Κι εδώ βεβαί­ως εννο­εί το ξύπνη­μα το σωμα­τι­κό· ενώ φυσι­κά εξυ­πα­κού­ε­ται και το ξύπνη­μα το πνευ­μα­τι­κό. Γι’αυ­τό λέγει: «Γρη­γο­ρεῖτε καί προ­σεύ­χε­σθε». Για­τί; «Διό­τι υπάρ­χει κίν­δυ­νος, τώρα, σε λιγά­κι, να μπεί­τε σε φοβε­ρό πει­ρα­σμό για το πρό­σω­πό μου, όταν θα με δεί­τε να παρα­δί­δο­μαι στα χέρια των αμαρ­τω­λών. Συνε­πώς γρη­γο­ρεί­τε και προ­σεύ­χε­σθε, για να μην μπεί­τε στον πει­ρα­σμόν».

Είπα­με ότι εις τον πνευ­μα­τι­κόν αυτόν ύπνο μπο­ρεί να πέσει μία ολό­κλη­ρη τοπι­κή Εκκλη­σία. Γι’αυ­τό ο Κύριος παραγ­γέλ­λει εις τον επί­σκο­πον της Εκκλη­σί­ας των Σάρ­δε­ων, της Μικράς Ασί­ας, που είναι γραμ­μέ­νο στην Απο­κά­λυ­ψη, είναι μία από τις επτά ‑της Απο­κα­λύ­ψε­ως, επτά, για­τί φυσι­κά περισ­σό­τε­ρες ήσαν- μια από τις επτά της Απο­κα­λύ­ψε­ως Εκκλη­σί­ες: «Γίνου γρη­γορῶν(:Ξύπνα!). Ἐάν οὔν μή γρη­γο­ρήσῃς, ἤξω ἐπί σέ ὡς κλέ­πτῃς, καί οὐ μή γνώσῃ ποί­αν ὥραν ἤξω ἐπί σέ». «Ξύπνα! Για­τί αν δεν ξυπνή­σεις, θα έρθω σαν τον κλέ­φτη, που έρχε­ται να κλέ­ψει το σπί­τι που κοι­μά­ται ο νοι­κο­κύ­ρης. Και δεν θα γνω­ρί­ζεις την ώρα που θα έρθω σε σένα. Να σε κρί­νω δηλα­δή».

Συνή­θως ο Κύριος, αγα­πη­τοί μου, συνό­δευε την διδα­σκα­λία Του, συνή­θως σας είπα, με το «Γρη­γο­ρεῖτε», «Μένε­τε ξυπνη­τοί». Είναι ένα πολύ συνη­θι­σμέ­νο μήνυ­μα, σύν­θη­μα του Κυρί­ου. «Περί δέ τῆς ἡμέρας ἐκεί­νης», λέγει, «ἢ τῆς ὥρας οὐδείς οἶδεν». Πότε; Όταν θα ξανάρ­θει ο Κύριος. «Βλέ­πε­τε, ἀγρυ­πνεῖτε καί προ­σεύ­χε­σθε». Βλέ­πε­τε θα πει προ­σέ­χε­τε. Μένε­τε ξύπνιοι. Προ­σεύ­χε­σθε. «Οὐκ οἴδατε γὰρ πότε ὁ και­ρός ἐστιν». «Δεν ξέρε­τε πότε είναι ο και­ρός που θα έλθω εγώ, ή που θα φύγε­τε εσείς από τον κόσμον αυτόν». «Γρη­γο­ρεῖτε οὖν (:Λοι­πόν, μένε­τε ξύπνιοι), οὐκ οἴδατε γάρ πότε ὁ κύριος τῆς οἰκίας ἔρχε­ται». — Ο «κύριος τῆς οἰκίας» είναι ο Θεός. Η «οἰκία» είναι η Βασι­λεία του Θεού, είναι η Εκκλη­σία- «ὀψὲ ἢ μεσο­νυ­κτί­ου ἢ ἀλεκτο­ρο­φω­νί­ας ἢ πρωΐ (:αν θα είναι αργά το βρά­δυ ή θα είναι μεσά­νυ­χτα ή θα είναι η ώρα που κάπου εκεί λαλούν τα κοκό­ρια ή θα είναι πρωί. Δεν ξέρε­τε πότε θα έλθει) μὴ ἐλθὼν ἐξαίφ­νης εὕρῃ ὑμᾶς καθεύ­δον­τας». «Μήπως έρθει ξαφ­νι­κά και θα σας βρει να κοι­μά­στε». «Ἃ δὲ ὑμῖν λέγω, πᾶσι λέγω· γρη­γο­ρεῖτε (:Εκεί­να που λέγω, τα λέγω για όλους σας. Γρη­γο­ρεί­τε, μένε­τε ξυπνη­τοί)».

Αλλά για­τί αυτός ο τονι­σμός από τον Κύριον, του «γρη­γο­ρεῖτε»; Για­τί απλού­στα­τα μένει άγρυ­πνος, αγα­πη­τοί μου, ο διά­βο­λος και ποτέ δεν ησυ­χά­ζει, έως ότου κατα­στρέ­ψει τον άνθρω­πον. Πρέ­πει να απο­κτή­σο­με «γρή­γο­ρον» πνεύ­μα. Δηλα­δή πνεύ­μα ξυπνη­τό. Αυτό που λέμε «ἔξυπνος». Αυτός που δεν είναι στον ύπνο. Δηλα­δή αυτός που έχει νουν εύστρο­φον. Αυτός που το μυα­λό του γυρί­ζει, είναι ξυπνη­τός. Κάτι που πρέ­πει, αυτό το γρή­γο­ρον πνεύ­μα, πρέ­πει να δια­πο­τί­ζει ολό­κλη­ρη την ύπαρ­ξή μας, είτε ενσυ­νεί­δη­τα, είτε ασυ­νεί­δη­τα. Δηλα­δή είτε ευρι­σκό­με­θα σε κατά­στα­ση συνει­δη­τήν, είτε σε κατά­στα­ση ασυ­νεί­δη­τον. Δηλα­δή, είτε έχο­με… αυτή την στιγ­μή ας πού­με εσείς ακού­τε αυτόν τον λόγον και έχε­τε μίαν εγρή­γορ­σιν· για­τί ακού­τε. Κάποια στιγ­μή ασχο­λού­με­θα με κάτι άλλο. Ή αν θέλε­τε ακό­μα και κοι­μό­μα­στε τον βιο­λο­γι­κόν ύπνον. Όταν το πνεύ­μα το γρή­γο­ρον, δηλα­δή το ξυπνη­τόν, μπει μέσα στην ύπαρ­ξή μας, μπει μέσα σ’ αυτό το κύτ­τα­ρό μας, τότε προ­σέ­χο­με και αν ακό­μα κοι­μό­μα­στε τον βιο­λο­γι­κόν ύπνον ή με οτι­δή­πο­τε άλλο ασχο­λού­με­θα. Είναι αυτό που είχαν οι άγιοι πάν­το­τε. Δεν πια­νόν­του­σαν στον ύπνο ποτέ. Είχαν αυτήν την παν­το­τι­νή μέρα-νύχτα εγρή­γορ­σιν. Γι΄αυτό γρά­φει ο άγιος Ιγνά­τιος Αντιο­χεί­ας στον άγιο Πολύ­καρ­πο: «Γρη­γό­ρει, ἀκοί­μη­τον πνεῦμα κεκτη­μέ­νος». «Να μένεις ξυπνη­τός, συ που έχεις απο­κτή­σει αυτό το ακοί­μη­τον πνεύ­μα». Προ­σέξ­τε: ακοί­μη­τον· που δεν κοι­μά­ται ποτέ. Εάν έχο­με εγρή­γορ­ση, αγα­πη­τοί, επα­γρύ­πνη­ση, τότε δεν χρεια­ζό­μα­στε πια την βοή­θεια των άλλων. Για­τί απλού­στα­τα δεν κιν­δυ­νεύ­ο­με. Αφού προ­σέ­χο­με εμείς, δεν μας προ­σέ­χουν οι άλλοι. Γι’αυ­τό λέγει ο Ιερός Χρυ­σό­στο­μος ότι: «Ἄν γρη­γορῶμεν, οὐ δεη­σό­με­θα τῆς ἑτέρων βοη­θεί­ας». «Εάν είμε­θα ξυπνη­τοί, δεν έχο­με ανάγ­κη την βοή­θεια των άλλων».

Αλλά σε τι να αγρυ­πνού­με; Πρώ­τον, εις τον ερχο­μό του Χρι­στού. Ακού­σα­τε προ­η­γου­μέ­νως τι είπε ο Κύριος. Αλλά, σας δια­βά­ζω, όχι τώρα από το Ευαγ­γέ­λιον, από ένα πολύ πολύ παλιό βιβλίο, γραμ­μέ­νο μετά τα Ευαγ­γέ­λια θα λέγα­με, μετά την Και­νή Δια­θή­κη, που λέγε­ται «Βιβλί­ον Διδα­χής των δώδε­κα Απο­στό­λων». Πανάρ­χαιο βιβλίο. Λέγει εκεί: «Γρη­γο­ρεῖτε ὑπέρ τῆς ζωῆς ὑμῶν(:Μένε­τε ξύπνιοι)· οἱ λύχνοι ὑμῶν μή σβε­σθή­τω­σαν (:τα λυχνά­ρια σας να μη σβή­σουν) -Αυτό μας θυμί­ζει και την παρα­βο­λή των δέκα παρ­θέ­νων, που ο Κύριος ήθε­λε να υπάρ­χουν αναμ­μέ­να τα λυχνά­ρια ή να υπάρ­χει το έλαιον, που ανά πάσα στιγ­μή μπο­ρεί να ανά­ψει) καί αἱ ὀσφύ­ες ὑμῶν μή ἐκλυέ­σθω­σαν (:και οι μέσες σας να μην απο­κά­μνουν) ‑Αυτό μας θυμί­ζει όταν οι Εβραί­οι έφευ­γαν από την Αίγυ­πτο, που έπρε­πε να ζωστούν με μία ζώνη, να είναι έτοι­μοι· στο δεξί χέρι έπρε­πε να κρα­τούν το ραβδί και στο αρι­στε­ρό χέρι έπρε­πε να κρα­τούν τα παπού­τσια τους! Διό­τι και αυτά θα τους εμπό­δι­ζαν να περ­πα­τή­σουν. Και η ζώνη που θα φορού­σαν, θα έπρε­πε να σηκώ­νει τον χιτώ­να προς τα πάνω, ψηλά, για να μην μπερ­δεύ­ον­ται τα πόδια στο περ­πά­τη­μα. Αυτό θα πει λοι­πόν, όπως το παίρ­νει εδώ ο ιερός συν­τά­κτης: «αἱ ὀσφύ­ες ὑμῶν μή ἐκλυέ­σθω­σαν, ἀλλά γίνε­σθε ἕτοι­μοι· οὐ γάρ οἴδατε τήν ὥραν, ἐν ᾗ ὁ κύριος ἔρχε­ται(:Για­τί δεν ξέρε­τε την ώρα που ο Κύριος έρχε­ται)». Πρέ­πει λοι­πόν να έχο­με εγρή­γορ­ση, να είμε­θα έτοι­μοι για να υπαν­τή­σο­με τον Κύριον ερχό­με­νον από τον ουρα­νό επί των νεφε­λών.

Δεύ­τε­ρον. Πρέ­πει να έχο­με εγρή­γορ­ση στον ερχο­μό του πλά­νου, δηλα­δή του Αντι­χρί­στου. Και πάλι παίρ­νω από την Διδα­χήν, το βιβλίο «Διδα­χή». Διό­τι: «Ἐν ταῖς ἐσχά­ταις ἡμέραις πλη­θυν­θή­σον­ται οἱ ψευ­δο­προφῆται -Μην ξεχνά­τε δε ότι αυτά τα βιβλία και τα πατε­ρι­κά γενι­κά, απη­χούν την Αγί­αν Γρα­φήν. Γι’ αυτό βλέ­πε­τε, σχε­δόν κεί­με­νον Και­νής Δια­θή­κης-«Ἐν ταῖς ἐσχά­ταις ἡμέραις πλη­θυν­θή­σον­ται οἱ ψευ­δο­προφῆται (:Θα πλη­θύ­νουν οι ψευ­δο­προ­φή­ται) καί οἱ φθο­ρεῖς (:εκεί­νοι οι οποί­οι κατα­στρέ­φουν την Εκκλη­σία του Χρι­στού) -Ποιοι είναι; Όχι να κατα­στρέ­ψουν τα ντου­βά­ρια. Από εκεί­νους που κατα­στρέ­φουν τα ντου­βά­ρια, δηλα­δή γκρε­μί­ζουν Εκκλη­σί­ες ή εμπο­δί­ζουν να κτι­στούν Εκκλη­σί­ες, μέχρι εκεί­νοι που φθεί­ρουν το πνεύ­μα της Εκκλη­σί­ας- καί στρα­φή­σον­ται τά πρό­βα­τα εἰς λύκους(:και θα γίνουν τα πρό­βα­τα σε λύκους) — Για­τί αυτοί που θα γκρε­μούν, αυτοί που θα γίνον­ται διώ­κται, τι νομί­ζε­τε; Θα είναι βαφτι­σμέ­νοι Χρι­στια­νοί! Ο αιώ­νας μας το έχει δεί­ξει κατα­φά­νε­ρα. Βαφτι­σμέ­νοι Χρι­στια­νοί είναι εκεί­νοι που στρέ­φον­ται εναν­τί­ον της Εκκλη­σί­ας- καί ἡ ἀγάπη στρα­φή­σε­ται εἰς μῖσος (:αντί να έχο­με αγά­πη, θα έχο­με μίσος)· αὐξανού­σης γάρ της ἀνομί­ας μισή­σου­σιν ἀλλή­λους καί διώ­ξου­σι καί παρα­δώ­σου­σι, καί τότε φανή­σε­ται ὁ κοσμο­πλα­νής (:και τότε θα φανεί αυτός που πλα­νά τον κόσμον — Κοσμο­πλα­νής. Είναι ο Αντί­χρι­στος. Είναι ένα άλλο του όνο­μα) ὡς υἱός Θεοῦ(:Θα ‘ρθει σαν υιός Θεού) καί ποι­ή­σει σημεῖα καί τέρα­τα(:θα κάνει θαύ­μα­τα) καί ἡ γῆ παρα­δο­θή­σε­ται εἰς χεῖρας αὐτοῦ ‑Η γη ολό­κλη­ρη. Θα γίνει παγ­κό­σμιος κυβερ­νή­της!- καί ποι­ή­σει ἀθέμι­τα ἃ οὐδέπο­τε γέγο­νεν ἐξ αἰῶνος (:και θα νομο­θε­τή­σει πράγ­μα­τα τόσο αθέ­μι­τα, τόσο άσχη­μα, που ποτέ δεν νομο­θε­τή­θη­καν τέτοιοι νόμοι από αρχής κτί­σε­ως ανθρώ­που)». Βλέ­πε­τε; Πώς μπο­ρού­με λοι­πόν να πού­με ότι ο νόμος των αμβλώ­σε­ων, των εκτρώ­σε­ων, ο νόμος της μοι­χεί­ας, δηλα­δή η αμνή­στευ­ση της μοι­χεί­ας κ.λπ., πέστε μου, θα μπο­ρού­με να λέμε, θα μπο­ρού­με να λέμε αν έχο­με εγρή­γορ­ση ότι αυτοί οι νόμοι είναι καλοί; Αν δεν έχο­με εγρή­γορ­ση, θα λέμε: «Επι­τέ­λους απε­λευ­θε­ρό­με­θα από την νόμι­μον σύζυ­γό μας ή από τον νόμι­μον σύζυ­γό μας και ακό­μη μπο­ρού­με να κρα­τή­σο­με όσα παι­διά θέλο­με, κατ’ επι­λο­γήν· τα υπό­λοι­πα τα στέλ­νο­με στον βόθρον τον βιο­λο­γι­κόν». Έτσι βλέ­πε­τε τι σημαί­νει «έχω εγρή­γορ­σιν»;

Τρί­τον. Χρειά­ζε­ται εγρή­γορ­σις στην παρου­σία των αιρέ­σε­ων. Η αίρε­σις δεν είναι η καλή προ­ϋ­πό­θε­σις μιας αλη­θι­νής λατρεί­ας του Θεού. Θυμη­θεί­τε, ο Κύριος που είπε εκεί στην διδα­σκα­λία Του στη Σαμα­ρεί­τι­δα γυναί­κα ότι πρέ­πει να προ­σκυ­νού­με τον Θεό «ἐν πνεύ­μα­τι καί ἀληθείᾳ». Όχι ««ἐν πνεύ­μα­τι». «Ἐν πνεύ­μα­τι καί ἀληθείᾳ»! Για­τί αν δεν υπάρ­χει η αλή­θεια, η δογ­μα­τι­κή αλή­θεια, τότε αυτό δεν είναι λατρεία αλη­θι­νή. Η αίρε­σις ακό­μα δεν είναι η καλή προ­ϋ­πό­θε­σις και της όλης πνευ­μα­τι­κό­τη­τος. Η αίρε­σις έχει σαν καρ­πό την λαν­θα­σμέ­νη πνευ­μα­τι­κή ζωή, με την οποία δεν ευα­ρε­στού­με στον Θεό. Η αίρε­σις ακό­μη είναι μία βλα­σφη­μία κατά του Αγί­ου Πνεύ­μα­τος, όπως λέγει ο Από­στο­λος Παύ­λος. Η αίρε­σις είναι μία δια­βο­λι­κή επι­νόη­σις. Στη­ρί­ζε­ται δε στον ανθρώ­πι­νο λόγο, στην ανθρω­πί­νη λογι­κή. Και είναι μία επα­νά­λη­ψις του προ­πα­το­ρι­κού αμαρ­τή­μα­τος. Για όλους αυτούς τους λόγους, που η αίρε­σις δεν μας εισα­γά­γει δηλα­δή εις την Βασι­λεί­αν του Θεού, πρέ­πει να έχο­με επα­γρύ­πνη­σιν. Να αγρυ­πνού­με επί της ορθο­δό­ξου πίστε­ώς μας και ορθο­δό­ξου πνευ­μα­τι­κό­τη­τός μας.

Τέταρ­τον. Επα­γρύ­πνη­σις και σ’ αυτήν την πνευ­μα­τι­κή μας πορεία, τόσο την προ­σω­πι­κή, όσο και την πορεία των κον­τι­νών μας, της μάνας μου, του πατέ­ρα μου, της γυναί­κας μου, του ανδρός μου, του παι­διού μου, του γεί­το­νά μου, του φίλου μου. Πρέ­πει να έχου­με μία επα­γρύ­πνη­ση. Ακό­μη είναι ανάγ­κη να έχο­με μία διαρ­κή αυτο­κρι­τι­κή: «Πηγαί­νω καλά; Ή μήπως δεν πηγαί­νω καλά;». Μια επα­γρύ­πνη­ση μίας αυτο­τελ­μα­τώ­σε­ως. «Μήπως βού­λια­ξα;». «Πού βρί­σκο­μαι;». Για­τί πολ­λές φορές όταν κατε­βαί­νο­με, βυθι­ζό­με­θα, αυτο­τελ­μα­τού­με­θα, δεν παίρ­νο­με είδη­ση. Και αυτό είναι πολύ κακό. Αν η γλώσ­σα μας είναι σωστή, αν η φαν­τα­σία μας έχει σωστούς, καθα­ρούς λογι­σμούς, αν η καρ­διά μας στον συναι­σθη­μα­τι­κό της χώρο είναι εκεί­νη που έχει αγα­θά αισθή­μα­τα, αν ο νους μας σκέ­φτε­ται καλά, υγιά, βαθιά και όχι ρηχά, αν ζού­με κοσμι­κά ή πνευ­μα­τι­κά, όλα αυτά, για να μπο­ρού­με να τα δού­με, χρεια­ζό­μα­στε εγρή­γορ­ση. Λοι­πόν, γρη­γο­ρεῖτε, λέει ο Κύριος.

Είπε όμως και «στή­κε­τε ἐν τῇ πίστει» όπως σημειώ­νει το Πνεύ­μα του Θεού, δια γρα­φί­δος Απο­στό­λου Παύ­λου. Τι θα πει «στή­κε­τε ἐν τῇ πίστει»; «Να στέ­κε­στε», λέει, «επά­νω στην πίστη». Η πίστις, είναι, αγα­πη­τοί μου, το θεμέ­λιο της σωτη­ρί­ας μας. Πρέ­πει να έχο­με εδραιω­θεί πάνω εις την πίστη. Εδραιώ­νο­μαι θα πει σιγου­ρεύω την ύπαρ­ξή μου, τα βήμα­τά μου, την στά­ση μου επά­νω στο αντι­κεί­με­νον που λέγε­ται «πίστις». Γι’αυ­τό λέγει ο Από­στο­λος Παύ­λος «Στή­κε­τε ἐν τῇ πίστει». «Να στέ­κε­στε». Τι θα πει: «Να στέ­κε­στε;». Όπως λέγει ένας Εκκλη­σια­στι­κός συγ­γρα­φεύς, «Στή­κε­τε, μὴ σαλεύ­ε­στε, ἀλλὰ βέβαιοι γίνε­σθε». «Βέβαιος» θα πει σίγου­ρος. «Μη σαλεύ­ε­στε, μη κου­νιό­σα­στε, μην είσα­στε έτοι­μοι να ανα­τρα­πεί­τε ή να βγεί­τε από τον αντι­κεί­με­νον της πίστε­ως, από τον χώρο της πίστε­ως». Αυτό το σχή­μα δε της σωτη­ρί­ας, ο Από­στο­λος Παύ­λος το σημειώ­νει ως εξής ‑είναι από την Α΄ Κορ. 15,1. Λέγει: «Γνω­ρί­ζω δὲ ὑμῖν, ἀδελ­φοί, τὸ εὐαγγέ­λιον ὃ εὐηγγε­λι­σά­μην ὑμῖν(:Σας κάνω γνω­στό το Ευαγ­γέ­λιον), ὃ καὶ παρε­λά­βε­τε, ἐν ᾧ καὶ ἑστή­κα­τε, δι᾿ οὗ καὶ σῴζεσθε». Τι είπε; Πρώ­τον: «παρε­λά­βε­τε». Δηλα­δή, καταρ­χάς, το ακού­σα­τε. «Εγώ το ευαγ­γε­λί­στη­κα σε σας το Ευαγ­γέ­λιο, εσείς το ακού­σα­τε». Είναι η ακρό­α­σις του Ευαγ­γε­λί­ου. Μετά «παρε­λά­βε­τε», δηλα­δή το απο­δε­χθή­κα­τε, συμ­φω­νή­σα­τε. «Ναι. Το απο­δέ­χο­μαι». Κατό­πιν τι λέει; «Ἐν ᾧ καὶ ἑστή­κα­τε». «Επά­νω στο οποί­ον Ευαγ­γέ­λιο έχε­τε στη­ρι­χθεί, δηλα­δή αρχί­ζε­τε να εφαρ­μό­ζε­τε»· «δι᾿ οὗ καὶ σῴζεσθε(: δια του οποί­ου Ευαγ­γε­λί­ου και σώζε­στε)» . Βλέ­πε­τε, παρα­κα­λώ, αυτό το σχή­μα της σωτη­ρί­ας πώς κινεί­ται; «Ακούω το Ευαγ­γέ­λιο, το απο­δέ­χο­μαι, στη­ρί­ζο­μαι, σώζο­μαι».

Ώστε λοι­πόν βλέ­πο­με ότι αυτό το «στή­κε­τε ἐν τῇ πίστει» είναι θεμε­λιώ­δους σημα­σί­ας. Τι όμως σημαί­νει «στή­κε­τε»; Τι θα πει «στέ­κε­στε»; Το «μή σαλεύ­ε­σθε». Δηλα­δή, μην κου­νιό­σα­στε. Σάλος και σαλεύω. Σαλεύ­ο­μαι, σαλεύω, σάλος. Σάλος θα πει κάτι που κου­νιέ­ται. Λέμε… η θάλασ­σα έχει σάλον. Δηλα­δή η επι­φά­νειά της έχει κύμα. Είναι εκεί­νο που λέγει ο 120 Ψαλ­μός: «Μή δῴης εἰς σάλον τόν πόδα σου». «Το πόδι σου», λέει, «μην το δώσεις σε κάτι που κου­νά­ει, σε κάτι που γλυ­στρά­ει». Κι αυτό δεν είναι παρά το ολι­σθη­ρόν έδα­φος των βιο­τι­κών μερι­μνών, των σαρ­κι­κών επι­θυ­μιών και των ποι­κί­λων αιω­ριών της απι­στί­ας και της απο­στα­σί­ας. Εκεί μην πάνε τα πόδια σου. Θα είσαι επί του Ευαγ­γε­λί­ου, δεν θα είσαι άστα­τος άνθρω­πος, θα είσαι στε­ρε­ω­μέ­νος επά­νω στο Ευαγ­γέ­λιον και αυτό για σένα θα είναι το θεμέ­λιό σου. Δεν θα μετα­κι­νη­θείς ποτέ από κει. Πέστε μου, όταν βάλα­με θεμέ­λια για να κτί­σου­με το σπί­τι μας, τα ντου­βά­ρια πάνε κατὰ τὸ δοκοῦν, τῆδε κακεῖσε, από δω και από κει και χορο­πη­δούν; Ή είναι πάν­τα στε­ρε­ω­μέ­να στα θεμέ­λια που βάλα­με στο σπί­τι μας; Και σημειώ­νει ο Από­στο­λος Παύ­λος: «Ώστε, αδελ­φοί μου αγα­πη­τοί», λέει στους Κοριν­θί­ους, πιο μπρο­στά το λέει, στο 15 κεφά­λαιο: «Ἑδραῖοι γίνε­σθε». Τι θα πει «ἑδραῖος»; Από το «ἕδρα», στή­ριγ­μα, «στη­ρί­ζο­μαι, πλα­τιά-πλα­τιά», επι­τρέ­ψα­τέ μου να πω: «ανοί­γω τα πόδια μου να στε­ρε­ω­θώ καλά». Όταν πρό­κει­ται να αντι­με­τω­πί­σου­με κάποιον άνθρω­πο, έναν εχθρό, θέλο­με να παλέ­ψο­με μαζί του, δεν στε­κό­με­θα με ενω­μέ­να τα πόδια. Ανοί­γο­με τα πόδια για να απο­κτή­σο­με μιαν εδραί­ω­σιν, μία στε­ρέ­ω­ση του σώμα­τός μας. Αυτό θα πει λοι­πόν «Ἑδραῖοι γίνε­σθε». Αμε­τα­κί­νη­τοι. Όχι να σαλεύ­ε­στε. «Εἰδότες ὅτι ὁ κόπος ὑμῶν οὐκ ἔστι κενός ἐν Κυρίῳ». «Γνω­ρί­ζον­τες ότι ο κόπος σας δεν θα πάει χαμέ­νος».

Είναι όμως και ένα τρί­το που παραγ­γέλ­λει το Πνεύ­μα του Θεού. Είναι το «ἀνδρί­ζε­σθε». Γίνε­σθε ανδρεί­οι. Και άνδρες. Παρό­τι το «ἀνδρεῖος» θα λέγα­με έχει κάποια σχέ­ση με το «άνδρας» για­τί υπο­τί­θε­ται ότι ο άνδρας έχει ανδρεία, όχι, ἀνδρί­ζε­σθε· άνδρες, γυναί­κες, παι­διά. Η ανδρεία, αγα­πη­τοί μου, είναι μία θεμε­λια­κή και αφε­τη­ρια­κή αρε­τή. Λέγω «αφε­τη­ρια­κή» για­τί μαζί με τις άλλες τρεις, «φρό­νη­σις, σωφρο­σύ­νη και δικαιο­σύ­νη» απ’ αυτές τις τέσ­σε­ρις, ξεκι­νούν όλες οι άλλες αρε­τές. Η ανδρεία για τον Χρι­στια­νό είναι κορυ­φαία αρε­τή. Για­τί μ’ αυτήν, προ­σέξ­τε, θα σηκώ­σει τον σταυ­ρό του. Σώζε­σαι, αδελ­φέ μου, χωρίς να σηκώ­σεις τον σταυ­ρό σου; Όχι. Για να σηκώ­σεις λοι­πόν τον σταυ­ρό σου πρέ­πει να έχεις ανδρεία. Δηλα­δή θα αντι­με­τω­πί­σεις έναν αντι­τι­θέ­με­νον κόσμον και θα έλθεις μαζί του σε σύγ­κρου­ση. Τι χρειά­ζε­σαι; Δεν χρειά­ζε­σαι ανδρεία; Από το φρό­νη­μα της ανδρεί­ας, από το ανδρεί­ον φρό­νη­μα γεν­νιέ­ται η επι­μο­νή, σας είπα, είναι αφε­τη­ρια­κές αυτές οι αρε­τές, η επι­μο­νή και η υπο­μο­νή. Και η υπο­μο­νή και η επι­μο­νή είναι οι αρε­τές με τις οποί­ες θα σωθού­με. Αμφι­βάλ­λε­τε; «Ὁ ὑπομεί­νας εἰς τέλος –λέει ο Κύριος-οὗτος σωθή­σε­ται». «Αυτός που θα υπο­μεί­νει μέχρι το τέλος της ζωής του, αυτός θα σωθεί». Αμφι­βάλ­λε­τε; «Ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτή­σα­σθε τὰς ψυχὰς ὑμῶν», λέγει ο Κύριος. «Με την υπο­μο­νή σας κτή­σα­σθε, κερ­δί­στε τις ψυχές σας». Ώστε λοι­πόν κερ­δί­ζω την ψυχή μου με την υπο­μο­νή μου; Ναι. Η ανδρεία και την πίστιν δια­τη­ρεί, για­τί δεν την χάνω όταν έχω ανδρεία, δεν σαλεύ­ο­μαι, δεν σκαν­δα­λί­ζο­μαι, αλλά και την πνευ­μα­τι­κή ζωή ολο­κλη­ρώ­νει. Όταν δω τους άλλους πώς ζουν και οι άλλοι με ειρω­νεύ­ον­ται κι έχω ανδρεία και λέγω «Όχι· έτσι πρέ­πει να ζήσω», τότε δεν ολο­κλη­ρώ­νει την πνευ­μα­τι­κή μου ζωή η υπο­μο­νή και η ανδρεία; Στην επο­χή μας, αγα­πη­τοί μου, η ανδρεία λεί­πει. Εννοώ από τους Χρι­στια­νούς μας. Σε απελ­πι­στι­κόν βαθ­μόν λεί­πει η ανδρεία. Έτσι και μας αφαι­ρούν τα αγα­θά μας, τα προ­δί­δο­με όλα. Για να πάρε­τε μια πρό­γευ­ση, τι θα κάνο­με όταν θα έλθει ο Αντί­χρι­στος. Πόσο εύκο­λα θα παρα­δο­θού­με. Χρεια­ζό­μα­στε ανδρεία, φρό­νη­μα ανδρεί­ας, όσο τίπο­τε άλλο αυτό στην επο­χή μας.

Και το τελευ­ταίο. Το Πνεύ­μα του Θεού μάς σημειώ­νει: «Κρα­ταιοῦ­σθε». Δηλα­δή λέει ένας Εκκλη­σια­στι­κός συγ­γρα­φεύς: «Οἷον ἀναλά­βε­τε τήν ἰσχύν». Δηλα­δή «να έχε­τε δύνα­μιν». Και ισχύς είναι η δύνα­μις που παρέ­χε­ται από το Πνεύ­μα το Άγιον. Χωρίς αυτήν την ισχύν, την δύνα­μη, μοιά­ζο­με σαν παρά­λυ­τοι. Κι αυτή η ισχύς χρειά­ζε­ται για να μπο­ρέ­σο­με να φέρο­με εις πέρας την ανοι­κο­δό­μη­ση του πύρ­γου της πνευ­μα­τι­κής μας ζωής, όπως λέγει ο Κύριος στην παρα­βο­λή εκεί­νου του κάποιου ανθρώ­που που ανέ­λα­βε να κτί­σει, να οικο­δο­μή­σει πύρ­γον. «Τοῦ οἰκοδο­μοῦντος τόν πύρ­γον». Τι σημειώ­νει εκεί ο Κύριος; Ακού­στε τι σημειώ­νει: «Καί μή ἰσχύ­σαν­τος ἐκτε­λέ­σαι -Έβα­λε θεμέ­λια, απλώ­θη­κε, οικο­δο­μή μεγά­λη. Καί μή ἰσχύ­σαν­τος ἐκτε­λέ­σαι (:Και μη δυνα­μέ­νου πια, δεν μπό­ρε­σε να το φέρει εις πέρας το οικο­δό­μη­μα) πάν­τες οἱ θεω­ροῦντες ἄρξων­ται αὐτῶ ἐμπαί­ζειν(:όλοι αρχί­ζουν, που βλέ­πουν, να τον κοροϊ­δεύ­ουν) λέγον­τες ὅτι ὁ ἄνθρω­πος οὗτος ἤρξα­το οἰκοδο­μεῖν καί οὐκ ἴσχυ­σεν ἐκτε­λέ­σαι (:Ξεκί­νη­σε να κτί­ζει· δεν μπό­ρε­σε να ολο­κλη­ρώ­σει)». Ξεκι­νάς, αδελ­φέ μου, την πνευ­μα­τι­κή σου ζωή, ενθου­σιά­στη­κες από ένα κήρυγ­μα, μέσα σου γεν­νή­θη­κε ένα αίσθη­μα αγά­πης και εμπι­στο­σύ­νης και πίστε­ως, αλλά δεν είδες πόσο δύνα­μη έχεις και δεν επε­κα­λέ­σθης το Πνεύ­μα το Άγιον, για να σου δώσει την δύνα­μη να μπο­ρέ­σεις να φέρεις εις πέρας τη σωτη­ρία σου, το οικο­δό­μη­μα της σωτη­ρί­ας σου.