ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

«Ἐλευθερωθέντες δὲ ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας ἐδουλώθητε τῇ δικαιοσύνῃ(:Κι έτσι, αφού ελευθερωθήκατε από την αμαρτία, γίνατε δούλοι στην αρετή )»[Ρωμ.6,18]. Εδώ δείχνει δύο δωρεές του Θεού, και την απελευθέρωση από την αμαρτία, και την υποδούλωση στην αρετή, πράγμα που είναι καλύτερο από κάθε ελευθερία. Γιατί ο Θεός έκανε το ίδιο, όπως θα έκανε κάποιος αν, παραλαμβάνοντας ένα ορφανό παιδί που μεταφέρθηκε από τους βαρβάρους στην χώρα τους, δεν το ελευθέρωνε μόνο από την αιχμαλωσία, αλλά και γινόταν γι΄αυτό πατέρας προνοητικός και το ανέβαζε στην πιο μεγάλη τιμή. Αυτό ακριβώς έγινε και σε μας. Γιατί όχι μόνον μας ελευθέρωσε από τα παλαιά κακά, αλλά και σε αγγελική ζωή μας οδήγησε, και άνοιξε για μας δρόμο άριστης διαγωγής, αφού μας παρέδωσε στην ασφάλεια της αρετής, θανάτωσε τα παλαιά κακά, νέκρωσε τον παλαιό μας άνθρωπο και μας οδήγησε στην αιώνια ζωή[…].

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

[Oμιλία ΙΓ΄:] «Ἀνθρώπινον λέγω διὰ τὴν ἀσθένειαν τῆς σαρκὸς ὑμῶν. ὥσπερ γὰρ παρεστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ ἀκαθαρσίᾳ καὶ τῇ ἀνομίᾳ εἰς τὴν ἀνομίαν, οὕτω νῦν παραστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ δικαιοσύνῃ εἰς ἁγιασμόν(:Μεταχειρίζομαι ανθρώπινο τρόπο εκφράσεως εξαιτίας της αδυναμίας της ανθρώπινης φύσεώς σας, η οποία είναι ακόμα σαρκική και γι’ αυτό η άσκηση της αρετής σάς φαίνεται δουλεία. Όπως δηλαδή προσφέρατε τα μέλη σας σκλάβα στην αμαρτία, που κάνει τον άνθρωπο ακάθαρτο και παραβάτη του νόμου, για να διαπράττετε την ανομία, έτσι τώρα να προσφέρετε τα μέλη σας δούλα στην ενάρετη ζωή, για να προοδεύσετε σε αγιότητα)»[Ρωμ.6,19].

Επειδή ζήτησε μεγάλη προσοχή στον τρόπο της ζωής τους, προτρέποντάς τους να είναι νεκροί ως προς τον κόσμο, να έχουν πεθάνει ως προς την κακία και να μένουν ακίνητοι στην διάπραξη των αμαρτημάτων, και φαινόταν πως έλεγε κάτι μεγάλο και βαρύ και που ξεπερνάει την ανθρώπινη φύση, θέλοντας να δείξει, ότι δεν απαιτεί τίποτε το υπερβολικό, ούτε όσο έπρεπε σε εκείνον που απόλαυσε τόσο μεγάλη δωρεά, αλλά και υπερβολικά μέτριο και ελαφρύ, το αποδεικνύει από τα αντίθετα, και λέγει «Ομιλώ με ανθρώπινο τρόπο εκφράσεως». Σαν να έλεγε «από ανθρώπινες σκέψεις, απ’ αυτά που συνήθως γίνονται». Ή λοιπόν αυτό, ή το μέτριο φανερώνει με την ονομασία του ανθρώπινου. Γιατί και αλλού λέγει: «Πειρασμὸς ὑμᾶς οὐκ εἴληφεν εἰ μὴ ἀνθρώπινος(:Δεν σας κατάλαβε μέχρι τώρα πειρασμός μεγάλος, αλλά κάθε πειρασμός που αντιμετωπίσατε ήταν προσωρινός και ανάλογος με τις ανθρώπινες δυνάμεις σας)» [Α΄Κορ.10,13], δηλαδή, ανάλογος προς τις δυνάμεις του ανθρώπου και μικρός. «Ὥσπερ γὰρ παρεστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ ἀκαθαρσίᾳ καὶ τῇ ἀνομίᾳ εἰς τὴν ἀνομίαν, οὕτω νῦν παραστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ δικαιοσύνῃ εἰς ἁγιασμόν(:Όπως δηλαδή προσφέρατε τα μέλη σας σκλάβα στην αμαρτία, που κάνει τον άνθρωπο ακάθαρτο και παραβάτη του νόμου, για να διαπράττετε την ανομία, έτσι τώρα να προσφέρετε τα μέλη σας δούλα στην ενάρετη ζωή, για να προοδεύσετε σε αγιότητα)»[Ρωμ.6,19]. «Αν και υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στους κυρίους, αλλά όμως απαιτώ το ίσο μέτρο της δουλείας. Γιατί έπρεπε βέβαια και πολύ περισσότερο να προσφέρετε, και τόσο περισσότερο, όσο και αυτή η εξουσία είναι μεγαλύτερη και καλύτερη από εκείνη. Αλλά όμως δεν απαιτώ τίποτε περισσότερο εξαιτίας της αδυναμίας σας».

Και δεν είπε «της προαίρεσεώς σας», ούτε «της προθυμίας σας», αλλά «της σάρκας σας», κάνοντας τον λόγο λιγότερο δυσάρεστο. Αν και το ένα είναι ακαθαρσία, ενώ το άλλο αγιασμός· το ένα ανομία, ενώ το άλλο ενάρετη ζωή. «Και ποιος είναι τόσο άθλιος», λέγει, «και ταλαίπωρος, ώστε να μην προσφέρει τόση προθυμία για την δουλεία του Χριστού, όση στην δουλεία της αμαρτίας και του διαβόλου;». Άκουσε λοιπόν τα επόμενα και θα γνωρίσεις καλά, ότι δεν προσφέρουμε ούτε αυτό το μικρό. Επειδή δηλαδή, όταν λεγόταν αυτό έτσι απλά, δεν φαινόταν πως είναι αξιόπιστο, ούτε ευπρόσδεκτο, ούτε ανεχόταν κανείς να ακούσει, ότι δεν υπηρετεί σαν δούλος τόσο στον Χριστό, όσο υπηρέτησε στον διάβολο, με τα επόμενα το αποδεικνύει αυτό και το κάνει αξιόπιστο, παρουσιάζοντας μπροστά τους την δουλεία εκείνη και λέγοντας πως την υπηρέτησαν. «Ὃτε γὰρ δοῦλοι ἦτε τῆς ἁμαρτίας, ἐλεύθεροι ἦτε τῇ δικαιοσύνῃ(:Η δουλεία όμως αυτή στην ενάρετη ζωή δεν είναι σκλαβιά, αλλά ελευθερία· διότι όταν ήσασταν δούλοι της αμαρτίας, ήσασταν βέβαια ελεύθεροι και όχι υποταγμένοι στη δικαιοσύνη και την αρετή)»[Ρωμ. 10,20]. Αυτό όμως που λέγει, σημαίνει το εξής: «Όταν ζούσατε μέσα στην κακία κα την ασέβεια και τα χειρότερα κακά, ζούσατε με τόσα μεγάλη υπακοή, ώστε να μην κάνετε εντελώς κανένα καλό». Γιατί αυτό σημαίνει: «ελεύθεροι ήσαστε ως προς τη δικαιοσύνη». Δηλαδή «δεν ήσαστε υποταγμένοι σε αυτήν, αλλά εντελώς αποξενωμένοι. Ούτε βέβαια μοιράζετε τον τρόπο της δουλείας στην δικαιοσύνη και την αμαρτία, αλλά παραδίνατε ολοκληρωτικά τους εαυτούς σας στην κακία».

Επομένως και τώρα, επειδή μετατεθήκατε προς την δικαιοσύνη να παραδώσετε ολοκληρωτικά τους εαυτούς σας στην αρετή, χωρίς να κάνετε εντελώς κανένα κακό, για να δείξετε τουλάχιστο ίσο το μέτρο. Μολονότι βέβαια δεν είναι μεγάλη η διαφορά της εξουσίας μόνο, αλλά και της δουλείας αυτής μεγάλη είναι η διαφορά, πράγμα που και αυτό αναπτύσσει με μεγάλη σαφήνεια, και δείχνει σε ποιους ήταν δούλοι τότε, και σε ποιους τώρα. Και δεν λέγει ακόμη τη ζημία που προέρχεται από το πράγμα, αλλά πρώτα λέγει την ντροπή. «Τίνα οὖν καρπὸν (:Ποια ωφέλεια λοιπόν)», λέγει, «εἴχετε τότε ἐφ᾿ οἷς νῦν ἐπαισχύνεσθε;(:είχατε τότε από τα έργα της αμαρτίας, για τα οποία τώρα, όταν τα θυμάστε, ντρέπεστε; Καμία)». Γιατί τέτοια ήταν η δουλεία, ώστε και η ανάμνησή της τώρα προκαλεί ντροπή. Εάν όμως η ανάμνηση ντροπιάζει, πολύ περισσότερο η πράξη. «Ώστε τώρα κερδίσατε διπλά, και επειδή απαλλαχτήκατε από την ντροπή, και επειδή μάθατε σε ποια κατάσταση ήσαστε. Όπως ακριβώς λοιπόν τότε ζημιωνόσαστε διπλά, και επειδή κάνατε πράγματα που προκαλούσαν ντροπή, και επειδή δεν γνωρίζατε να ντρέπεστε, πράγμα που ήταν μεγαλύτερο από το πρώτο. Αλλά όμως εξακολουθούσατε να είστε δούλοι».

Αφού έδειξε λοιπόν με αφθονία την ζημία από αυτά που γίνονταν τότε, από την ντροπή, προχωράει και στο ίδιο το πράγμα. Ποιο λοιπόν ήταν το πράγμα; «Τὸ γὰρ τέλος ἐκείνων θάνατος(:Είχατε αντίθετα βλάβη μεγάλη, διότι το τελικό αποτέλεσμα των έργων εκείνων είναι θάνατος πνευματικός)»[Ρωμ. 10, 21]. Διότι αφού η ντροπή δεν φαινόταν πως ήταν πάρα πολύ ενοχλητικό πράγμα, έρχεται στο πολύ φοβερό, δηλαδή τον θάνατο· αν και βέβαια ήταν αρκετό και αυτό που λέχθηκε προηγουμένως. Σκέψου λοιπόν πόση είναι η δύναμη της κακίας, αφού βέβαια δεν μπορούσαν να απαλλαχθούν από την ντροπή, τη στιγμή που ήταν απαλλαγμένοι και από την τιμωρία. «Ποια λοιπόν αμοιβή», λέγει, «περιμένεις από την πράξη, όταν από την ανάμνηση μόνο, την στιγμή μάλιστα που είσαι απαλλαγμένος από την τιμωρία, κρύβεσαι και κοκκινίζεις, αν και βέβαια βρίσκεσαι σε τόσο μεγάλη χάρη;». Αλλ’ όμως δεν είναι τέτοια τα πράγματα του Θεού.

«Νυνὶ δὲ (:Τώρα όμως)», λέγει, «ἐλευθερωθέντες ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας δουλωθέντες δὲ τῷ Θεῷ ἔχετε τὸν καρπὸν ὑμῶν εἰς ἁγιασμόν, τὸ δὲ τέλος ζωὴν αἰώνιον (:που ελευθερωθήκατε από την αμαρτία και υποδουλώσατε τον εαυτό σας στον Θεό, έχετε βέβαιο κέρδος την πρόοδο στην αγιότητα, και τελικό αποτέλεσμα στην αιώνια ζωή)»[Ρωμ.6,22]. Το κέρδος εκείνων είναι η ντροπή και μετά την απαλλαγή, το κέρδος αυτών η αγιότητα· όπου όμως υπάρχει αγιότητα, υπάρχει κάθε παρρησία. Το τέλος εκείνων ο θάνατος, ενώ αυτών η αιώνια ζωή. Είδες πως άλλα δείχνει ότι έχουν δοθεί, ενώ άλλα ότι είναι σε ελπίδες, και από αυτά που έχουν δοθεί και εκείνα επιβεβαιώνει, από την αγιότητα την ζωή; Για να μη λέγεις λοιπόν ότι όλα είναι σε ελπίδες, δείχνει πως και εσύ ήδη κέρδισες. Πρώτο, το ότι απαλλάχθηκες από την πονηρία και τα παρόμοια κακά, που και η ανάμνησή τους προκαλεί ντροπή. Δεύτερο, το ότι έγινες δούλος στην δικαιοσύνη. Τρίτο, το ότι απόλαυσες την αγιότητα. Τέταρτο, το ότι θα κατορθώσεις την ζωή, και όχι την προσωρινή ζωή, αλλά την αιώνια. «Αλλά όμως μολονότι υπάρχουν και αυτά, τουλάχιστο», λέγει, «γίνετε δούλοι το ίδιο. Γιατί, αν και ο Κύριος υπερέχει πάρα πολύ, και η διαφορά της δουλείας και των βραβείων, για τα οποία είστε δούλοι, είναι μεγάλη, δεν απαιτώ τελικά τίποτε περισσότερο».

Έπειτα, επειδή ανέφερε όπλα και βασιλιά, επιμένει στην μεταφορά, λέγοντας: «Τὰ γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος, τὸ δὲ χάρισμα τοῦ Θεοῦ ζωὴ αἰώνιος ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν(:Ναι. Τότε ήσασταν δούλοι δυστυχισμένοι, διότι ο μισθός με τον οποίο η αμαρτία πληρώνει τους δούλους της είναι ο θάνατος. Αντίθετα το δώρο που δίνει ο Θεός στους δούλους Του είναι η αιώνια ζωή, την οποία αποκτούμε με την ένωσή μας με τον Ιησού Χριστό, τον Κύριό μας)»[Ρωμ.6,23]. Αφού είπε «μισθός της αμαρτίας», για τα χρηστά δεν τήρησε την ίδια τάξη. Γιατί δεν είπε «ο μισθός των κατορθωμάτων σας», αλλά «το δώρο όμως του Θεού», δείχνοντας ότι δεν απαλλάχτηκαν από μόνοι τους, ούτε έλαβαν κάποια οφειλή, ούτε αμοιβή και ανταπόδοση των κόπων τους, αλλά από χάρη έγιναν όλα αυτά. Ώστε και από εδώ προέρχεται η υπεροχή, όχι γιατί τους απάλλαξε μόνο, ούτε γιατί τους μετακίνησε προς τα καλύτερα, αλλά γιατί έγινε αυτό χωρίς να κουραστούν ούτε να κοπιάσουν. Και όχι μόνο τους απάλλαξε, αλλά και πολύ περισσότερα τους έδωσε και με τον Υιό Του τα έδωσε.

Όλα αυτά όμως τα ανέφερε εδώ επειδή μίλησε και για τη χάρη, και πρόκειται στη συνέχεια να αναφέρει και τον νόμο. Για να μην τους κάνουν λοιπόν και τα δύο πιο αδιάφορους, ανέφερε ενδιάμεσα τα σχετικά με τον σωστό τρόπο ζωής, παρακινώντας παντού τον ακροατή στην φροντίδα της αρετής. Όταν βέβαια ονομάζει τον θάνατο «ὀψώνιον τῆς ἁμαρτίας(: μισθό της αμαρτίας)», τους φοβερίζει πάλι και τους ασφαλίζει προς τα μελλοντικά. Γιατί με τα προηγούμενα που τους θυμίζει, με αυτά τους κάνει και ευγνώμονες και ασφαλέστερους προς όλα εκείνα που ακολουθούν.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-epistulam-ad-romanos.pdf

• Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στην Προς Ρωμαίους επιστολή, ομιλίες ΙΒ΄ και ΙΓ’ (κατ΄επιλογήν), πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1983, τόμος 17, σελίδες 65 και 81-89.

• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html

• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.

• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.

• Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.

• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm

• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

Ποῦ δουλεύεις;

«Ὥσπερ παρεστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ ἀκαθαρσίᾳ καὶ τῇ ἀνομίᾳ εἰς τὴν ἀνομίαν, οὕτω νῦν παραστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ δικαίοσύνῃ εἰς ἁγιασμόν» (Ρωμ. 6,19)

MIA, ἀγαπητοί μου, μιὰ οἰκοδομὴ δὲν φυτρώνει μόνη της. Δὲν μαζεύονται μόνα τους τὰ ὑλικὰ ποὺ χρειάζονται. Κάποιος θὰ συγκεντρώσῃ πέτρες, ἀσβέστη, τσιμέντο, τοῦβλα, σίδερα, ξύλα καὶ ὅ,τι ἄλλο χρειάζεται γιὰ τὴν οἰκοδομή. Καὶ τὰ ὑλικὰ αὐτά, ποὺ εἶνε ἕνας σωρὸς στὸ οἰκόπεδο, θὰ τὰ ξεχωρίσουν οἱ τεχνῖτες, θὰ τὰ συναρμολογήσουν καταλλήλως καὶ θὰ χτίσουν τὴν οἰκοδομὴ ὄχι στὴν τύχη, ἀλλὰ σύμφωνα μὲ τὸ σχέδιο ποὺ προηγουμένως ἔχει κάνει ὁ μηχανικός. Καὶ ἂν τὸ σχέδιο εἶνε σπουδαῖο, τότε θὰ χτίςτῇ μιὰ οἰκοδομὴ ποὺ θὰ τὴ θαυμάζουν οἱ ἄνθρωποι. Βλέποντας δὲ καὶ θαυμάζοντας οἱ ἄνθρωποι τὰ ὄμορφα κτήρια, ποτέ δὲν λένε ὅτι αὐτὰ ἔγιναν μόνα τους, ἀλλὰ ἡ σκέψι τους πηγαίνει σὲ μηχανικοὺς καὶ τεχνῖτες, ποὺ ἔβαλαν ὅλη τὴ δύναμί τους γιὰ νὰ παρουσιάσουν τὰ ἀξιοθαύμαστα αὐτὰ ἔργα.

Θαυμάζετε τίς οἰκοδομές; Ἀλλὰ ἡ σημερινὴ ὁμιλία ἔρχεται νὰ σᾶς δείξῃ μιὰ ἄλλη οἰκοδομή. Μιὰ οἰκοδομή, ποὺ ὡς πρὸς τὸ σχέδιο, τὰ ὑλικά, τὴν ἁρμονία καὶ τὴ χάρι εἶνε ἀσύγκριτη. Ὅλου τοῦ κόσμου οἱ ἀρχιτέκτονες, μηχανικοὶ καὶ τεχνῖτες δὲν θὰ μπορέσουν νὰ φτειάξουν ὄχι ὁλόκληρη τὴν οἰκοδομὴ ἀλλ ̓ οὔτε ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ μικρὰ μέρη τῆς οἰκοδομῆς.

Ποῦ λοιπὸν βρίσκεται τὸ ἀριστούργημα αὐτὸ τῆς ἀρχιτεκτονικῆς, ποὺ τόσο τὸ ἐγκωμιάζετε, γιὰ νὰ πᾶμε κ ̓ ἐμεῖς νὰ τὸ ἐπισκεφθοῦμε;

Δὲν εἶνε ἀνάγκη, ἀγαπητοί, να κάνετε ταξίδι καὶ νὰ πᾶτε σὲ μακρινὲς χῶρες γιὰ νὰ δῆτε τὴν ἀξιοθαύμαστη αὐτὴ οἰκοδομή. Ἡ οἰκοδομή, γιὰ τὴν ὁποία μιλᾶμε σήμερα, εἶνε πολύ κοντά μας. Εἶνε… τὸ σῶμα μας. Ναί, τὸ σῶμα μας!

Σᾶς ἔμεινε ποτὲ καίρὸς νὰ καθίσετε νὰ ἐξετάσετε καὶ νὰ δῆτε κάθε λεπτομέρεια τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος; Ὅλα ὅσα ἔχει τὸ σῶμα εἶνε ἀξιοθαύμαστα. Ἔχει διάφορα ὄργανα, ποὺ τὸ καθένα ἀπ’ αὐτὰ εἶνε ἕνα μικρὸ ἐργοστάσιο προωρισμένο νὰ ἐκτελῇ ὡρισμένη ἐργασία. Ὅλα δὲ τὰ ὄργανα συνεργάζονται καὶ ἀλληλοβοηθοῦνται μεταξύ τους, γιὰ νὰ μπορῇ ὁ ἄνθρωπος νὰ ζῇ, νὰ κινῆται καὶ νὰ ἐργάζεται. Ἡ καρδιὰ π.χ. εἶνε μιὰ μικρὴ ἀντλία, ποὺ συγκεντρώνει καὶ ἐξαποστέλλει τὸ αἷμα. Οἱ φλέβες εἶνε οἱ σωλήνες, που μεταφέρουν τὸ αἷμα σ ̓ ὅλα τὰ μέρη τοῦ σώματος. Τὰ νεῦρα εἶνε τὰ καλώδια που μεταφέρουν τὶς ἐντολὲς τοῦ ἐγκεφάλου. Οἱ νεφροὶ εἶνε τὰ διυλιστήρια, ποὺ καθαρίζουν τὰ ὑγρά. Τὰ πνευμόνια εἶνε οἱ ἀνεμιστῆρες. Το στομάχι εἶνε ὁ μύλος, ποὺ ἀλέθει τὶς τροφές. Τὰ μάτια εἶνε ἡ φωτογραφική μηχανή. Τὰ αὐτὰ εἶνε τὸ ῥαντάρ. Τὰ χέρια ἐργαλεῖο κατάλληλο γιὰ ὅλες τὶς δουλειές. Καὶ ὁ ἐγκέφαλος; Ω ὁ ἐγκέφαλος! Ὕλη εἶνε, μιὰ μικρὴ φτυαριὰ ἀπὸ λάσπη. Δὲν ζυγίζει παραπάνω ἀπὸ ἕνα ἑνάμισυ κιλό. Καὶ ὅμως μέσα σ’ αὐτὴ τὴ μικρὴ ποσότητα ὑπάρχουν, λένε, διάφορα κέντρα, ποὺ παίρνουν εἰδήσεις καὶ ἐντυπώσεις ἀπὸ παντοῦ… Καὶ καθένα ἀπὸ τὰ θαυμαστὰ αὐτὰ ὄργανα ἀποτελεῖται ἀπὸ πολὺ μικρὰ στοιχεῖα ποὺ λέγονται κύτταρα. Τὰ κύτταρα αὐτὰ εἶνε σὰν τὶς μικρές πέτρες, σὰν τὰ τοῦβλα, ποὺ τὰ βάζει ὁ οἰκοδόμος τὸ ἕνα πάνω στ ̓ ἄλλο. Εκατομμύρια πολλὰ εἶνε τὰ κύτταρα ποὺ ἀποτελοῦν τὸ ἀνθρώπινο σῶμα. Τὸ δὲ σῶμα εἶνε τόσο καλά ζυγισμένο, ὥστε, μολονότι στηρίζεται σὲ δυὸ μόνο κολῶνες, τὰ δυὸ πόδια, δὲν χάνει τὴν ἰσορροπία του, ἀλλὰ κινεῖται ὄρθιο.

Ὅλα αὐτά, ἀγαπητοί, δὲν εἶνε πράγματα – αξιοθαύμαστα; Τί εἶνε καὶ ἡ πιὸ τέλεια μηχανή καὶ τὸ πιὸ τέλειο ἐργοστάσιο μπροστὰ στὸ ἀνθρώπινο σῶμα; Καὶ γεννᾶται τὸ ἐρώτημα· Ποιός ἀρχιτέκτων σχεδίασε αὐτὴ τὴν οἰκοδομή, τὸ ἀνθρώπινο σώμα; Ποιός πῆρε τὰ διάφορα ὑλικά, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀποτελεῖται τὸ σῶμα, καὶ τὰ συναρμολόγησε κατὰ τέτοιο τρόπο, ὥστε νὰ βρίσκωνται σὲ κατάλληλη θέσι καὶ νὰ ἐκτελοῦν ὡρισμένη ἐργασία; Σ’ αὐτὰ τὰ ἐρωτήματα μιὰ εἶνε ἡ λογικὴ ἀπάντησι· Ὁ Θεός. Αὐτὸς ἔπλασε τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου· αὐτὸς δημιούργησε τὴν ἀθάνατη ψυχή, ποὺ κατοικεῖ στὸν κάθε ἄνθρωπο καὶ εἶνε ἡ κινητήριος δύναμι τῆς σκέψεως καὶ ἐνεργείας. Χωρὶς τὴν ψυχὴ τὸ σῶμα εἶνε νεκρό.

* * *

Τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου ἔξοχο δημιούργημα τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ δυστυχῶς ὑπῆρξαν αἱρετικοὶ ἄνθρωποι ποὺ κατηγόρησαν τὸ σῶμα, ὅτι εἶνε ἐχθρὸς τῆς πνευματικῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου.

Δέστε, εἶπαν, τί κάνει. Τὰ χέρια κλέβουν, ἁρπάζουν, χτυποῦν, σκοτώνουν· τὰ χέρια στά ζουν αἵματα. Τὰ μάτια βλέπουν τίς χειρότερες εἰκόνες. Τὰ αὐτιὰ ἀκοῦνε τὰ αἰσχρά. Ἡ γλῶσσα χύνει φαρμάκι, χειρότερο ἀπ’ τὸ φαρμάκι τῆς ὀχιᾶς. Τὸ σῶμα λοιπόν, λένε, εἶνε ἡ αἰτία τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ ἀνθρώπου. Οἱ ἄγγελοι, ποὺ δὲν ἔχουν σῶμα, δὲν ἁμαρτάνουν. Καὶ οἱ ἄνθρωποι, ἂν δὲν εἶχαν σῶμα, δὲν θὰ ἁμάρταναν…

Εἶνε ὀρθὴ ἡ ἰδέα αὐτὴ τῶν αἱρετικῶν; Πρέπει νὰ κατακρίνουμε καὶ νὰ καταδικάζουμε τὸ σῶμα ὡς τὴν πηγὴ τῶν κακῶν ποὺ μαστίζουν τὴν ἀνθρώπινη ζωή;

Ἀπαντοῦμε – ὄχι ἐμεῖς, ἀλλὰ ὁ σημερινὸς Ἀπόστολος. Σύμφωνα μὲ τὰ λόγια τοῦ ἀποστόλου Παύλου ποὺ ἀκούσαμε σήμερα, τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου, τὰ διάφορα μέλη του, εἶνε τὸ ἐκτελεστικὸ ὄργανο τῆς ψυχῆς.

Καὶ ἐξηγούμεθα. Ἕνα μαχαίρι π.χ. μόνο του δὲν κάνει τίποτε. Ἐὰν ὅμως τὸ πάρουν στὰ χέρια τους οἱ ἄνθρωποι, θὰ κάνῃ διάφορες εργασίες κατὰ τὴν ἐπιθυμία ἐκείνων ποὺ τὸ κρατοῦν. Ἐὰν πάρῃ τὸ μαχαίρι ἀρτοποιός, θὰ κόψῃ ψωμί· ἐὰν τὸ πάρῃ κρεοπώλης, θὰ κόψῃ κρέατα· ἐὰν τὸ πάρῃ γιατρός, θὰ γίνῃ χειρουργικό μαχαίρι· ἐὰν τὸ πάρῃ ἱερεύς, θὰ τὸ κάνῃ ἁγία λόγχη γιὰ νὰ κόβη τὸν ἄρτο τῆς θείας λειτουργίας. Ἐὰν ὅμως τὸ μαχαίρι τὸ πάρῃ ἕνας τρελλὸς ἢ κακοῦργος, θὰ κάνῃ κακό. Θὰ σκοτώσῃ ἀνθρώπους καὶ θὰ σκορπίσῃ τὴ συμφορά. Βλέποντας αὐτοὺς ποὺ σκοτώθηκαν ἢ τραυματίστηκαν μὲ τὸ μαχαίρι τοῦ τρελλοῦ ἢ κακούργου μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι φταίει τὸ μαχαίρι; Ἀσφαλῶς ὄχι. Ἔ λοιπόν· ὅπως τὸ μαχαίρι στὰ χέρια τοῦ ἀνθρώπου γίνεται ὄργανο καλοῦ ἢ κακοῦ, ἀνάλογα μὲ τὴν ἐπιθυμία ἐκείνου ποὺ τὸ κρατάει, ἔτσι καὶ τὸ σῶμα γίνεται ὄργανο καλοῦ ἢ κακοῦ, σύμφωνα μὲ τὴ διάθεσι τῆς ψυχῆς ποὺ κυβερνάει τὸ σῶμα. Ἡ ψυχὴ μὲ τὴ σκέψι, τὰ αἰσθήματα καὶ τὴ θέλησί της εἶνε τὸ ἀφεντικό ποὺ κυβερνάει. Τὸ σῶμα εἶνε ὁ ὑπηρέτης. Καὶ ὁ ὑπηρέτης περιμένει τὴ διαταγὴ τοῦ ἀφεντικοῦ του. Τὸ πᾶν ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν ψυχή. Εἶνε ἡ ψυχὴ διεφθαρμένη; Ἔχει κακίες, ἐλαττώματα καὶ πάθη; Αὐτὰ τὴν κυβερνοῦν; Τότε τὰ πάθη θὰ διατάξουν τὸ σῶμα νὰ κάνῃ ὅ,τι αὐτὰ θέλουν. Εἶνε π.χ. ἡ ψυχὴ κυριευμένη ἀπὸ μῖσος καὶ ἔχθρα; Μισεῖ ἄνθρωπο; Ἐπιθυμεῖ τὴν ἐξόντωσί του; Αὐτὴ θὰ διατάξῃ τὸ χέρι νὰ πάρῃ ὅπλο καὶ νὰ κάνῃ φόνο. Ἤ, εἶνε ἡ ψυχὴ κυριευμένη ἀπὸ θυμὸ καὶ ὀργή; Αὐτὴ θὰ διατάξῃ τὴ γλῶσσα ν’ ἀπαντήσῃ καὶ νὰ γίνῃ ὁπλοπολυβόλο ποὺ θὰ βάλλῃ ἐναντίον τοῦ ἄλλου ἀνθρώπου.

Ἀλλὰ τὸ σῶμα δὲν εἶνε μόνο ὑπηρέτης τοῦ κακοῦ. Γίνεται καὶ ὑπηρέτης τοῦ καλοῦ. Εἶνε ἕνας ἐλεήμων; Το χέρι του θὰ εἶνε σὰν τὸ χέρι τοῦ γεωργοῦ, ποὺ παίρνει ἀπὸ τὸ δισάκκι τὸ σπόρο καὶ τὸν σκορπίζει στὸ χωράφι. Ἔτσι καὶ τὸ χέρι τοῦ ἐλεήμονος σκορπίζει τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ σ ̓ αὐτοὺς ποὺ τὰ στεροῦνται. Ἤ, εἶνε ὁ ἄλλος ἄνθρωπος πιστὸς καὶ εὐλαβής, ποὺ ἔχει βαθὺ τὸ αἴσθημα τῆς ἀγάπης κ’ εὐγνωμοσύνης πρὸς τὸ Θεό; Ἡ γλῶσσα τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ θὰ γίνῃ μιὰ κιθάρα ποὺ θὰ ψάλλῃ τὶς εὐεργεσίες καὶ τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ.

Ὦ ψυχή! ποῦ δουλεύεις, στὸ διάβολο ἢ στὸ Θεό; Ἐὰν δουλεύῃς στὸ διάβολο, τότε ὅλα τὰ μέλη τοῦ σώματος θὰ γίνουν ἐργαλεῖα ποὺ θὰ κάνουν πάντα τὸ κακὸ καὶ θὰ σκορποῦν τὴ συμφορά. Ἐὰν ὅμως δουλεύῃς στὸ Θεό, τότε τὸ σῶμα θὰ εἶνε ἁγιασμένο καὶ ὅλα τὰ μέλη του θὰ γίνουν ὄργανα ποὺ θὰ κάνουν πάντα τὸ καλὸ καὶ θὰ σκορποῦν γύρω τὴ χαρὰ καὶ τὴν εὐτυχία. Ψυχή, ποῦ δουλεύεις –καὶ πάλι – σὲ ῥωτῶ, στὸ Θεὸ ἢ στὸ διάβολο; Διάλεξε ἀφεντικό σου τὸ Θεό, καὶ τότε, ἄνθρωπε, θὰ εἶσαι ἀληθινὰ εὐτυχὴς καὶ μακάριος.