ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΒ΄ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

«῎Ιδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί(:Δείτε με πόσο μεγάλα γράμματα σας έγραψα με το ίδιο μου το χέρι)»[Γαλ.6,11].

Σκέψου πόση οδύνη κατέχει τη μακάρια εκείνη ψυχή· διότι, όπως ακριβώς εκείνοι οι οποίοι περιπίπτουν σε πένθος και αφού απώλεσαν κάποιον από τους οικείους τους ή υπομένοντας κάτι από τα απροσδόκητα, ούτε τη νύκτα ησυχάζουν, ούτε την ημέρα, επειδή πολιορκεί την ψυχή τους το πένθος· έτσι και ο μακάριος Παύλος, αφού είπε λίγο για τα ήθη, πάλι επανέρχεται στα προηγούμενα, τα οποία περισσότερο τάρασσαν την ψυχή του, λέγοντας τα εξής λόγια: «Κοιτάξτε με πόσο μεγάλα γράμματα σας έγραψα».

Εδώ τίποτε άλλο δεν υπαινίσσεται, παρά το ότι αυτός ο ίδιος έγραψε την επιστολή ολόκληρη· πράγμα το οποίο ήταν σημείο απόλυτης γνησιότητας· διότι σε μεν τις άλλες υπαγόρευε αυτός και έγραφε άλλος· και τούτο είναι φανερό από την προς Ρωμαίους επιστολή· διότι προς το τέλος λέγει: «Ἀσπάζομαι ὑμᾶς ἐγὼ Τέρτιος ὁ γράψας τὴν ἐπιστολὴν ἐν Κυρίῳ(:Σας χαιρετώ εν Κυρίω εγώ ο Τέρτιος, που έγραψα με την υπαγόρευση του Παύλου αυτήν την επιστολή)»[Ρωμ.16,22]· εδώ όμως ο ίδιος ο Παύλος έγραψε όλη την επιστολή προς τους Γαλάτες. Και έκανε αυτό εδώ και από ανάγκη, όχι μόνο από αγάπη, αλλά και για να αναιρέσει κάθε πονηρή υπόνοια· διότι, επειδή διαβαλλόταν για πράγματα με τα οποία δεν είχε σχέση, και λεγόταν ότι κηρύττει την περιτομή και υποκρίνεται ότι δεν την κηρύττει, για τούτο αναγκάστηκε να γράψει ιδιοχείρως την επιστολή, δίνοντας εκ των προτέρων έγγραφη μαρτυρία. Όσο για τη φράση «με πόσο μεγάλα» νομίζω ότι αναφέρεται όχι στο μέγεθος, αλλά στη δυσμορφία των γραμμάτων λέγοντας ότι: «Ενώ δεν γνωρίζω να γράφω πολύ καλά, αναγκάστηκα να γράψω ο ίδιος, ώστε να φράξω το στόμα των συκοφαντών».

«Ὃσοι θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν σαρκί, οὗτοι ἀναγκάζουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, μόνον ἵνα μὴ τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ διώκωνται. οὐδὲ γὰρ οἱ περιτετμημένοι αὐτοὶ νόμον φυλάσσουσιν, ἀλλὰ θέλουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, ἵνα ἐν τῇ ὑμετέρᾳ σαρκὶ καυχήσωνται (:Όσοι θέλουν να κάνουν καλή εντύπωση και να αρέσουν σε ανθρώπους για πράγματα που αναφέρονται στη σάρκα, αυτοί σας παρακινούν και σας παρασύρουν να κάνετε περιτομή, μόνο και μόνο για να μην καταδιώκονται από τους Ιουδαίους, για το κήρυγμα που αναφέρεται στον σταυρό του Χριστού. Γι’ αυτό και μόνο σας αναγκάζουν να περιτέμνεστε. Και αυτό αποδεικνύεται από το ότι ούτε και αυτοί που έχουν περιτμηθεί τηρούν τις τελετουργικές διατάξεις του νόμου, τις καθάρσεις δηλαδή και τις ζωοθυσίες, αλλά θέλουν να περιτέμνεστε εσείς, για να καυχηθούν αυτοί για τη δική σας σάρκα. Θέλουν δηλαδή να καυχηθούν ότι σας έπεισαν να δεχθείτε την περιτομή)»[Γαλ. 6,12-13].

Εδώ δείχνει αυτούς ότι υπομένουν αυτό, όχι με τη θέλησή τους, αλλά ότι αναγκάζονται, δίνοντάς τους αφορμή να αναχωρήσουν, και σχεδόν απολογούμενος υπέρ αυτών και προτρέποντας να φύγουν ταχέως. Και τι σημαίνει ότι «θέλουν να φανούν ευάρεστοι με εξωτερικά μέσα»; Σημαίνει ότι θέλουν να δοξάζονται από τους ανθρώπους. Επειδή δηλαδή κατηγορούνταν από τους Ιουδαίους ότι αποστάτησαν από τα πάτρια έθη, «για να μην κατηγορούνται για αυτά», λέγει, «θέλουν να σας καταστρέψουν, απολογούμενοι στους Ιουδαίους μέσω της δικής σας της σάρκας». Και αυτά τα έλεγε, για να δείξει ότι δεν έπρατταν αυτά για τον Θεό. Σαν να έλεγε ότι δεν είναι υπόθεση ευσεβείας αυτό το οποίο γίνεται· για ανθρώπινη ματαιοδοξία γίνονται όλα αυτά, χάριν αρεσκείας στους απίστους- διότι οι πιστοί κατασφάττονται και περιτέμνουν τους εαυτούς τους- και προτιμούν να προσβάλλουν τον Θεό για να αρέσουν στους ανθρώπους.

Ύστερα, δείχνοντας ότι και από αλλού είναι στερημένοι από κάθε συγνώμη, ελέγχει πάλι αυτούς, όχι μόνο για το ότι θέλουν να αρέσουν σε άλλους, αλλά και διότι παραγγέλλουν αυτό από δική τους κενοδοξία. Για τον λόγο αυτόν και πρόσθεσε: « για να καυχηθούν για τη συμμόρφωσή σας σε έναν εξωτερικό τύπο», σαν να έχουν μαθητές και να είναι διδάσκαλοι. Και ποια η απόδειξη για αυτά; «Διότι ούτε αυτοί φυλάσσουν τον νόμο», λέγει. Αλλά και εάν τον φύλασσαν, και πάλι θα ήσαν άξιοι κατηγορίας· τώρα όμως και ο σκοπός τους είναι διεφθαρμένος.

«Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ(:Εγώ όμως δεν κινούμαι από τέτοια αμαρτωλά ελατήρια. Ποτέ να μη συμβεί εγώ να καυχηθώ για τίποτε άλλο παρά μόνο για το ότι ο Ιησούς Χριστός για χάρη μου πήρε μορφή δούλου και σταυρώθηκε για τη σωτηρία μου. Μόνο καύχημα μου είναι ο σταυρικός θάνατος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού)»[Γαλ.6,14]. Και βεβαίως το πράγμα φαίνεται ότι είναι επονείδιστο, αλλά για τους κοσμικούς και τους απίστους· ενώ στους ουρανούς και στους πιστούς είναι δόξα, και μάλιστα η μεγίστη· διότι και η πτωχεία είναι πράγμα επονείδιστο, αλλά για εμάς είναι καύχημα. Και δεν είπε «εγώ δεν καυχώμαι» ή «εγώ δεν θέλω να καυχώμαι», αλλά «σε εμένα μη γένοιτο»· απευχήθηκε αυτό σαν κάτι άτοπο, και ζήτησε τη συμμαχία του Θεού για να το κατορθώσει αυτό.

Και τι είναι το καύχημα του σταυρού; Ότι ο Χριστός έλαβε τη μορφή δούλου για εμένα, και έπαθε όσα έπαθε για εμένα τον δούλο, τον εχθρό Του, τον αχάριστο· αλλά τόσο με αγάπησε, ώστε και τον εαυτό Του να παραδώσει σε κατάρα. Είναι δυνατόν να γίνει τίποτε ισάξιο προς αυτό; Διότι εάν οι δούλοι, όταν απλώς επαινούνται από τους κυρίους τους, και τούτο παρά το ότι ανήκουν στο ίδιο γένος, στο ανθρώπινο, υψηλοφρονούν, πώς δεν πρέπει να καυχόμαστε, όταν ο Δεσπότης, ο αληθινός Θεός, δεν ντρέπεται τον σταυρό για χάρη μας; Ας μην ντρεπόμαστε λοιπόν ούτε εμείς την απερίγραπτη φροντίδα Του. Αυτός δεν ντράπηκε να σταυρωθεί για εσένα, και εσύ ντρέπεσαι την άπειρο φροντίδα Του; Όπως ακριβώς εάν κάποιος δεσμώτης χωρίς να ντρέπεται τον βασιλιά, όταν ήλθε στη φυλακή και τον ελευθέρωσε από τα δεσμά δια του εαυτού του, ντρέπεται αυτόν γι’ αυτό. Αλλά αυτά είναι εσχάτης παραφροσύνης· διότι για τούτο μάλιστα πρέπει να καυχόμαστε.

«Δι’ οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται κἀγὼ τῷ κόσμῳ(:Και με την πίστη στον θάνατό Του αυτόν, έχει νεκρωθεί και έχει χάσει τη δύναμή του ο κόσμος για μένα. Αλλά και εγώ έχω νεκρωθεί για τον κόσμο)»[Γαλ. 6, 14]. «Κόσμο» ονομάζει τώρα, όχι τον ουρανό, ούτε τη γη, αλλά τα βιοτικά πράγματα, τον έπαινο των ανθρώπων, την ακολουθία, τη δόξα, τον πλούτο, όλα αυτά τα οποία φαίνονται λαμπρά. Αυτά λοιπόν έχουν νεκρωθεί για εμένα. Τέτοιος πρέπει να είναι ο Χριστιανός, αυτά τα φωναχτά λόγια του Παύλου πάντοτε να φέρει παντού μέσα του. Δεν αρκέστηκε λοιπόν μόνο στον προηγούμενο τρόπο της νεκρώσεως, αλλά και άλλο πρόσθεσε λέγοντας: «και εγώ για τον κόσμο», εννοώντας ότι είναι διπλή η νέκρωση και λέγοντας ότι και εκείνα είναι για εμένα νεκρά, και εγώ για εκείνα, και ούτε μπορούν αυτά να με κυριεύσουν και να με υποδουλώσουν· διότι είναι νεκρά άπαξ δια παντός· και διότι είμαι νεκρός και εγώ για αυτά. Τίποτε μακαριότερο δεν υπάρχει από αυτήν την νέκρωση· διότι αυτή είναι η βάση της μακαρίας ζωής.

«Ἐν γὰρ Χριστῷ ᾿Ιησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ καινὴ κτίσις· καὶ ὅσοι τῷ κανόνι τούτῳ στοιχήσουσιν, εἰρήνη ἐπ’ αὐτοὺς καὶ ἔλεος, καὶ ἐπὶ τὸν ᾿Ισραὴλ τοῦ Θεοῦ(:Είμαι νεκρωμένος για τον κόσμο, και τίποτε από αυτόν δεν με δελεάζει ούτε με φοβίζει· διότι στην κοινωνία και την ένωση με τον Χριστό ούτε η περιτομή έχει καμία αξία, ούτε η ακροβυστία, αλλά ισχύει νέα κτίση και δημιουργία. Η καινή αυτή κτίση είναι η αναγέννηση που δίνει ο Χριστός σε κάθε πιστό με τη δύναμη της απολυτρωτικής Του σταυρικής θυσίας. Και όσοι θα ακολουθήσουν τη διδασκαλία αυτή για τη νέα κτίση και θα την έχουν ως μέτρο και υπόδειγμα για να συμμορφώσουν τη ζωή τους με αυτή, ας έχουν επάνω τους την ειρήνη και το έλεος· αλλά και γενικότερα όλος ο νέος Ισραήλ της χάριτος, ο νέος λαός που με την πίστη έγινε εκλεκτός στον Θεό και αντικατέστησε τον παλαιό κατά σάρκα Ισραήλ)»[Γαλ.6,15-16].

Είδες σε πόσο ύψος τον ανέβασε η δύναμη του Θεού; Διότι, όχι μόνο νέκρωσε στον εαυτό του όλα τα πράγματα του κόσμου, αλλά τον κατέστησε και από τον παλαιό τρόπο ζωής πολύ ανώτερο. Τι είναι ίσο προς αυτήν τη δύναμη; Διότι αυτόν ο οποίος ήταν πρόθυμος και να σφαγεί ακόμη, και άλλους να σφάζει υπέρ αυτής της περιτομής, αυτόν έπεισε ο σταυρός, αφού θεωρήσει ίση την ακροβυστία προς αυτήν, να επιζητεί πράγματα ξένα και παράδοξα και τα υπεράνω των ουρανών ευρισκόμενα. «Νέα δημιουργία», λοιπόν, ονομάζει τον δικό μας χριστιανικό τρόπο ζωής, και για όσα έχουν γίνει, και για όσα πρόκειται να γίνουν· για τα όσα μεν έχουν γίνει, διότι η ψυχή μας, έχοντας παλαιωθεί από το γήρας της αμαρτίας, αμέσως ανανεώθηκε δια του βαπτίσματος, σαν να δημιουργήθηκε από την αρχή, γι’ αυτό νέο και ουράνιο τρόπο ζωής επιζητούμε· για όσα επίσης πρόκειται να γίνουν, διότι και ο ουρανός και η γη και ολόκληρη η δημιουργία, θα οδηγηθεί σε αφθαρσία μαζί με τα δικά μας σώματα.

«Μη λοιπόν μου ομιλείς για περιτομή», λέγει, «η οποία τίποτε πλέον δεν μπορεί να επιτύχει»· διότι πώς θα φανεί αυτή, όταν όλα τόσο έχουν μεταβληθεί; Αλλά να επιζητείς τα νέα πράγματα της χάριτος· διότι αυτοί οι οποίοι επιδιώκουν αυτά, αυτοί θα απολαύσουν και ειρήνη και φιλανθρωπία, και αξίως θα ονομάζονται με το όνομα του Ισραήλ· όπως βεβαίως εκείνοι οι οποίοι φρονούν τα αντίθετα, ακόμη και αν κατάγονται από εκείνο και φέρουν την ονομασία του, έχουν εκπέσει από όλα αυτά, και από τη συγγένεια και από την επωνυμία αυτή· διότι οι κυρίως Ισραηλίτες είναι αυτοί οι οποίοι δύνανται να τηρούν αυτόν τον κανόνα, δηλαδή να απέχουν από τα παλαιά και να επιδιώκουν τα της χάριτος.

«Τοῦ λοιποῦ κόπους μοι μηδεὶς παρεχέτω(:Στο εξής ας μη μου δημιουργεί κανείς κόπους και ενοχλήσεις, ζητώντας από εμένα να απολογούμαι για όσα κάνω)»[Γαλ.6,17]. Εδώ όχι από κόπωση, ούτε από κακία τα λέγει αυτά· διότι αυτός ο οποίος είναι πρόθυμος τα πάντα και να κάνει και να πάθει για τους μαθητές, πώς θα διαλυόταν και θα έπεφτε τώρα; Εκείνος ο οποίος λέγει: «Ἐπίστηθι εὐκαίρως ἀκαίρως(:Στάσου επιτηρητής και επίμονος καθοδηγητής στους ακροατές σου όχι μόνο σε περιστάσεις κατάλληλες αλλά και σε εκείνες που φαίνονται ακατάλληλες)» [Β΄Τιμ.4,2] και «Μήποτε δῷ αὐτοῖς ὁ Θεὸς μετάνοιαν εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας, καὶ ἀνανήψωσιν ἐκ τῆς τοῦ διαβόλου παγίδος(:Να παιδαγωγεί και να συνετίζει με πραότητα εκείνους που έχουν αντίθετα φρονήματα. Ποιος ξέρει μήπως καμιά φορά τους δώσει ο Θεός μετάνοια, και οδηγηθούν στην πλήρη και ορθή γνώση της αλήθειας και συνέλθουν από τη μέθη όπου τους έχει φέρει η παγίδα της πλάνης, στην οποία τους έπιασε ο διάβολος, και τους συλλάβει τώρα ως αιχμαλώτους ο δούλος του Θεού, έτσι ώστε να εφαρμόζουν το θέλημα Εκείνου)»[Β΄Τιμ. 2, 25-26], για ποιο λόγο τα λέγει αυτά; Για να αναστείλει τη ράθυμη προαίρεσή τους, και να τους εμβάλει περισσότερο φόβο και να τους στερεώσει στους νόμους τους οποίους έθεσε ο ίδιος και να μην επιτρέψει αυτούς συνεχώς να τους ταράσσουν.

«Ἐγὼ γὰρ τὰ στίγματα τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ ἐν τῷ σώματί μου βαστάζω(:Διότι εγώ βαστάζω στο σώμα μου τα σημάδια των πληγών που δέχτηκα για τον Κύριο Ιησού. Και οι πληγές μου αυτές είναι η απολογία μου)»[Γαλ.6,17]. Δεν είπε «έχω», αλλά «βαστάζω», όπως κανείς καυχιέται για τρόπαια ή βασιλικά σημάδια· αν και φαίνεται και αυτό πάλι ότι είναι εντροπή. Αλλά αυτός για τα τραύματα καυχιέται· και όπως οι σημαιοφόροι από τους στρατιώτες, έτσι και αυτός αγάλλεται να φέρει τραύματα. Γιατί όμως λέγει αυτό; «Λαμπρότερο από κάθε λόγο, από κάθε φωνή απολογούμαι μέσω αυτών», λέγει· διότι αυτά εκβάλλουν φωνή ισχυρότερη από τη φωνή της σάλπιγγας προς εκείνους οι οποίοι αντιλέγουν και λέγουν ότι «υποκρίνομαι ως προς την πίστη και ότι λέγω κάτι για να αρέσω στους ανθρώπους»· διότι ούτε εάν κανείς έβλεπε στρατιώτη να εξέρχεται της παρατάξεως ματωμένος και να έχει αμέτρητα τραύματα θα ανεχόταν να κατηγορεί αυτόν ως δειλό και προδότη ενώ φέρει στο σώμα του την απόδειξη της ανδραγαθίας.

«Και από εμένα λοιπόν, αυτές τις αποδείξεις να έχετε», λέγει. «Και εάν κανείς θέλει να ακούσει την απολογία μου και να μάθει τη γνώμη μου, ας βλέπει τα τραύματα, τα οποία δίδουν μεγαλύτερη απόδειξη των όσων ειπώθηκαν και γράφτηκαν εδώ». Αρχίζοντας την επιστολή, από την άμεση μεταστροφή του, έδειξε σαφώς την ανυπόκριτη πρόθεσή του· τελειώνοντας επίσης την απέδειξε από τους κινδύνους που προήλθαν από αυτή τη μεταστροφή του από τον ιουδαϊσμό στον Χριστιανισμό· διότι, για να μη λέγει κανείς ότι μεταστράφηκε μεν από ορθή σκέψη, αλλά δεν παρέμεινε στην ίδια καλή προαίρεση, για το ότι και παρέμεινε σε αυτήν, φέρει μάρτυρες τους πειρασμούς, τους κινδύνους, τις πληγές.

Ύστερα, αφού απολογήθηκε σαφώς για όλα, και αφού έδειξε ότι τίποτε δεν είπε από θυμό και μίσος, αλλά ότι έχει αμετακίνητη την αγάπη προς αυτούς, πάλι αποδεικνύει αυτό, κλείνοντας τον λόγο του με μια ευχή η οποία είναι πλήρης μυρίων αγαθών και λέγοντας: «Η χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ μετὰ τοῦ πνεύματος ὑμῶν, ἀδελφοί· ἀμήν(:Σας εύχομαι, αδελφοί, η χάρις του Κυρίου μας Ιησού Χριστού να ενισχύει και να ενδυναμώνει τις πνευματικές σας δυνάμεις, ώστε να διατηρείτε πάντοτε τον αγιασμό που σας έδωσε το Άγιο Πνεύμα)»[Γαλ.6,18]. Με τον τελευταίο αυτόν λόγο επισφράγισε όλα τα μέχρι τώρα· διότι δεν είπε απλώς: «μαζί σας», όπως στις άλλες επιστολές, αλλά: «με το πνεύμα σας», απομακρύνοντάς τους από τα σαρκικά, και δείχνοντας παντού την ευεργεσία του Θεού, και υπενθυμίζοντας τη χάρη την οποία απόλαυσαν, δια της οποίας ήταν ικανός να τους απομακρύνει από κάθε ιουδαϊκή πλάνη· διότι, αφού έλαβαν το Πνεύμα, δεν βρίσκονταν πλέον στην πτωχεία του νόμου, αλλά στη δικαίωση την προερχόμενη από την πίστη· και το ότι διατηρήθηκαν σε αυτήν, όχι από την περιτομή, αλλά από τη χάρη έγινε πάλι. Για τον λόγο αυτόν έκλεισε την παραίνεση με ευχή, και αφού προηγουμένως τους θύμισε τη χάρη και το Πνεύμα, και συγχρόνως τους είπε αδελφούς, και παρακάλεσε τον Θεό να απολαμβάνουν αυτά στο διηνεκές και ασφάλισε τους ανθρώπους με διπλό τρόπο· διότι το ίδιο και ευχή και ολόκληρη διδασκαλία ήταν των όσων ειπώθηκαν, η οποία έγινε γι΄αυτούς σαν διπλό τείχος· διότι και η διδασκαλία, υπενθυμίζοντας σε αυτούς όσα αγαθά απόλαυσαν, περισσότερο τους στερέωνε τα δόγματα της εκκλησίας· και η ευχή επικαλούμενη τη χάρη και πείθοντάς τους να παραμένουν, δεν άφηνε το πνεύμα τους να μετατεθεί. Και εφόσον Αυτό υπήρχε σε αυτούς, ολόκληρη η πλάνη αποδιωκόταν σαν σκόνη.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-epistulam-ad-galatas-commentarius.pdf

• Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στην Προς Γαλάτας επιστολήν, ομιλία Γ΄[επιλεγμένα αποσπάσματα], πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1979, τόμος 20, σελίδες 397-409.

• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.

• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.

• Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.

• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm

• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

• Liddell & Scott, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας(Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος 2007),

• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html

Καινή κτίσις

«Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ καινὴ κτίσις» (Γαλ. 6,15)

ΔΕΝ ΕΙΝΕ, ἀγαπητοί μου, δὲν εἶνε πολύς καιρός, ποὺ ἦρθε στὴ μητρόπολι ἕνας γέρος, πολὺ γέρος. Θὰ εἶχε περάσει τὰ ὀγδόντα χρόνια. Μοῦ εἶπε τὴν ἱστορία του.

Ἐγώ, σεβασμιώτατε, ἐνῷ ἀκόμα δὲν εἶχα κλείσει τὰ εἴκοσι χρόνια μου, ἀναγκάστηκα νὰ φύγω ἀπ’ τὴ Μακεδονία καὶ νὰ πάω στὴν Ἀμερική. Ἐκεῖ δούλεψα σκληρά. Ἔκανα ὅλες τὶς δουλειές. Δημιούργησα περιουσία καὶ οἰκογένεια. Καί, δόξα τῷ Θεῷ, ζοῦμε καλά. Αλλά τώρα που γέρασα καὶ κατάλαβα πὼς πλησιάζει ἡ ὥρα νὰ φύγω ἀπ’ αὐτὸ τὸν κόσμο, γεννήθηκε μέσα μου μιὰ ἐπιθυμία ̇ πεθύμησα νὰ γυρίσω στὴν πατρίδα. Καὶ ἦρθα. Βρίσκομαι ἐδῶ μερικούς μῆνες. Πόσο ἄλλαξαν ὅλα ἐδῶ! Τὰ βουνὰ καὶ τὰ ποτάμια ἔμειναν βέβαια τὰ ἴδια. Ἀλλὰ τὰ χωριὰ καὶ ἰδίως οἱ πόλεις μας ἄλλαξαν. Πριν φύγω, ἦταν ἀκόμα οἱ Τοῦρκοι ἐδῶ. Βρωμιά καὶ ἀκαθαρσία ὑπῆρχε παντοῦ. Τὰ περισσότερα σπίτια ἦταν μικρὰ καὶ σὰν καλύβες. Τώρα νέοι δρόμοι, νέες πλατεῖες, νέα κτήρια, νέα σχολεῖα, νέες ἐκκλησίες. Ὅλα καινούργια. Ἡ Θεσσαλονίκη, ποὺ ἦταν ἄλλοτε μιὰ βρώμικη πόλις, τώρα εἶνε μιὰ ὄμορφη καὶ μεγάλη πόλις. Καὶ ἡ μικρή μας Φλώρινα πόσο ὄμορφη εἶνε τώρα! Πολύ προώδευσε ἡ πατρίδα μας. Μέσα στὰ ἑξήντα χρόνια ποὺ ἔλειπα, παρ’ ὅλη τὴ φτώχεια, τοὺς πολέμους καὶ τὶς διάφορες περιπέτειες που πέρασε αὐτὸς ὁ τόπος, ἔγινε τὸ θαῦμα. Εὐχαριστῶ καὶ δοξάζω τὸ Θεό, γιατί μέσ ̓ ἀπ ̓ τὴ φωτιὰ καὶ τὰ ἐρείπια μιὰ καινούργια Ἑλλάδα ξεπροβάλλει.

Αὐτὲς ἦταν οἱ ἐντυπώσεις τοῦ γέροντα μετανάστη, ποὺ ἔπειτα ἀπὸ ἑξῆντα χρόνια γύρισε στὴν πατρίδα. Ἀπ ̓ αὐτὰ ποὺ εἶπε παίρνουμε ἀφορμὴ γιὰ νὰ σᾶς μιλήσουμε πάνω σ’ ἕνα νόημα τοῦ σημερινοῦ Ἀποστόλου, ποὺ μιλάει γιὰ μιὰ καινούργια κτίσι, γιὰ ἕνα καινούργιο κόσμο.

* * *

Ναί, εἶνε μιὰ πραγματικότης, ὅτι ἀπ ̓ τὴ φωτιὰ καὶ τὰ ἐρείπια μια νέα Ἑλλάδα προβάλλει ὡς πρὸς τὰ κτήρια, τοὺς δρόμους καὶ τὶς πλατεῖες. Αὐτὸ τὸ βλέπει κανεὶς ὄχι τόσο στα μικρά μας χωριά, ποὺ συνεχῶς ἐρημώνονται, ἀλλὰ στὶς πόλεις, καὶ ἰδίως στην Αθήνα καὶ τὴ Θεσσαλονίκη. Στις πόλεις αὐτὲς ὅ,τι εἶνε παλιό γκρεμίζεται καὶ χτίζεται νέο. Σ’ ὅλους σχεδὸν τοὺς δρόμους ἀκούγεται ὁ θόρυβος μηχανημάτων, ποὺ διαρκῶς γκρεμίζουν καὶ χτίζουν. Πρωτοφανής οικοδομικός οργασμός. Καὶ αὐτὸς ὁ ὀργασμὸς πρέπει νὰ μᾶς κάνῃ νὰ θυμηθοῦμε κάποια λόγια, ποὺ εἶπε ὁ Χριστός. Τί εἶπε ὁ Χριστός; Προφήτευσε καὶ εἶπε, πώς θά ’ρθουν μέρες, ποὺ οἱ ἄνθρωποι θὰ ἔχουν στρέψει τὴν καρδιά τους καὶ τὸ μυαλό τους ὅλο στὰ ὑλικὰ πράγματα, στὸ τί θὰ φᾶνε, τί θὰ πιοῦνε, πῶς θὰ διασκεδάσουν, τί θὰ πουλήσουν, τί θ ̓ ἀγοράσουν, τί σπίτια καὶ τί μέγαρα θὰ χτίσουν κι ὅλ’ αὐτὰ σὰν νὰ πρόκειται νὰ ζήσουν αἰωνίως μέσα στὴν ἡδονὴ καὶ τὴν ἀπόλαυσι τῆς γῆς. Καὶ δὲν ξέρουν οἱ ταλαίπωροι ἄνθρωποι τί τοὺς περιμένει ἀπὸ μέρα σὲ μέρα. Οἱ ἄνθρωποι τῶν τελευταίων καιρῶν θὰ μοιάζουν μὲ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ζοῦσαν τὴν ἐποχὴ τοῦ Λώτ στὰ Σόδομα και Γόμορρα. Τί ἦταν τὰ Σόδομα καὶ Γόμορρα, Μεγάλες, πλούσιες καὶ ὄμορφες πόλεις. Ὅλα τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ τὰ εἶχαν οἱ κάτοικοι τῶν πόλεων ἐκείνων. Ἀλλὰ Θεὸ δὲν πίστευαν. Θεός τους ἦταν ἡ σάρκα τους, τὰ λεφτά τους, τὰ σπίτια τους, τὰ χωράφια τους. Δούλευαν στὰ αἰσχρότερα πάθη. Καμμιά ἀνώτερη σκέψις δὲν περνοῦσε ἀπ ̓ τὸ μυαλό τους. Κανένα εὐγενικὸ αἴσθημα δὲν συγκινοῦσε τὴν καρδιά τους. Ζοῦσαν σὰν τὰ κτήνη, χειρότερα ἀπὸ τὰ κτήνη κάνανε πράγματα ποὺ δὲν τὰ κάνουν τὰ κτήνη. Μέσα σὲ ὄμορφα σπίτια γίνονταν οἱ μεγαλύτερες ἀσχημίες καὶ βρωμιές. Καὶ μόνο ἕνα σπίτι ἔμεινε καθαρό, τὸ σπίτι τοῦ Λώτ. Κι αὐτὸ ἤθελαν νὰ τὸ μολύνουν οἱ ἀκάθαρτοι καὶ βδελυροὶ ἄνθρωποι. Ἀλλὰ τὸ φύλαξε ὁ Θεός. Αὐτοί ἦταν οἱ ἄνθρωποι τῆς ἐποχῆς τοῦ Λώτ. Ἔμειναν ἀτιμώρητοι; Ὄχι. Ἡ ὀργὴ ἦρθε. Ἦρθε σὲ μιὰ ὥρα ποὺ δὲν περίμεναν. Ἄνοιξαν τὰ οὐράνια κ’ ἔβρεξαν φωτιὰ καὶ θειάφι καὶ λαμπάδιασε ὁ τόπος. Ὅλα κάηκαν. Τίποτα δὲν ἔμεινε. Μόνο ὁ Λὼτ σώθηκε καὶ ἡ οἰκογένειά του, ἐκτὸς ἀπ ̓ τὴ γυναῖκα του. Ὅποιος θέλει νὰ δῆ, πῶς ἡ ἁγία Γραφὴ περιγράφει τὴν καταστροφὴ τῶν Σοδόμων καὶ Γομόρρων, ἂς διαβάσῃ τὸ 20ὸ κεφάλαιο τῆς Γενέσεως.

Ὅ,τι ἔγινε στα Σόδομα καὶ Γόμορρα, θὰ γίνῃ καὶ πάλι. Θὰ συμβῇ, λέει ἡ προφητεία τοῦ Χριστοῦ, σὲ πιὸ μεγάλη ἔκτασι τοὺς τελευταίους καιρούς. Πόλεις μεγάλες, πλούσιες καὶ ὄμορφες θὰ καταστραφοῦν ξαφνικά, ὅπως καταστράφηκαν τὰ Σόδομα και Γόμορρα. Γιατί μέσα στις πόλεις οἱ ἄνθρωποι ἔπαυσαν νὰ ζοῦν σὰν χριστιανοί. Τί λέμε; Ὄχι σαν χριστιανοί, ἀλλ ̓ οὔτε σὰν ἄνθρωποι, οὔτε σὰν ζῷα δὲν ζοῦν. Χειρότεροι ἀπ’ τὰ ζῶα κατήντησαν.

Τί νὰ τὶς κάνουμε λοιπὸν τὶς ὄμορφες οἰκοδομές, ὅταν μέσα σ’ αὐτὲς δὲν κατοικοῦν ἄνθρωποι μὲ Χριστό; Μιὰ καλύβα μ ̓ ἕναν ἅγιο ἄνθρωπο αξίζει περισσότερο ἀπὸ μιὰ μεγάλη πόλι, ποὺ ἔχει ὡραῖα καὶ μεγάλα κτήρια, ἀλλὰ δὲν ἔχει ἀνθρώπους ποὺ νὰ πιστεύουν καὶ ν’ ἀγαπᾶνε τὸ Χριστό.

* * *

Γι’ αὐτό, ἀγαπητοί μου, ἐπιτρέψτε μου νὰ σᾶς ῥωτήσω· Ποῦ κατοικεῖτε; Δὲν ῥωτάω, ποῦ κατοικοῦν τὰ κορμιά σας. Ξέρω, πὼς μιὰ κατοικία περιμένει ὅλους μας, πλουσίους καὶ φτωχούς, ὁ τάφος. Ρωτάω, ποῦ κατοικοῦν οἱ ψυχές σας. Αχ, ἂν εἴχαμε μάτια θεϊκὰ καὶ βλέπαμε ποῦ κατοικεῖ ἡ ψυχή μας! Θὰ βλέπαμε, ὅτι ἡ ψυχή μας ζῇ μέσα σ’ ἕνα ἄθλιο περιβάλλον γεμᾶτο ἀπὸ ἀκαθαρσίες. Ζῇ μέσα σ’ ἕνα σπίτι παμπάλαιο, γεμᾶτο ἀράχνες καὶ ἑρπετὰ καὶ ποὺ μυρίζει μούχλα. Καὶ τὸ σπίτι αὐτό, ποὺ δὲν ἐννοοῦμε νὰ τὸ γκρεμίσουμε καὶ νὰ τὸ ἀλλάξουμε, ἀλλ’ ἐξακολουθοῦμε νὰ μένουμε μέσα, ἔχοντας συντροφιὰ τὰ ἀκάθαρτα πνεύματα, εἶνε ὁ ἑαυτός μας, ὁ ἁμαρτωλὸς ἑαυτός μας, ὁ «παλαιὸς ἄνθρωπος», ὅπως τὸν λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Ρωμ. 6,6· Ἐφ. 4,22 Κολ. 3,9).

Εσφαλμένες ιδέες, προλήψεις καὶ δεισιδαιμονίες, ἐλαττώματα καὶ κακίες, πονηρὲς σκέψεις, βρωμερά λόγια, παράνομα καὶ αἰσχρὰ ἔργα, κλεψιές, ψευδορκίες, πορνεῖες, μοιχεῖες, ἄλλες ἀκαθαρσίες, φόνοι, φρικτὲς βλασφημίες, αὐτὰ ὅλα εἶνε τὰ ὑλικά, μὲ τὰ ὁποῖα ὁ διάβολος χτίζει, μὲ τὴ θέλησί μας, τὸ σπίτι τῆς ψυχῆς μας.

Σ’ αὐτὸ τὸ παλιόσπιτο, ποὺ λέγεται «παλαιὸς ἄνθρωπος», θὰ ἐξακολουθήσῃ νὰ μένῃ ἡ ψυχή σας; Δὲν τὴ λυπᾶστε; Φροντίζετε νὰ χτίζετε ὡραῖα σπίτια γιὰ νὰ κατοικοῦν τὰ κορμιά σας λίγον καιρό, καὶ ἀδιαφορεῖτε γιὰ τὴν κατοικία τῆς ψυχῆς σας; Θὰ μένετε ἀκόμα στὸ παλιό σπίτι;

Γκρεμίστε το! ἀκούγεται μιὰ φωνή, καὶ στὴ θέσι του χτίστε τὴν καινούργια κατοικία τῆς ψυχῆς σας. Νέες ἰδέες, νέα αἰσθήματα, νέες πράξεις καὶ ἔργα, ἐντελῶς ἀντίθετα ἀπὸ τὰ προηγούμενα, θὰ εἶνε τὰ ὑλικὰ τῆς καινούργιας κατοικίας. Αὐτὰ τὰ ὑλικὰ θὰ σοῦ τὰ δώσῃ, ἄνθρωπέ μου, ὁ Χριστός, ὅταν πραγματικά πιστέψῃς σ ̓ αὐτὸν καὶ μετανοήσῃς εἰλικρινὰ καὶ ζητήσῃς τὴ βοήθειά του. Μόνος σου δὲν μπορεῖς νὰ χτίσῃς τὴν καινούργια κατοικία. Θὰ σοῦ τὴ χτίσῃ ὁ Χριστός, ἂν τοῦ δώσῃς τὴν καρδιά σου. Τότε θὰ γίνῃς νέος ἄνθρωπος, νέα δημιουργία, ἡ «καινὴ κτίσις» (Γαλ. 6,15), γιὰ τὴν ὁποία μιλά ει ὁ σημερινός Απόστολος.