Η ΕΞΟΔΟΣ

π. Δημη­τρί­ου Μπό­κου

Οἱ μάγοι, «Περ­σῶν βασι­λεῖς», ἄνθρω­ποι τῆς σοφί­ας, ἦλθαν «ἐξ ἀνα­το­λῶν» καὶ προ­σκύ­νη­σαν τὸ νεο­γέν­νη­το νήπιο τῆς Βηθλε­έμ, τὸν Χρι­στό. Τοῦ πρό­σφε­ραν τρία δῶρα συμ­βο­λι­κά, «χρυ­σὸν καὶ λίβα­νον καὶ σμύρ­ναν», μὲ τὰ ὁποῖα τὸν ἀνα­γνώ­ρι­ζαν ὡς βασι­λέα καὶ Θεὸ ἐναν­θρω­πή­σαν­τα. Μὲ τὸ χρυ­σά­φι τὸν τίμη­σαν ὡς βασι­λέα. Μὲ τὸ λιβά­νι (θυμί­α­μα) ὡς Θεό. Καὶ μὲ τὴ σμύρ­να (μύρο) ὡς ἄνθρω­πο, ποὺ θὰ ὑφί­στα­το ὑπὲρ ἡμῶν θάνα­το καὶ θὰ κατέ­βαι­νε στὸν τάφο, τυλιγ­μέ­νος «σιν­δό­νι καθα­ρᾷ καὶ ἀρώ­μα­σιν», καθὼς ἦταν τὸ «ἔθος τοῖς Ἰου­δαί­οις ἐντα­φιά­ζειν».

Καὶ οἱ μὲν μάγοι ἀνα­χώ­ρη­σαν γιὰ τὴ χώρα τους, ἐνῶ ὁ Ἡρώ­δης τοὺς περί­με­νε ματαί­ως γιὰ νὰ τὸν πλη­ρο­φο­ρή­σουν «περὶ τοῦ παι­δί­ου». Καὶ ὅταν εἶδε ὅτι «ἐνε­παί­χθη», διέ­τα­ξε τὴ φοβε­ρὴ σφα­γὴ τῶν νηπί­ων ἀπὸ δύο χρο­νῶν καὶ κάτω στὴ Βηθλε­ὲμ καὶ σὲ ὅλα τὰ περί­χω­ρά της. Ὁ Ἰωσὴφ ὅμως, πλη­ρο­φο­ρη­μέ­νος ἀπὸ ἄγγε­λο Κυρί­ου, διέ­φυ­γε μὲ τὸ θεῖο βρέ­φος καὶ τὴν Πανα­γία στὴν Αἴγυ­πτο. Μετὰ τὸν θάνα­το τοῦ Ἡρώ­δη ἐπέ­στρε­ψαν ξανὰ καὶ κατοί­κη­σαν στὴ Ναζα­ρὲτ τῆς Γαλι­λαί­ας. Ἔτσι ἐκπλη­ρώ­θη­κε ἡ προ­φη­τεία: «Ἐξ Αἰγύ­πτου ἐκά­λε­σα τὸν υἱόν μου» (Κυρια­κὴ μετὰ τὴν Χρι­στοῦ Γέν­νη­σιν). Ἡ Αἴγυ­πτος νοεῖ­ται πάν­τα ὡς τόπος πνευ­μα­τι­κῆς δου­λεί­ας-ἁμαρ­τί­ας.

Ἡ προ­φη­τεία αὐτὴ ξεκι­νά­ει μὲ τὸ γεγο­νὸς τῆς ἐκλο­γῆς τοῦ Μωυ­σῆ ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ νὰ ἡγη­θεῖ τοῦ Ἰσραη­λι­τι­κοῦ λαοῦ, ποὺ τὰ χρό­νια ἐκεῖ­να στέ­να­ζε κάτω ἀπὸ τὴ δου­λεία τοῦ Φαραὼ στὴν Αἴγυ­πτο. Τοῦ λέει τότε ὁ Θεός: «Υἱὸς πρω­τό­το­κός μου Ἰσρα­ήλ». Εἶχε ἰδιαί­τε­ρη ἀγά­πη ὁ Θεὸς στὸν λαό του, για­τὶ ἦταν ἀπό­γο­νοι τοῦ ἐκλε­κτοῦ του Ἀβρα­άμ. Ὑπάρ­χει καὶ μιὰ εἰκό­να στὸν προ­φή­τη Ἡσα­ΐα, ὅπου ὁ λαὸς τοῦ Ἰσρα­ὴλ παρο­μοιά­ζε­ται μὲ ἀμπε­λώ­να, τὸν ὁποῖο φυτεύ­ει καὶ περι­ποιεῖ­ται μὲ περισ­σὴ φρον­τί­δα ὁ Θεός. Ἐκεῖ ὁ λαὸς καὶ εἰδι­κό­τε­ρα ἡ φυλὴ τοῦ Ἰού­δα, ἀπὸ τὴν ὁποία θὰ γεν­νιό­ταν ὁ Χρι­στός, ὀνο­μά­ζε­ται «νεό­φυ­τον ἠγα­πη­μέ­νον» (Ἐξ. 4, 22. Ἡσ. 5, 1–7).

Ὁ λαὸς αὐτὸς ἐν τῇ γενέ­σει του, ὀλι­γά­ριθ­μος, κατέ­φυ­γε ἀρχι­κὰ στὴν Αἴγυ­πτο γιὰ νὰ σωθεῖ ἀπὸ τὸν ἀφα­νι­σμὸ τῆς πεί­νας, ἀλλὰ κατα­δυ­να­στεύ­τη­κε κατό­πιν ἀπὸ τὸν Φαραώ. Ὁ Θεὸς ὀργά­νω­σε τότε διὰ τοῦ Μωυ­σέ­ως τὴ μεγά­λη ἔξο­δο ἀπὸ τὴ γῆ τῆς δου­λεί­ας καὶ τὴν ἐπά­νο­δό του στὴ Γῆ τῆς Ἐπαγ­γε­λί­ας, πράγ­μα ποὺ μνη­μο­νεύ­ει καὶ ὁ προ­φή­της Ὠσηέ: «…νήπιος Ἰσρα­ήλ, καὶ ἐγὼ ἠγά­πη­σα αὐτόν· καὶ ἐξ Αἰγύ­πτου μετε­κά­λε­σα τὰ τέκνα αὐτοῦ». Ἀπὸ τὴ νηπια­κή του ἡλι­κία ὁ λαὸς αὐτὸς ἀγα­πή­θη­κε ἀπὸ τὸν Θεό. Οἱ ἀπό­γο­νοί του κλή­θη­καν νὰ ἐξέλ­θουν ἀπὸ τὴν Αἴγυ­πτο καὶ νὰ μετα­βοῦν στὴ γῆ ποὺ εἶχε ὑπο­σχε­θεῖ ὁ Θεὸς στοὺς πατέ­ρες τους, Ἀβρα­άμ, Ἰσα­ὰκ καὶ Ἰακὼβ (Ὠσ. 11, 1).

Ἡ ἔξο­δος τοῦ Ἰσρα­ὴλ ἀπὸ τὴν Αἴγυ­πτο συμ­βο­λί­ζει καὶ προ­ει­κο­νί­ζει τὴν ἀντί­στοι­χη πορεία τοῦ Χρι­στοῦ. Ἀπὸ τὴν Αἴγυ­πτο, ὅπου εἶχε κατα­φύ­γει γιὰ νὰ σωθεῖ ἀπὸ τὴ μανία τοῦ Ἡρώ­δη, καλεῖ τώρα ξανὰ ὁ Θεὸς τὸν Υἱό του τὸν πρω­τό­το­κο, τὸν Μονο­γε­νῆ, ὅπως παλιὰ τὸν Ἰσρα­ήλ.

Ἡ Αἴγυ­πτος δὲν εἶναι ὁ τόπος μας. Μᾶς καλεῖ ὅλους στὴ Γῆ τῆς Ἐπαγ­γε­λί­ας του ὁ Θεός.