ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΙΩΑΝΝΟΥ

π. Δημη­τρί­ου Μπό­κου

Ὁ Πρό­δρο­μος τοῦ Χρι­στοῦ Ἰωάν­νης μεγά­λω­σε μὲ ἄσκη­ση καὶ σκλη­ρα­γω­γία στὶς ἐρη­μιὲς τοῦ Ἰορ­δά­νη. Σὲ ἡλι­κία τριάν­τα περί­που ἐτῶν «ἐγέ­νε­το ρῆμα Θεοῦ», ἔλα­βε μήνυ­μα νὰ ἀρχί­σει νὰ κηρύτ­τει γιὰ τὸν ἐρχο­μὸ τῆς Βασι­λεί­ας τῶν Οὐρα­νῶν καὶ τὴν ἐμφά­νι­ση τοῦ Χρι­στοῦ. Κήρυτ­τε καὶ συγ­χρό­νως βάπτι­ζε, «κηρύσ­σων βάπτι­σμα μετα­νοί­ας εἰς ἄφε­σιν ἁμαρ­τιῶν». Κατὰ τὴν ὥρα τῆς βάπτι­σης οἱ ἄνθρω­ποι ἐξο­μο­λο­γοῦν­ταν τὶς ἁμαρ­τί­ες τους. Ἔτρε­χαν νὰ τὸν ἀκού­σουν καὶ νὰ βαπτι­σθοῦν ἀπὸ ὅλη τὴν Ἰου­δαία καὶ τὰ Ἱερο­σό­λυ­μα. Ἀκό­μη καὶ ὁ Χρι­στὸς προ­σῆλ­θε νὰ βαπτι­σθεῖ. Γι’ αὐτὸ καὶ δόθη­κε στὸν Ἰωάν­νη καὶ ἡ προ­σω­νυ­μία Βαπτι­στὴς (Κυρια­κὴ πρὸ τῶν Φώτων).

Τί ἦταν τὸ βάπτι­σμα Ἰωάν­νου; Τί ἐξυ­πη­ρε­τοῦ­σε;

Οἱ εὐαγ­γε­λι­στὲς ἀνα­φέ­ρουν ὅτι ὁ χαρα­κτή­ρας τοῦ βαπτί­σμα­τος τοῦ Προ­δρό­μου ἦταν προ­πα­ρα­σκευα­στι­κός. Γιὰ νὰ προ­ε­τοι­μά­σει τοὺς ἀνθρώ­πους νὰ δεχθοῦν μετέ­πει­τα τὸ βάπτι­σμα τοῦ Χρι­στοῦ. Τὸ βάπτι­σμα ποὺ εἰσά­γει στὴν Ἐκκλη­σία. Στὴ Βασι­λεία τοῦ Θεοῦ.

Ὅπως ὁ ρόλος τοῦ Ἰωάν­νη ἦταν προ­δρο­μι­κός, γιὰ νὰ ἑτοι­μά­σει «τὴν ὁδὸν Κυρί­ου», καὶ δὲν ἦταν ἐκεῖ­νος τὸ φῶς, ἀλλὰ προ­η­γή­θη­κε «ἵνα μαρ­τυ­ρή­σῃ περὶ τοῦ φωτός», ἔτσι καὶ τὸ βάπτι­σμά του ἦταν προ­δρο­μι­κό. Δὲν ἦταν βάπτι­σμα μὲ τὸ ὁποῖο οἱ βαπτι­ζό­με­νοι λάβαι­ναν ἄφε­ση ἁμαρ­τιῶν. Ἦταν μόνο «βάπτι­σμα μετα­νοί­ας» σὲ ἁπλὸ νερό, γιὰ νὰ ἔλθουν οἱ ἄνθρω­ποι σὲ αἴσθη­ση τῶν ἁμαρ­τιῶν τους. Νὰ συναι­σθαν­θοῦν βαθύ­τε­ρα τὴν ἁμαρ­τω­λό­τη­τά τους, τὴν ἀνάγ­κη σωτη­ρί­ας καὶ λύτρω­σης, ὥστε νὰ ἀπο­δε­χθοῦν κατό­πιν συνει­δη­τὰ τὸ βάπτι­σμα τοῦ Χρι­στοῦ «ἐν Πνεύ­μα­τι Ἁγίῳ καὶ πυρί», ποὺ θὰ τοὺς ἔδι­νε «ἄφε­σιν ἁμαρ­τιῶν καὶ ζωὴν αἰώ­νιον».

Ὁ Πρό­δρο­μος ξεκα­θα­ρί­ζει πλή­ρως τὸ θέμα λέγον­τας: «Ἐγὼ μὲν βαπτί­ζω ὑμᾶς ἐν ὕδα­τι εἰς μετά­νοιαν». Ἀλλὰ πίσω μου ἔρχε­ται ἄλλος ἰσχυ­ρό­τε­ρός μου. Ἐγὼ δὲν εἶμαι ἄξιος οὔτε νὰ σκύ­ψω καὶ νὰ λύσω τὰ κορ­δό­νια του. «Αὐτὸς ὑμᾶς βαπτί­σει ἐν Πνεύ­μα­τι Ἁγίῳ καὶ πυρὶ» (Ματθ. 3, 11).

Ὁ ἀπό­στο­λος Παῦ­λος ἐπε­ξη­γεῖ: «Ἰωάν­νης μὲν ἐβά­πτι­σε βάπτι­σμα μετα­νοί­ας», λέγον­τας στὸν λαὸ «εἰς τὸν ἐρχό­με­νον μετ’ αὐτὸν ἵνα πιστεύ­σω­σι, τοῦτ’ ἔστιν εἰς τὸν Ἰησοῦν Χρι­στόν». Γι’ αὐτὸ καὶ ὅσοι ἔλα­βαν τὸ βάπτι­σμα Ἰωάν­νου, βαπτί­σθη­καν κατό­πιν «ἐπὶ τῷ ὀνό­μα­τι Ἰησοῦ Χρι­στοῦ εἰς ἄφε­σιν ἁμαρ­τιῶν» (Πράξ. 19, 4. 2, 38).

Ὁ Πρό­δρο­μος ὁμο­λο­γεῖ τὸν προ­σω­ρι­νὸ χαρα­κτή­ρα τοῦ βαπτί­σμα­τός του, τονί­ζει ὅμως τὴ θεϊ­κή του προ­έ­λευ­ση. Οἱ Φαρι­σαῖ­οι ἀμφι­σβή­τη­σαν τὸ βάπτι­σμα τοῦ Προ­δρό­μου. Ὅταν ὁ Ἰωάν­νης ρωτή­θη­κε καὶ εἶπε ὅτι δὲν εἶναι ὁ Χρι­στός, οὔτε ὁ Ἠλί­ας, οὔτε κάποιος ἀπὸ τοὺς γνω­στοὺς προ­φῆ­τες, οἱ Φαρι­σαῖ­οι, θεω­ρών­τας και­νο­το­μία τὸ βάπτι­σμά του, τοῦ εἶπαν: Για­τί λοι­πὸν βαπτί­ζεις; Μὲ ποιὰ αὐθεν­τία τὸ κάνεις αὐτό;

Τότε ὁ Ἰωάν­νης τόνι­σε, ὅτι δὲν τὸ ἔκα­νε μὲ δική του γνώ­μη. Ἀλλὰ τὸν ἔστει­λε ὁ Θεὸς νὰ βαπτί­ζει. Γιὰ νὰ φανε­ρω­θεῖ μπρο­στὰ στὰ μάτια τῶν ἀνθρώ­πων μὲ πανη­γυ­ρι­κὸ τρό­πο ὁ ἀνα­με­νό­με­νος Μεσ­σί­ας-Χρι­στός. «Διὰ τοῦ­το ἦλθον ἐγὼ ἐν τῷ ὕδα­τι βαπτί­ζων». Ὁ Θεὸς τοῦ εἶχε δώσει καὶ σημά­δι γιὰ νὰ ἀνα­γνω­ρί­σει τὸν Χρι­στό. «Ὁ πέμ­ψας με βαπτί­ζειν ἐν ὕδα­τι, ἐκεῖ­νός μοι εἶπεν· ἐφ’ ὃν ἂν ἴδῃς τὸ Πνεῦ­μα κατα­βαῖ­νον καὶ μένον ἐπ’ αὐτόν, οὗτος ἐστὶν ὁ βαπτί­ζων ἐν Πνεύ­μα­τι Ἁγίῳ» (Ἰω. 1, 31–33).

Γι’ αυτό καὶ ὁ Χρι­στὸς τιμᾶ τὸ βάπτι­σμα Ἰωάν­νου, ὡς μέρος τοῦ θεϊ­κοῦ σχε­δί­ου γιὰ τὴ σωτη­ρία τοῦ κόσμου. Καὶ τὸ δέχε­ται ταπει­νὰ «ὑπὸ τῶν τοῦ Προ­δρό­μου χει­ρῶν» βαπτι­ζό­με­νος «ἐν Ἰορ­δά­νῃ».