Τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση
Συχνὰ ἀκούμε στους θρησκευτικοὺς κύκλους, ἀλλὰ καὶ σὲ ἱερατικὲς συνάξεις καὶ συναντήσεις, νὰ γίνεται λόγος γιὰ διάφορα σκάνδαλα μὲ πρωταγωνιστὲς κληρικοὺς ὅλων τῶν βαθμῶν καὶ μὲ μοναχοὺς ποὺ γιὰ κάποιο λόγο δραστηριοποιοῦνται στὸν κόσμο ἢ ὑπηρετοῦν στὰ μετόχια τῶν μοναστηριῶν τους.
Πολλοὶ διατυπώνουν τὴν ἄποψη ὅτι τὰ σκάνδαλα πρέπει νὰ ἐλέγχονται ἀπὸ τοὺς ὑπευθύνους καὶ νὰ μὴ καλύπτονται. Νὰ μὴ παραπλανᾶται ὁ κόσμος. Εἶναι ἀναγκαία ἡ κάθαρση κι ἂς παρουσιάζει πολλὲς δυσκολίες. Μερικοὶ ἐπίσης βλέπουν τὸ θέμα καὶ ἀρνοῦνται τὸν ἔλεγχο γιὰ «πνευματικοὺς» λόγους. Νὰ μὴ σκανδαλιστοῦν περισσότεροι, ὑποστηρίζουν.
Προτοῦ νὰ δώσουμε ἀπάντηση στὸν προβληματισμὸ τῶν ἐν Χριστῷ ἀδελφῶν, θὰ ἀναφέρουμε δύο περιστατικὰ ποὺ μᾶς ἄφησαν ἀρνητικὴ ἐντύπωση.
α. Προ ἐτῶν βρέθηκα σὲ μία γειτονικὴ μητρόπολη, συνοδεύοντας μαζὶ μὲ ἄλλους ἱερεῖς τὸ μητροπολίτη μας, ὁποῖος ἦταν καλεσμένος ἀπὸ τὸν ἐκεῖ μητροπολίτη σὲ κάποιο τραπέζι, μέρα διακαινίσιμης ἐβδομάδας. Μετὰ τὴ θεία Λειτουργία, ὁ φιλόξενος μητροπολίτης μᾶς παρέθεσε πλούσια τράπεζα. Ἦταν καὶ τρεῖς τέσσερις ἄλλοι μητροπολῖτες μὲ τὶς συνοδείες τους. Σὲ ὑπερυψωμένο τραπέζι κάθησαν οἱ μητροπολῖτες μὲ τοὺς πρωτοσυγκέλλους τους καὶ κάτω οἱ λοιποὶ ἱερεῖς.
Σὲ κάποια στιγμὴ ὁ οἰκεῖος μητροπολίτης, γιὰ νὰ δημιουργήσει ἀτμόσφαιρα, ἀπευθύνθηκε σὲ μένα χαριτολογῶντας:
Πάτερ Διονύσιε, σὲ φοβᾶμαι μήπως γράψεις καὶ γιὰ μένα στὴν ἐφημερίδα.
Τοῦ ἀποκρίθηκα μὲ χαμόγελο:
Ὄχι, Σεβασμιώτατε, γιατὶ ἐσεῖς εἶστε πάντα προσεκτικός, ἀλλὰ καὶ ἀκούραστος στὸ πολυσχιδὲς ποιμαντικὸ σας ἔργο.
Μετὰ ἀπὸ λίγα δευτερόλεπτα, ὅταν ἔσβησαν τὰ χαμόγελα, ἕνας πρωτοσύγκελλος ἀπὸ τοὺς συνδαιτυμόνες εἶπε:
Ἐγὼ δὲν συμφωνῶ μὲ ὅσα γράφει ὁ πάτερ στὸν “Ὀρθόδοξο Τύπο”.
Καὶ ἀμέσως χαμήλωσε τὰ μάτια του. Ἐγὼ δὲν ἀντέδρασα. Ἁπλᾶ ἔστρεψα τὰ μάτια μου στὸ σκυμμένο πρόσωπό του καὶ ἔδωσα τὴν ἀπάντηση μὲ ἕνα μορφασμὸ ποὺ ἔδειχνε τὸ σεβασμό μου στὴν κρίση του, ἀλλὰ καὶ τὴν ἐπιμονή μου ὅτι θὰ συνεχίσω νὰ γράφω ἐλέγχοντας τὰ κακῶς κείμενα στὴν Ἐκκλησία.
Τὴν ἐπόμενη μέρα, ὅταν ἤδη εἶχα ἐπιστρέψει στὰ ἴδια, θυμήθηκα ὅτι ὁ συγκεκριμένος ἀδελφὸς εἶχε σφοδρὴ ἐπιθυμία νὰ ἀνέλθει στὸν τρίτο βαθμὸ τῆς ἱερωσύνης, καὶ γι’ αὐτὸ προσπαθοῦσε νὰ εἶναι ἀρεστὸς στους ἐκλέκτορες, σιωπῶντας καὶ γιὰ κραυγαλέα σκάνδαλα, παρόλο ποὺ ὁ προκάτοχος τοῦ μητροπολίτη του καὶ δικός του πνευματικὸς παππούς ἦταν ὑπέρμαχος τοῦ δημοσίου ἐλέγχου τῶν σκανδάλων, γιὰ νὰ διορθώνονται δυσάρεστες καταστάσεις καὶ νὰ παρηγοροῦνται οἱ σκανδαλιζόμενοι πιστοί!
β. Ἕνα καλοκαίρι ἦλθε στὴν περιοχὴ μας κάποιος κληρικὸς ποὺ ὑπηρετοῦσε στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀθηνῶν, σὲ κεντρικὸ ναό, μὲ ὅλες τὶς ἀνέσεις, μὲ ἀρκετὰ τυχερὰ καὶ πολλὰ πνευματικὰ τέκνα, ποὺ τὸν θεωροῦσαν σχεδὸν ἅγιο. Ζήτησε νὰ μὲ δεῖ. Συναντηθήκαμε σὲ ἕνα ἴδρυμα τῆς μητροπόλεως, καὶ μετὰ τὰ κατὰ συνθήκην λόγια, χωρὶς νὰ τὸν προκαλέσω, μὲ συμβούλεψε ἀδελφικά:
Παρακολουθῶ, πάτερ, τί γράφεις. Ὅμως, δὲν πρέπει νὰ ἀσχολεῖσαι μὲ τὰ σκάνδαλα καὶ νὰ περιγράφεις καταστάσεις ποὺ εἶναι δυσάρεστες.
Τοῦ ἀποκρίθηκα ἀμέσως:
Τί νὰ κάνουμε, πάτερ, ὅ,τι μπορεῖ ὁ καθένας.
Τὰ χαμόγελα τῆς συναντήσεως γρήγορα ἔσβησαν. Ἀκολούθησαν μὲ τρόπο ψυχρὸ παλιὲς ἀναμνήσεις ἀπὸ τὴν πρώτη μας γνωριμία, ὅταν ἐγὼ ὑπηρετοῦσα ὡς κληρικὸς στὸ χωριό, καὶ αὐτὸς ἦταν ἀκόμα λαϊκὸς καὶ διατύπωνε ὑπερβολικοὺς ἐπαίνους γιὰ μένα.
Δὲν γνώριζε ὁ ἐν Χριστῷ ἀδελφὸς ὅτι οἱ δικές μου πνευματικὲς ἐμπειρίες ἦταν ἐντελῶς διαφορετικὲς ἀπὸ τὶς δικές του. Ἐκεῖνος στὸ κλεινὸν ἄστυ, καὶ ἐγὼ στὶς ἄκρες – ἐπὶ τῶν συνόρων μὲ τὴν Ἀλβανία – σὲ ὀλιγάνθρωπες ἐνορίες, ὅπου δὲν εἶχα πνευματικὰ τέκνα νὰ μὲ ἐπαινοῦν καὶ νὰ μοῦ δημιουργοῦν ψευδαισθήσεις πὼς εἶμαι κάτι!…
Ἐπανερχόμαστε στὸν προβληματισμό, ἂν πρέπει νὰ ἐλέγχουμε τὰ σκάνδαλα καὶ τὶς ἁμαρτωλὲς καταστάσεις στὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὄχι μόνο. Ἕνας ἔμπειρος ἱεροκήρυκας, μὲ θερμὸ ζῆλο καὶ πολλὴ ἀγάπη πρὸς τὴν Ἐκκλησία, ἔλεγε:
«Ὁρισμένοι τύποι γλοιώδους συνθέσεως καὶ βατραχοειδοῦς κατασκευῆς, ἔνοχοι κατὰ κανόνα, ἔχουν τὴ γνώμη ὅτι δὲν πρέπει νὰ λέγεται ἡ ἀλήθεια σύμφωνα μὲ τὸν τρόπο τοῦ Χρυσοστόμου, ὅταν μάλιστα τὸ μαστίγωμά της πρόκειται νὰ αὐλακώσει βαθιὰ τὴ ράχη ἀνωτέρων ἢ κατωτέρων κληρικῶν, ποὺ προδίδουν τὴν πίστη καὶ τὴν ἀρετή, μὲ τὸ σοφιστικὸ ἐπιχείρημα ὅτι οἱ ἄνθρωποι τῆς ἄρνησης ἐκμεταλλεύονται τὴν περίσταση καὶ βάλλουν κατὰ τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἀγωνίζεται τὸν ὑπὲρ ὅλων σκληρὸ ἀγῶνα. Εἶναι ἄκρως ἐσφαλμένη ἡ ἀντίληψη αὕτη».
Ἡ σιωπὴ τῶν κληρικῶν καὶ τῶν πιστῶν ἀπέναντι στὰ σκάνδαλα δὲν βελτίωσε τὴν ἀπελπιστικὴ κατάσταση τῆς κοινωνίας, ἀλλὰ καὶ τὴν κατάσταση τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ αὐτό, γιατί δίχως ἔλεγχο διαιωνίζονται οἱ ἀπαράδεκτες συμπεριφορές. Οὔτε πάλι ἐνισχύονται οἱ ἐχθροὶ τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὸν ἔλεγχο τῶν σκανδάλων· θὰ λέγαμε ὅτι ἀνησυχοῦν οἱ ἐχθροί, γιατί ὑπάρχει θέληση καὶ ἀγὼν γιὰ τὸν περιορισμὸ τῆς δικῆς τους δραστηριότητος.
Περίεργο, ὅμως, εἶναι τὸ φαινόμενο ἐπίσκοποι μὲ ἠθικὴ ἀνωτερότητα καὶ δράση νὰ μὴ θέτουν στὴν Ἱερὰ Σύνοδο «ζητήματα ἠθικῆς κατασφαλίσεως τοῦ κύρους τῆς Ἐκκλησίας». Ἀντίθετα, δραστηριοποιοῦνται στὴ δίωξη τῶν ἐλαχίστων κληρικῶν, ποὺ μὲ παρρησία καὶ μετὰ ἀπὸ πολὺ πόνο ἐλέγχουν τὰ κακῶς ἔχοντα στὴν Ἐκκλησία. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ σκανδαλίζουν οἱ ἴδιοι περισσότερο τοὺς πιστούς, οἱ ὁποῖοι ἀρχίζουν νὰ πιστεύουν ὅτι οἱ συγκεκριμένοι ἀρχιερεῖς εἶναι ἀνάξιοι τῆς ἀποστολῆς τους καὶ ἔχουν ἁμαρτωλὸ βίο, ὅπως καὶ οἱ προστατευόμενοί τους, οἱ ὁποῖοι ἀποθρασύνονται καὶ προσθέτουν καθημερινὰ νέα σκάνδαλα!
Ἡ Ἐκκλησία, ἐννοοῦμε τοὺς μητροπολίτες, πρέπει νὰ συνειδητοποιήσει ὅτι προ πολλοῦ μπῆκαν στὴ μάντρα της οἱ λύκοι καὶ ὁ πιστὸς λαὸς σκανδαλίζεται καὶ τὸ ὀρθόδοξο φρόνημα κάμπτεται. Περιμένει, ὅμως, ἀπὸ τοὺς ἀρχιερεῖς νὰ ἀντιμετωπίζουν τὸ θέμα ὄχι μόνο μὲ λόγους, ἀλλὰ καὶ μὲ τιμωρία τῶν σκανδαλοποιῶν.
Η ἐμπειρία τῆς χριστιανικῆς ζωῆς μᾶς διαβεβαιώνει ὅτι ποτὲ ἕνας τυφλὸς δὲν ὁδήγησε ἄλλον τυφλό, οὔτε ἕνας σκοτεινὸς ἔφερε εἰς φῶς ἕναν σκοτισμένον.
Ἀπαιτεῖται, λοιπόν, ὁ ἔλεγχος τῶν σκανδαλοποιῶν, οἱ ὁποῖοι συχνὰ ἐμφανίζονται ὡς εὐσεβεῖς καὶ ἀθῶοι, ἐπικαλούμενοι μάλιστα καὶ τὴν προστασία τῶν προϊσταμένων ἐπισκόπων τους!
Πηγή: Ορθόδοξος Τύπος (Φύλλο: 2528) 31/1/2025
Greek