ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΥΤΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΑΠΕΡΝΑΟΥΜ

«Καὶ ἐμβὰς εἰς πλοῖον διε­πέ­ρα­σε καὶ ἦλθεν εἰς τὴν ἰδίαν πόλιν. Καὶ ἰδοὺ προ­σέ­φε­ρον αὐτῷ παρα­λυ­τικὸν ἐπὶ κλί­νης βεβλη­μέ­νον· καὶ ἰδὼν ὁ Ἰησοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν εἶπε τῷ παρα­λυ­τικῷ· θάρ­σει, τέκνον· ἀφέων­ταί σοι αἱ ἁμαρ­τί­αι σου(:και αφού μπή­κε σε ένα πλοίο, πέρα­σε στην απέ­ναν­τι όχθη της λίμνης, και ήλθε στη δική Του πόλη, την Καπερ­να­ούμ. Τότε Του έφε­ραν έναν παρά­λυ­το, που τον είχαν βάλει πάνω σε ένα κρε­βά­τι. Και καθώς ο Ιησούς είδε την πίστη που είχε και ο παρά­λυ­τος κι εκεί­νοι που τον μετέ­φε­ραν, είπε στον παρά­λυ­το, ο οποί­ος ανη­συ­χού­σε και φοβό­ταν μήπως οι αμαρ­τί­ες του γίνουν εμπό­διο στη θερα­πεία του: “Έχε θάρ­ρος, παι­δί μου˙ έχουν συγ­χω­ρη­θεί οι αμαρ­τί­ες σου”)» [Ματθ. 9,1–2].

«Δική Του πόλη» ονο­μά­ζει εδώ την Καπερ­να­ούμ· διό­τι άλλη μεν Τον έφε­ρε στον κόσμο, η Βηθλε­έμ, άλλη Τον ανέ­θρε­ψε, η Ναζα­ρέτ και άλλη Τον είχε διαρ­κώς κάτοι­κό της, η Καπερ­να­ούμ [πρβλ. Ματθ. 4,12–16: «Ἀκού­σας δὲ ὁ Ἰησοῦς ὅτι Ἰωάν­νης παρε­δό­θη, ἀνεχώ­ρη­σεν εἰς τὴν Γαλι­λαί­αν. καὶ κατα­λιπὼν τὴν Ναζαρὲτ ἐλθὼν κατῴκησεν εἰς Καπερ­ναοὺμ τὴν παρα­θα­λασ­σί­αν ἐν ὁρίοις Ζαβουλὼν καὶ Νεφθα­λείμ, ἵνα πλη­ρωθῇ τὸ ῥηθὲν διὰ Ἡσαΐ­ου τοῦ προ­φή­του λέγον­τος· γῆ Ζαβουλὼν καὶ γῆ Νεφθα­λείμ, ὁδὸν θαλάσ­σης, πέραν τοῦ Ἰορδά­νου, Γαλι­λαία τῶν ἐθνῶν, ὁ λαὸς ὁ καθή­με­νος ἐν σκό­τει εἶδε φῶς μέγα καὶ τοῖς καθη­μέ­νοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανά­του φῶς ἀνέτει­λεν αὐτοῖς (:όταν άκου­σε ο Ιησούς ότι ο Ιωάν­νης παρα­δό­θη­κε στη φυλα­κή απ’ τον βασι­λιά Αντί­πα, ανα­χώ­ρη­σε και πήγε στη Γαλι­λαία. Κaι αφού άφη­σε τη Ναζα­ρέτ, πήγε και κατοί­κη­σε στην Καπερ­να­ούμ, η οποία ήταν κτι­σμέ­νη κον­τά στη λίμνη της Γαλι­λαί­ας, στα σύνο­ρα των φυλών Ζαβου­λών και Νεφθα­λείμ. Έτσι επα­λη­θεύ­θη­κε και πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε εκεί­νο που είπε ο Θεός μέσω του προ­φή­του Ησα­ΐα: “Η χώρα της φυλής Ζαβου­λών και η χώρα της φυλής Νεφθα­λείμ, που εκτεί­νον­ται κον­τά στη θάλασ­σα και πέρα από τον Ιορ­δά­νη ποτα­μό, στα ανα­το­λι­κά του, η Γαλι­λαία, στην οποία κατοι­κούν πολ­λοί εθνι­κοί. Ο λαός που κάθε­ται καθη­λω­μέ­νος κι ακί­νη­τος στο πνευ­μα­τι­κό σκο­τά­δι της ειδω­λο­λα­τρι­κής πλά­νης και της ασε­βεί­ας είδε μεγά­λο πνευ­μα­τι­κό φως, τον Χρι­στό˙ κι έλαμ­ψε φως από τον ουρα­νό σε εκεί­νους που κάθον­ται στη χώρα που σκιά­ζε­ται από το πυκνό­τα­το σκο­τά­δι της αμαρ­τί­ας και του θανά­του”)».

Ο παρα­λυ­τι­κός της παρού­σης διη­γή­σε­ως είναι δια­φο­ρε­τι­κός από εκεί­νον που ανα­φέ­ρει ο ευαγ­γε­λι­στής Ιωάν­νης[Ιω.5,1–18]· διό­τι εκεί­νος ήταν κατά­κοι­τος κον­τά στην κολυμ­βή­θρα της Βηθεσ­δά, ενώ αυτός εδώ βρι­σκό­ταν στην Καπερ­να­ούμ. Και ο ένας είχε τριάν­τα οκτώ χρό­νια παρά­λυ­τος, ενώ γι’ αυτόν που ανα­φέ­ρει ο ευαγ­γε­λι­στής Ματ­θαί­ος δεν ειπώ­θη­κε τίπο­τε παρό­μοιο. Ακό­μη, ο παρα­λυ­τι­κός της Βηθεσ­δά δεν είχε δικούς του ανθρώ­πους που να τον βοη­θού­σαν, ενώ ο παρα­λυ­τι­κός της Καπερ­να­ούμ είχε ανθρώ­πους που τον φρόν­τι­ζαν, οι οποί­οι και τον μετέ­φε­ραν επά­νω στο κρε­βά­τι του ενώ­πιον του Ιησού. Επί­σης σε αυτόν ο Κύριος λέγει: «θάρ­σει, τέκνον· ἀφέων­ταί σοι αἱ ἁμαρ­τί­αι σου (:έχε θάρ­ρος, παι­δί μου, σου έχουν συγ­χω­ρη­θεί οι αμαρ­τί­ες σου)», ενώ εκεί­νον τον ρωτά: «Θέλεις ὑγιὴς γενέ­σθαι;(:Θέλεις να γίνεις υγι­ής;)»[Ιω. 5,6]. Και τον παρά­λυ­το της Βηθεσ­δά τον θερά­πευ­σε ημέ­ρα Σάβ­βα­το, ενώ αυτόν εδώ της Καπερ­να­ούμ, όχι Σάβ­βα­το· διό­τι, δια­φο­ρε­τι­κά, θα Τον κατη­γο­ρού­σαν και γι’ αυτό οι Ιου­δαί­οι. Αλλά όσον αφο­ρά τη θερα­πεία του παρα­λυ­τι­κού της Καπερ­να­ούμ σιώ­πη­σαν για το θέμα αυτό, ενώ στον άλλο που θερα­πεύ­τη­κε στη Βηθεσ­δά από τον Κύριο έκα­ναν επί­θε­ση και τον κατε­δί­ω­καν.

Αυτά δεν τα είπα τυχαία, αλλά για να μην νομί­σει κανείς ότι υπάρ­χει δια­φω­νία μετα­ξύ των ευαγ­γε­λι­στών, εάν θεω­ρή­σει ότι πρό­κει­ται για ένα και τον αυτόν παρα­λυ­τι­κό.

Εσύ όμως πρό­σε­ξε, σε παρα­κα­λώ, την ταπει­νο­φρο­σύ­νη και την επιεί­κεια του Κυρί­ου·διό­τι και πριν από αυτό το θαύ­μα απέ­φυ­γε το πλή­θος, και όταν εκδιώ­χθη­κε από τους κατοί­κους των Γαδά­ρων, δεν έφε­ρε αντί­στα­ση, αλλά ανα­χώ­ρη­σε, όχι όμως μακριά. Και πάλι μπή­κε στο πλοίο και κατευ­θυ­νό­ταν προς την απέ­ναν­τι όχθη, ενώ είχε τη δυνα­τό­τη­τα να περά­σει και πεζός δια της παρα­λί­ας της λίμνης· διό­τι δεν ήθε­λε συνε­χώς να θαυ­μα­τουρ­γεί, για να μην ζημιώ­σει το όλο έργο της θεί­ας οικο­νο­μίας[δηλα­δή το όλο σχέ­διο του Θεού για τη σωτη­ρία του ανθρώ­που, το οποίο κλι­μα­κω­νό­ταν σε διά­φο­ρα επάλ­λη­λα στά­δια].

Ο Ματ­θαί­ος, λοι­πόν, λέγει ότι έφε­ραν απλώς τον παρα­λυ­τι­κό προς τον Ιησού, ενώ οι άλλοι ευαγγελιστές[Μάρκ. 2,4: «καὶ μὴ δυνά­με­νοι προ­σεγ­γί­σαι αὐτῷ διὰ τὸν ὄχλον, ἀπεστέ­γα­σαν τὴν στέ­γην ὅπου ἦν, καὶ ἐξορύ­ξαν­τες χαλῶσι τὸν κρά­βατ­τον, ἐφ᾿ ᾧ ὁ παρα­λυ­τικὸς κατέ­κει­το(:και επει­δή δεν μπο­ρού­σαν εξαι­τί­ας του πλή­θους να Τον πλη­σιά­σουν, ξεσκέ­πα­σαν τη σκε­πή στο μέρος όπου βρι­σκό­ταν ο Κύριος, και αφού έκα­ναν ένα άνοιγ­μα, έρι­ξαν από εκεί κάτω σιγά – σιγά το κρε­βά­τι, πάνω στο οποίο ήταν ξαπλω­μέ­νος ο παρά­λυ­τος)» και Λουκ. 5,19: «καὶ μὴ εὑρόν­τες ποί­ας εἰσενέγ­κω­σιν αὐτὸν διὰ τὸν ὄχλον, ἀναβάν­τες ἐπὶ τὸ δῶμα διὰ τῶν κερά­μων καθῆκαν αὐτὸν σὺν τῷ κλι­νι­δίῳ εἰς τὸ μέσον ἔμπρο­σθεν τοῦ Ἰησοῦ(:Και επει­δή λόγω της κοσμο­πλημ­μύ­ρας δεν βρή­καν από ποια είσο­δο να τον βάλουν μέσα, ανέ­βη­καν στην ταρά­τσα του σπι­τιού, και αφού έβγα­λαν μερι­κά κερα­μί­δια, τον κατέ­βα­σαν από εκεί μαζί με το μικρό κρε­βά­τι του στη μέση, μπρο­στά στον Ιησού)»] λένε ότι ξεσκέ­πα­σαν τη στέ­γη και τον κατέ­βα­σαν· επί­σης οι άλλοι ευαγ­γε­λι­στές ανα­φέ­ρουν ότι στη συνέ­χεια οι άνθρω­ποι εκεί­νοι που φρόν­τι­ζαν τον παρα­λυ­τι­κό της Καπερ­να­ούμ τοπο­θέ­τη­σαν τον ασθε­νή μπρο­στά από τον Χρι­στό, χωρίς να πουν τίπο­τε, αλλά τα πάν­τα τα ανέ­θε­σαν στον Ιησού.

Κατά την αρχή της δρά­σε­ώς Του ο Ιησούς περιερ­χό­ταν από τόπο σε τόπο και δεν ζητού­σε τόσο μεγά­λη πίστη από τους ανθρώ­πους που Τον πλη­σί­α­ζαν και Τον παρα­κα­λού­σαν για κάτι. Στην προ­κει­μέ­νη, όμως, περί­πτω­ση οι άνθρω­ποι αυτοί που χάλα­σαν τη στέ­γη και κατέ­βα­σαν από εκεί τον παρα­λυ­τι­κό ενώ­πιον του Ιησού, ήρθαν από μόνοι τους πλη­σί­ον Του και εκδή­λω­σαν την πίστη τους· διό­τι λέγει «καὶ ἰδὼν ὁ Ἰησοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν εἶπε τῷ παρα­λυ­τικῷ· θάρ­σει, τέκνον· ἀφέων­ταί σοι αἱ ἁμαρ­τί­αι σου (: όταν είδε ο Ιησούς την πίστη αυτών είπε στον παρα­λυ­τι­κό: ‘’θάρ­ρος, παι­δί μου, μη φοβά­σαι ότι οι αμαρ­τί­ες σου θα εμπο­δί­σουν τη θερα­πεία· για την πίστη σου, σού έχουν ήδη συγ­χω­ρη­θεί οι αμαρ­τί­ες’’)»[Ματθ. 9,2]· καθώς δεν ζητεί σε όλες τις περι­πτώ­σεις την πίστη από τους ασθε­νείς, όπως επί παρα­δείγ­μα­τι, στις περι­πτώ­σεις εκεί­νες που οι ασθε­νείς έχουν χάσει τα λογι­κά τους ή όταν έχουν χαμέ­νες τις αισθή­σεις τους κατά άλλον τρό­πο λόγω της νόσου τους. Στην προ­κει­μέ­νη όμως περί­πτω­ση μάλ­λον είχε εκδη­λω­θεί και η πίστη του ασθε­νούς, διό­τι, δια­φο­ρε­τι­κά δεν θα δεχό­ταν να τον κατε­βά­σουν από τη στέ­γη, εάν δεν είχε πίστη.

Αφού λοι­πόν έδει­ξαν τόση μεγά­λη πίστη, καθι­στά φανε­ρή και ο Ιησούς τη δική Του δύνα­μη, με το να συγ­χω­ρεί τα αμαρ­τή­μα­τα με όλη Του την εξου­σία, και απο­δει­κνύ­ον­τας με όλες αυτές τις ενέρ­γειές Του ότι είναι ομό­τι­μος με Αυτόν που Τον έχει γεν­νή­σει. Σκέ­ψου τώρα: παρα­πά­νω το απέ­δει­ξε αυτό με τη διδα­σκα­λία, όταν τους δίδα­ξε ως κάποιος που έχει εξουσία[πρβλ. Ματθ. 7,29: «ἦν γὰρ διδά­σκων αὐτοὺς ὡς ἐξου­σί­αν ἔχων, καὶ οὐχ ὡς οἱ γραμ­μα­τεῖς(:διό­τι τους δίδα­σκε πάν­το­τε με εξου­σία και κύρος, ως νομο­θέ­της και κρι­τής και αυθεν­τι­κός γνώ­στης της αλή­θειας, και όχι σαν τους γραμ­μα­τείς, οι οποί­οι για να επι­βε­βαιώ­σουν τα όσα έλε­γαν, ανα­φέ­ρον­ταν στον νόμο και τις παρα­δό­σεις των παλαιο­τέ­ρων)»]· έτσι ενήρ­γη­σε και στην περί­πτω­ση της θερα­πεί­ας του λεπρού που Του έλε­γε, παρα­κα­λών­τας Τον: «Κύριε, ἐὰν θέλῃς, δύνα­σαί με καθα­ρί­σαι(:Κύριε, εάν θέλεις, έχεις τη δύνα­μη να με καθα­ρί­σεις από αυτήν την ανί­α­τη και βασα­νι­στι­κή λέπρα)», όταν είπε: «θέλω, καθα­ρί­σθη­τι(:θέλω, καθα­ρί­σου)»[Ματθ.8,3]· επί­σης το απέ­δει­ξε και στην περί­πτω­ση του εκα­τόν­ταρ­χου, που όταν Του είπε: «μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθή­σε­ται ὁ παῖς μου(:πες έναν μόνο λόγο και αμέ­σως θα θερα­πευ­τεί ο δού­λος μου)»[Ματθ.8,8], έδει­ξε τον θαυ­μα­σμό Του και τον επαί­νε­σε περισ­σό­τε­ρο από όλους· επί­σης με τη θάλασ­σα, όταν με τον λόγο Του μονά­χα την χαλι­να­γώ­γη­σε στα­μα­τών­τας την τρι­κυ­μία που είχε ξεσπάσει[Ματθ.8,26: «Ἐγερ­θεὶς ἐπετί­μη­σε τοῖς ἀνέμοις καὶ τῇ θαλάσσῃ, καὶ ἐγένε­το γαλή­νη μεγά­λη (:τότε, αφού σηκώ­θη­κε όρθιος, διέ­τα­ξε με αυστη­ρό­τη­τα τους ανέ­μους και τη θάλασ­σα, και αμέ­σως έγι­νε γαλή­νη μεγά­λη)»]· απο­δει­κνύ­ε­ται επί­σης και στην περί­πτω­ση των δαι­μό­νων που είχαν κατα­λά­βει τους δύο Γερ­γε­ση­νούς νέους, όταν οι ίδιοι αυτοί δαί­μο­νες παρα­δέ­χον­ταν τον Κύριο ως κρι­τή και τους εκδί­ω­κε με μεγά­λη εξουσία[Ματθ. 8,28 κ.ε]. Εδώ πάλι, στη θερα­πεία του παρα­λυ­τι­κού της Καπερ­να­ούμ, με έναν τρό­πο πιο θαυ­μα­στό εξα­ναγ­κά­ζει τους ίδιους τους εχθρούς Του να ομο­λο­γή­σουν την ομο­τι­μία Του προς τον Πατέ­ρα και καθι­στά αυτό φανε­ρό με το ίδιο τους το στό­μα .

Ο ίδιος λοι­πόν ο Ιησούς, δεί­χνον­τας την απου­σία αγά­πης προς τις τιμές που Τον διέκρινε(διότι Τον περιέ­βαλ­λε πολύς κόσμος που απέ­κλειε την είσο­δο, γι’ αυτό και τον κατέ­βα­σαν από τη στέ­γη), δεν έσπευ­σε αμέ­σως να θερα­πεύ­σει το σώμα, το οποίο ήταν ορα­τό σε όλους, αλλά από τους εχθρούς Του παίρ­νει την αφορ­μή να πρά­ξει αυτό. Και κατά πρώ­το θερά­πευ­σε εκεί­νο που δεν ήταν ορα­τό, δηλα­δή την ψυχή, όταν συγ­χώ­ρη­σε τις αμαρ­τί­ες του παρα­λυ­τι­κού, κάτι που έσω­ζε μεν τον ασθε­νή, στον Ιησού όμως δεν απέ­φε­ρε μεγά­λη δόξα.

Οι εχθροί Του όμως, παρω­θού­με­νοι από την πονη­ρία τους και επι­θυ­μών­τας να Τον προ­σβάλ­λουν δημιούρ­γη­σαν χωρίς να το θέλουν τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις για να λάμ­ψει περισ­σό­τε­ρο το θαύ­μα που συν­τε­λέ­στη­κε και να γίνει γνω­στό σε όλους. Πραγ­μα­τι­κά, ο Κύριος με την επι­νο­η­τι­κό­τη­τά Του, χρη­σι­μο­ποί­η­σε τον φθό­νο των Ιου­δαί­ων για να κατα­στεί φανε­ρό το θαύ­μα. Επει­δή, δηλα­δή, ταράσ­σον­ταν δυσα­ρε­στη­μέ­νοι και έλε­γαν μέσα τους: «Οὗτος βλα­σφη­μεῖ(:Αυτός βλα­σφη­μεί, διό­τι σφε­τε­ρί­ζε­ται δικαί­ω­μα που μόνον ο Θεός έχει)»[Ματθ.9,3]· και «Τί οὗτος οὕτω λαλεῖ βλα­σφη­μί­ας; τίς δύνα­ται ἀφιέ­ναι ἁμαρ­τί­ας εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός;(:γιατί ο άνθρω­πος αυτός μιλά­ει έτσι και ξεστο­μί­ζει βλα­σφη­μί­ες; Ποιος άλλος μπο­ρεί να συγ­χω­ρεί αμαρ­τί­ες παρά μόνον ένας, ο Θεός;)»[Μάρκ. 2,7], ας δού­με ποια απάν­τη­ση τούς έδω­σε. Μήπως τους διέ­λυ­σε την άπο­ψη αυτή; Διό­τι εάν δεν ήταν ίσος προς τον Θεό, έπρε­πε να τους πει: «Για­τί μου απο­δί­δε­τε φήμη που δεν μου ται­ριά­ζει; Απέ­χω πολύ εγώ από τη δύνα­μη αυτήν». Δεν είπε, όμως, τίπο­τε από αυτά. Αντί­θε­τα, βεβαί­ω­σε και επι­κύ­ρω­σε τον συλ­λο­γι­σμό τους αυτόν και με τους λόγους Του και με την πραγ­μα­το­ποί­η­ση του θαύ­μα­τος.

Επει­δή βέβαια το να ομι­λεί κανείς για τον εαυ­τό του φαι­νό­ταν ότι προ­κα­λού­σε την αντί­δρα­ση και τη δυσα­ρέ­σκεια των ακρο­α­τών, γι’ αυτό την αντί­λη­ψη των ανθρώ­πων για τον Ίδιο την επι­βε­βαιώ­νει ο Κύριος δια­μέ­σου των άλλων. Και το άξιο θαυ­μα­σμού είναι ότι αυτό το επι­τυγ­χά­νει όχι μόνο δια­μέ­σου των φίλων, αλλά και δια­μέ­σου των εχθρών Του· διό­τι τόσος ήταν ο πλού­τος της σοφί­ας Του. Δια­μέ­σου των φίλων το πέτυ­χε όταν είπε: «Θέλω, καθα­ρί­σου» και επί­σης όταν είπε: «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐδὲ ἐν τῷ Ἰσραὴλ τοσαύ­την πίστιν εὗρον (:αλη­θι­νά σας λέω, τόσο μεγά­λη πίστη δεν βρή­κα ούτε ανά­με­σα στους Ισραη­λί­τες, οι οποί­οι είναι ο εκλε­κτός λαός του Θεού)»[Ματθ.8,10], ενώ δια­μέ­σου των εχθρών το πραγ­μα­το­ποιεί στην προ­κει­μέ­νη περί­πτω­ση.

Όταν λοι­πόν είπαν μέσα τους ότι κανείς δεν μπο­ρεί να συγ­χω­ρεί αμαρ­τί­ες, παρά μόνο ο Θεός, πρό­σθε­σε : «ἵνα τί ὑμεῖς ἐνθυ­μεῖσθε πονηρὰ ἐν ταῖς καρ­δί­αις ὑμῶν; τί γάρ ἐστιν εὐκοπώ­τε­ρον, εἰπεῖν, ἀφέων­ταί σου αἱ ἁμαρ­τί­αι, ἢ εἰπεῖν, ἔγει­ρε καὶ περι­πά­τει; ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξου­σί­αν ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώ­που ἐπὶ τῆς γῆς ἀφιέ­ναι ἁμαρ­τί­ας — τότε λέγει τῷ παρα­λυ­τικῷ· ἐγερ­θεὶς ἆρόν σου τὴν κλί­νην καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου(:γιατί κάνε­τε μέσα στις καρ­διές σας σκέ­ψεις πονη­ρές και κακο­προ­αί­ρε­τες; Και είναι πράγ­μα­τι οι σκέ­ψεις σας αυτές κακό­γνω­μες και κακο­προ­αί­ρε­τες, διό­τι τι είναι ευκο­λό­τε­ρο, το να πει κανείς: είναι συγ­χω­ρη­μέ­νες οι αμαρ­τί­ες σου, ή να πει: σήκω όρθιος και περ­πά­τα; Εσείς θεω­ρεί­τε δυσκο­λό­τε­ρο αυτό το τελευ­ταίο. Για να μάθε­τε λοι­πόν τώρα ότι ο υιός του ανθρώ­που, ο Μεσ­σί­ας, ο εκπρό­σω­πος της ανθρω­πό­τη­τας και ένδο­ξος Κρι­τής της κατά τη δευ­τέ­ρα παρου­σία Του, έχει εξου­σία να συγ­χω­ρεί στη γη τις αμαρ­τί­ες των ανθρώ­πων- τότε λέει στον παρά­λυ­το: “Σήκω όρθιος και πάρε στους ώμους σου το κρε­βά­τι σου και πήγαι­νε στο σπί­τι σου”)»[Ματθ.9,4–6].

Όχι μόνον εδώ, αλλά και άλλο­τε πάλι, όταν Του έλε­γαν οι Ιου­δαί­οι «περὶ καλοῦ ἔργου οὐ λιθά­ζο­μέν σε, ἀλλὰ περὶ βλα­σφη­μί­ας, καὶ ὅτι σὺ ἄνθρω­πος ὢν ποιεῖς σεαυτὸν Θεόν(:δεν θέλου­με να σε λιθο­βο­λή­σου­με για κάποιο καλό έργο από εκεί­να που λες ότι έκα­νες, αλλά θέλου­με να σε λιθο­βο­λή­σου­με για τη βλα­σφη­μία που ξεστό­μι­σες, και επει­δή εσύ, ενώ είσαι άνθρω­πος, παρου­σιά­ζεις τον εαυ­τό σου για Θεό και λες ότι είσαι ένα με τον Θεό)»[Ιω.10,33]· και εδώ δεν αρνή­θη­κε την αντί­λη­ψη αυτή, αλλά και πάλι την επι­κύ­ρω­σε, όταν είπε: «Εἰ οὐ ποιῶ τὰ ἔργα τοῦ πατρός μου, μὴ πιστεύ­ε­τέ μοι·εἰ δὲ ποιῶ, κἂν ἐμοὶ μὴ πιστεύ­η­τε, τοῖς ἔργοις πιστεύ­σα­τε, ἵνα γνῶτε καὶ πιστεύ­ση­τε ὅτι ἐν ἐμοὶ ὁ πατὴρ κἀγὼ ἐν αὐτῷ(:εάν δεν ενερ­γώ τα υπερ­φυ­σι­κά έργα, τα οποία ο Πατήρ μού παραγ­γέλ­λει και με βοη­θεί να εκτε­λώ, τότε μην πιστεύ­ε­τε στη μαρ­τυ­ρία του δικού μου στό­μα­τος και στις δικές μου δια­βε­βαιώ­σεις. Εφό­σον όμως κάνω τα έργα του Πατρός μου, και δεν πιστεύ­ε­τε σε ό,τι λέω εγώ, πιστέψ­τε όμως σε αυτά τα έργα, για να μάθε­τε και να οδη­γη­θεί­τε στην τέλεια πίστη· και τότε θα εννο­ή­σε­τε καλά και θα πιστέ­ψε­τε σε εμέ­να και θα βεβαιω­θεί­τε ότι εγώ ζω και υπάρ­χω εν τω Πατρί, όπως και ο Πατήρ ζει και υπάρ­χει εν εμοί. Έχω δηλα­δή ως Υιός και Λόγος του Θεού την ίδια φύση και ουσία προς τον Πατέ­ρα, και είμαι άπει­ρος εγώ, ώστε να χωρά­ει μέσα μου ο Πατήρ, είμα­στε μάλι­στα και αχώ­ρι­στοι ο ένας με τον άλλον, διό­τι και εγώ είμαι και μένω μέσα στον Πατέ­ρα μου)»[Ιω.10,37–38· ερμη­νεία Παν. Τρεμ­πέ­λα].

Στο σημείο αυτό, όμως, και ένα άλλο σημείο της θεό­τη­τάς Του και της ισο­τι­μί­ας Του προς τον Πατέ­ρα απο­δει­κνύ­ει. Εκεί­νοι λοι­πόν έλε­γαν μέσα τους ότι η συγ­χώ­ρη­ση των αμαρ­τιών είναι απο­κλει­στι­κή δικαιο­δο­σία του Θεού, ο Κύριος, όμως, όχι μόνο συγ­χω­ρεί τις αμαρ­τί­ες, αλλά και πριν από την ενέρ­γεια αυτή δεί­χνει και κάτι άλλο, το οποίο ήταν γνώ­ρι­σμα του Θεού μόνο, το να απο­κα­λύ­πτει δηλα­δή τις από­κρυ­φες σκέ­ψεις των ανθρώ­πων. Διό­τι δεν είχαν εκφρά­σει ενώ­πιον όλων ό,τι σκέ­πτον­ταν. «Καὶ ἰδού(:τότε όμως)»,λέγει ο Ευαγ­γε­λι­στής Ματ­θαί­ος, «τινες τῶν γραμ­μα­τέ­ων εἶπον ἐν ἑαυτοῖς· οὗτος βλα­σφη­μεῖ. καὶ ἰδὼν ὁ Ἰησοῦς τὰς ἐνθυ­μή­σεις αὐτῶν εἶπεν· ἵνα τί ὑμεῖς ἐνθυ­μεῖσθε πονηρὰ ἐν ταῖς καρ­δί­αις ὑμῶν;(:μερι­κοί από τους γραμ­μα­τείς είπαν μέσα τους: “Αυτός βλα­σφη­μεί, διό­τι σφε­τε­ρί­ζε­ται δικαί­ω­μα που μόνον ο Θεός έχει”. Ο Ιησούς την ίδια στιγ­μή είδε στα βάθη της καρ­διάς τους τις σκέ­ψεις τους και είπε: ‘’ Γιατί κάνε­τε μέσα στις καρ­διές σας σκέ­ψεις πονη­ρές και κακο­προ­αί­ρε­τες;”)»[Ματθ. 9,3–4].

Επί­σης το ότι μόνο ο Θεός μπο­ρεί να γνω­ρί­ζει καλά τα απόρ­ρη­τα, άκου­σε τι λέγει σχε­τι­κώς ο προ­φή­της: «Καὶ σὺ εἰσακούσῃ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐξ ἑτοί­μου κατοι­κη­τη­ρί­ου σου καὶ ἱλάσῃ καὶ δώσεις ἀνδρὶ κατὰ τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ, ὡς ἂν γνῷς τὴν καρ­δί­αν αὐτοῦ, ὅτι μόνος γινώ­σκεις τὴν καρ­δί­αν υἱῶν ἀνθρώ­πων(:και εσύ από τον ουρα­νό, από το τέλειο αυτό κατοι­κη­τή­ριό Σου, θα ακού­σεις την προ­σευ­χή τους και θα γίνεις ίλε­ως προς αυτούς. Θα δώσεις στον καθέ­να από αυτούς κατά τις επι­θυ­μί­ες τους, όταν κατα­νο­ή­σεις την καρ­διά τους Εσύ, ο οποί­ος μόνος γνω­ρί­ζεις τις καρ­διές των υιών των ανθρώ­πων)»[ Β΄Παραλ. 6,30]. Και πάλι: «Συν­τε­λε­σθή­τω δὴ πονη­ρία ἁμαρ­τωλῶν καὶ κατευ­θυ­νεῖς δίκαιον, ἐτάζων καρ­δί­ας καὶ νεφροὺς ὁ Θεός(:ας τελειώ­σει πια και ας εξα­φα­νι­στεί η πονη­ρία των αμαρ­τω­λών. Και τότε Εσύ, Θεέ μου, που γνω­ρί­ζεις τα κρυμ­μέ­να ελα­τή­ρια των ανθρώ­πων, διό­τι εξε­τά­ζεις τις σκέ­ψεις στα βάθη της καρ­διάς και στα από­κρυ­φα συναι­σθή­μα­τα, θα κατευ­θύ­νεις τον δίκαιο ανε­νό­χλη­το στον ίσιο δρό­μο της αρε­τής)»[ Ψαλμ. 7,10] .

Αλλά και ο Ιερε­μί­ας λέγει: «Βαθεῖα ἡ καρ­δία παρά πάν­τα, καὶ ἄνθρω­πός ἐστι· καὶ τίς γνώ­σε­ται αὐτόν;(: η καρ­διά του ανθρώ­που είναι βαθειά και ανε­ξε­ρεύ­νη­τη, περισ­σό­τε­ρο από όλα τα άλλα πράγ­μα­τα. Αυτός είναι ο άνθρω­πος· και ποιος μπο­ρεί να γνω­ρί­σει εις βάθος και πλά­τος αυτόν;)» [Ιερ. 17,9]. Και ακό­μη: « Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Σαμου­ήλ· μὴ ἐπιβλέψῃς ἐπὶ τὴν ὄψιν αὐτοῦ μηδὲ εἰς τὴν ἕξιν μεγέ­θους αὐτοῦ, ὅτι ἐξου­δέ­νω­κα αὐτόν· ὅτι οὐχ ὡς ἐμβλέ­ψε­ται ἄνθρω­πος, ὄψεται ὁ Θεός, ὅτι ἄνθρω­πος ὄψεται εἰς πρό­σω­πον, ὁ δὲ Θεὸς ὄψεται εἰς καρ­δί­αν(:Ο Κύριος όμως είπε στον Σαμου­ήλ: ‘’μην προ­σέ­χεις και μην παρα­σύ­ρε­σαι από την εξω­τε­ρι­κή του όψη, από την ωραιό­τη­τά του, ούτε από το ανά­στη­μά του, διό­τι εγώ απέρ­ρι­ψα αυτόν. Ο Θεός δεν βλέ­πει, όπως βλέ­πουν οι άνθρω­ποι. Ο άνθρω­πος βλέ­πει το πρό­σω­πο. Ο Θεός βλέ­πει την καρ­διά)»[Α΄Βασιλ. 16,7].Και σε πολ­λές άλλες περι­πτώ­σεις είναι δυνα­τόν να δια­πι­στώ­σου­με ότι ο Θεός μόνο έχει τη δυνα­τό­τη­τα να γνω­ρί­ζει καλά ό,τι υπάρ­χει στη σκέ­ψη των ανθρώ­πων.

Δεί­χνον­τας λοι­πόν ο Κύριος ότι είναι Θεός ίσος προς τον Πατέ­ρα που Τον γέν­νη­σε, εκεί­νο που σκέ­πτον­ταν αυτοί μέσα τους (διό­τι φοβού­με­νοι τον κόσμο δεν είχαν το θάρ­ρος να δια­τυ­πώ­σουν ενώ­πιον όλων την γνώ­μη τους αυτή), αυτό απο­κα­λύ­πτει και το καθι­στά φανε­ρό, φερό­με­νος συγ­χρό­νως και στην παρού­σα στιγ­μή με μεγά­λη επιεί­κεια. «Για­τί», λέγει, «σκέ­πτε­στε πονη­ρά μέσα στις καρ­διές σας;». Μολο­νό­τι, βέβαια, εάν έπρε­πε κάποιος να αγα­να­κτή­σει, αυτός ήταν ο παρά­λυ­τος, με την ιδέα ότι εξα­πα­τή­θη­κε και να πει: «Άλλο ήρθα να θερα­πεύ­σω και εσύ θερα­πεύ­εις άλλο; Διό­τι από πού απο­δει­κνύ­ε­ται ότι έχουν συγ­χω­ρη­θεί οι αμαρ­τί­ες μου;». Τώρα εκεί­νος δεν λέγει τίπο­τε παρό­μοιο, αλλά εμπι­στεύ­ε­ται τον εαυ­τό του στη δικαιο­δο­σία του θερά­πον­τος.

Αυτοί όμως, επει­δή ήσαν κακο­ή­θεις και γεμά­τοι μίσος και φθό­νο, επι­βου­λεύ­ον­ται τις ευερ­γε­σί­ες των άλλων. Γι’ αυτό και ο Κύριος τους προ­σβάλ­λει μεν, αλλά το κάνει με κάθε λεπτό­τη­τα. «Πραγ­μα­τι­κά, εάν», λέγει, «δεν πιστεύ­ε­τε σε ό,τι είπα προ­η­γου­μέ­νως και έχε­τε τη γνώ­μη ότι αυτό απο­τε­λεί κομ­πα­σμό, ιδού προ­σθέ­τω και κάτι άλλο σε αυτό, το ότι δηλα­δή απο­κα­λύ­πτω τις από­κρυ­φες σκέ­ψεις σας. Και ύστε­ρα από αυτό, ένα ακό­μη. Ποιο είναι λοι­πόν αυτό; Το ότι θα ενδυ­να­μώ­σω το σώμα του παρα­λύ­του».

Και όταν μεν απευ­θυ­νό­ταν προς τον παρά­λυ­το, δεν ομι­λού­σε κατά τρό­πο που να απο­δει­κνύ­ει σαφώς την εξου­σία Του· διό­τι δεν είπε «σου συγ­χω­ρώ τις αμαρ­τί­ες», αλλά «σου έχουν συγ­χω­ρη­θεί οι αμαρ­τί­ες σου». Όταν όμως Τον ανάγ­κα­σαν εκεί­νοι, τότε πλέ­ον καθα­ρό­τε­ρα δεί­χνει την εξου­σία Του, όταν λέγει: «για να μάθε­τε ότι ο υιός του ανθρώ­που έχει την εξου­σία να συγ­χω­ρεί επί της γης αμαρ­τί­ες». Βλέ­πεις πόσο απεί­χε από του να μη θέλει να θεω­ρεί­ται ίσος προς τον Πατέ­ρα; Διό­τι δεν είπε ότι έχει ανάγ­κη από άλλον ο Υιός του ανθρώ­που ή ότι του έδω­σε την εξου­σία άλλος, αλλά είπε ότι « ἐξου­σί­αν ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώ­που ἐπὶ τῆς γῆς ἀφιέ­ναι ἁμαρ­τί­ας», ότι δηλα­δή ο Ίδιος έχει εξου­σία. Και αυτό δεν το λέγει από φιλο­δο­ξία, αλλά, λέγει, « για να σας πεί­σω ότι δεν βλα­σφη­μώ όταν κάνω τον εαυ­τό μου ίσο με τον Θεό».

Πραγ­μα­τι­κά σε κάθε περί­πτω­ση επι­θυ­μεί να φέρει απο­δεί­ξεις σαφείς και αναν­τίρ­ρη­τες, όπως όταν λέγει στο θερα­πευ­μέ­νο λεπρό: «Ὃρα μηδενὶ εἴπῃς, ἀλλὰ ὕπαγε σεαυτὸν δεῖξον τῷ ἱερεῖ καὶ προ­σέ­νεγ­κε τὸ δῶρον ὃ προ­σέ­τα­ξε Μωσῆς εἰς μαρ­τύ­ριον αὐτοῖς(:πρό­σε­ξε να μην πεις σε κανέ­να το θαύ­μα της θερα­πεί­ας σου, αλλά πήγαι­νε και δεί­ξε τον εαυ­τό σου στον ιερέα και πρό­σφε­ρε το δώρο που έχει καθο­ρί­σει ο Μωυ­σής. Για να χρη­σι­μεύ­σει η εξέ­τα­σή σου από τον ιερέα και η προ­σφο­ρά του δώρου σου ως μαρ­τυ­ρία και από­δει­ξη στον ιερέα και στους Ιου­δαί­ους ότι και εσύ θερα­πεύ­τη­κες τελεί­ως και εγώ δεν ήλθα να καταρ­γή­σω τον νόμο)» [Ματθ. 8,4].

Επί­σης, την πεθε­ρά του Πέτρου την παρου­σιά­ζει να Τον υπηρετεί[βλ. Ματθ.8,15: «Καὶ ἥψατο τῆς χειρὸς αὐτῆς, καὶ ἀφῆκεν αὐτὴν ὁ πυρετὸς καὶ ἠγέρ­θη καὶ διη­κό­νει αὐτῷ(:τότε άγγι­ξε το χέρι της και αμέ­σως έφυ­γε ο πυρε­τός, και σηκώ­θη­κε τελεί­ως υγι­ής και τον υπη­ρε­τού­σε, αφού δεν αισθα­νό­ταν ούτε την παρα­μι­κρή εξάν­τλη­ση)»] και επι­τρέ­πει να πέσουν οι χοί­ροι στον γκρε­μό [βλ. Ματθ.8,32: «Καὶ εἶπεν αὐτοῖς· ὑπάγε­τε. οἱ δὲ ἐξελ­θόν­τες ἀπῆλθον εἰς τὴν ἀγέλην τῶν χοί­ρων· καὶ ἰδοὺ ὥρμη­σε πᾶσα ἡ ἀγέλη τῶν χοί­ρων κατὰ τοῦ κρη­μνοῦ εἰς τὴν θάλασ­σαν καὶ ἀπέθα­νον ἐν τοῖς ὕδασιν(:και επει­δή αυτοί που έτρε­φαν τους χοί­ρους το έκα­ναν αυτό παρα­βαί­νον­τας τον μωσαϊ­κό νόμο, που απα­γό­ρευε ως ακά­θαρ­το το χοι­ρι­νό κρέ­ας, ο Κύριος τιμω­ρών­τας την παρα­νο­μία τους αυτή είπε στους δαί­μο­νες: “Πηγαί­νε­τε”. Και αυτοί βγή­καν απ’ τους ανθρώ­πους και πήγαν στους χοί­ρους. Και ξαφ­νι­κά όλο το κοπά­δι των χοί­ρων όρμη­σε με μανία από το επά­νω μέρος του γκρε­μού προς τα κάτω, στη θάλασ­σα, και πνί­γη­καν στα νερά της λίμνης)»].

Κατά όμοιο τρό­πο και εδώ προς από­δει­ξη της συγ­χω­ρή­σε­ως των αμαρ­τιών φέρει τη θερα­πεία του σώμα­τος, προς από­δει­ξη δε της θερα­πεί­ας του σώμα­τος το ότι σήκω­σε το κρε­βά­τι, ώστε να μη θεω­ρη­θεί ότι το γεγο­νός αυτό ήταν απο­κύ­η­μα φαν­τα­σί­ας. Και δεν το κάνει αυτό προ­η­γου­μέ­νως, παρά αφού τους ρώτη­σε: «Τί γάρ ἐστιν εὐκοπώ­τε­ρον, εἰπεῖν, ἀφέων­ταί σου αἱ ἁμαρ­τί­αι, ἢ εἰπεῖν, ἔγει­ρε καὶ περι­πά­τει; ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξου­σί­αν ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώ­που ἐπὶ τῆς γῆς ἀφιέ­ναι ἁμαρ­τί­ας — τότε λέγει τῷ παρα­λυ­τικῷ· ἐγερ­θεὶς ἆρόν σου τὴν κλί­νην καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου(:και είναι πράγ­μα­τι οι σκέ­ψεις σας αυτές κακό­γνω­μες και κακο­προ­αί­ρε­τες, διό­τι, τι είναι ευκο­λό­τε­ρο να πει κανείς: “είναι συγ­χω­ρη­μέ­νες οι αμαρ­τί­ες σου”, ή να πει: “σήκω όρθιος και περ­πά­τα”; Εσείς θεω­ρεί­τε δυσκο­λό­τε­ρο αυτό το τελευ­ταίο. Για να μάθε­τε λοι­πόν τώρα ότι ο υιός του ανθρώ­που, ο Μεσ­σί­ας, ο εκπρό­σω­πος της ανθρω­πό­τη­τας και ένδο­ξος Κρι­τής της κατά τη δευ­τέ­ρα παρου­σία Του, έχει εξου­σία να συγ­χω­ρεί στη γη τις αμαρ­τί­ες των ανθρώ­πων”- τότε λέει στον παρά­λυ­το: “Σήκω όρθιος και πάρε στους ώμους σου το κρε­βά­τι σου και πήγαι­νε στο σπί­τι σου”)»[Ματθ. 9,5–6].

Αυτό που λέγει σημαί­νει το εξής: «Τι σας φαί­νε­ται ότι είναι ευκο­λό­τε­ρο, να θερα­πεύ­σω σώμα παρά­λυ­το ή να συγ­χω­ρή­σω τα αμαρ­τή­μα­τα; Είναι φανε­ρό ότι ευκο­λό­τε­ρο είναι η θερα­πεία του σώμα­τος· διό­τι όσο η ψυχή είναι ανώ­τε­ρη του σώμα­τος, τόσο σπου­δαιό­τε­ρο είναι να συγ­χω­ρή­σεις τα αμαρ­τή­μα­τα αυτής. Αλλά επει­δή το ένα δεν φαί­νε­ται, ενώ το άλλο είναι φανε­ρό, γι’ αυτό προ­σθέ­τω το κατώ­τε­ρο, αλλά πιο οφθαλ­μο­φα­νές, με σκο­πό και το ανώ­τε­ρο και αθέ­α­το να απο­δει­χτεί δια­μέ­σου αυτού». Έτσι, έμπρα­κτα απο­κά­λυ­πτε εκ των προ­τέ­ρων πλέ­ον εκεί­νο που είπε ο Ιωάν­νης, ότι δηλα­δή Αυτός σηκώ­νει τις αμαρ­τί­ες του κόσμου[ βλ. Ιω. 1,29: «Τῇ ἐπαύ­ριον βλέ­πει ὁ Ἰωάν­νης τὸν Ἰησοῦν ἐρχό­με­νον πρὸς αὐτὸν καὶ λέγει· ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρ­τί­αν τοῦ κόσμου(:την άλλη μέρα είδε ο Ιωάν­νης τον Ιησού να έρχε­ται κον­τά του και είπε: “Να Eκεί­νος που προ­φή­τευ­σε ο Ησα­ΐ­ας και μας Tον απέ­στει­λε ο Θεός για να θυσια­στεί ως αρνί και να σηκώ­σει με τη σφα­γή και τη θυσία Του ολό­κλη­ρη την αμαρ­τία και την ενο­χή του κόσμου, και έτσι να την εξα­λεί­ψει”)»].

Αφού λοι­πόν θερά­πευ­σε τον παρα­λυ­τι­κό, τον απο­στέλ­λει στο σπί­τι του. Πάλι με την ενέρ­γειά Του αυτή φανε­ρώ­νει την ταπεί­νω­σή Του και ακό­μη ότι το γεγο­νός αυτό δεν ήταν φαν­τα­στι­κό· διό­τι εκεί­νους που ήσαν μάρ­τυ­ρες της ασθε­νεί­ας, τους καθι­στά μάρ­τυ­ρες και της πραγ­μα­τι­κής θερα­πεί­ας. «Εγώ, βέβαια, ήθε­λα», λέγει, «δια­μέ­σου της δικής σου ασθέ­νειας να θερα­πεύ­σω και εκεί­νους που νομί­ζουν ότι είναι υγιείς, αλλά είναι ασθε­νείς πνευ­μα­τι­κώς. Επει­δή όμως δεν θέλουν, πήγαι­νε στο σπί­τι σου, για να θερα­πεύ­σεις και να διορ­θώ­σεις τους οικεί­ους σου». Προ­σέ­χεις με ποιο τρό­πο απο­δει­κνύ­ει ότι ο Ίδιος είναι ο δημιουρ­γός και της ψυχής και του σώμα­τος; Θερα­πεύ­ει, λοι­πόν, την παρά­λυ­ση του κάθε συστα­τι­κού του ανθρώ­που και την θερα­πεία που είναι αθέ­α­τη την απο­δει­κνύ­ει με εκεί­νη που είναι φανε­ρή. Αλλά εξα­κο­λου­θούν ακό­μη να σύρον­ται στο χώμα· διό­τι λέγει :«Ἰδόν­τες δὲ οἱ ὄχλοι ἐθαύ­μα­σαν καὶ ἐδόξα­σαν τὸν Θεὸν τὸν δόν­τα ἐξου­σί­αν τοιαύ­την τοῖς ἀνθρώ­ποις(:όταν λοι­πόν τα πλή­θη του λαού είδαν αυτό που έγι­νε, θαύ­μα­σαν και δόξα­σαν τον Θεό, ο οποί­ος έδω­σε δια­μέ­σου του Χρι­στού στους ανθρώ­πους τέτοια εξου­σία, να συγ­χω­ρούν­ται δηλα­δή οι αμαρ­τί­ες, και συγ­χρό­νως να για­τρεύ­ον­ται με έναν λόγο αθε­ρά­πευ­τες ασθέ­νειες του σώμα­τος)»[Ματθ. 9,8]. Τους εμπό­δι­ζε ακό­μη η ανθρώ­πι­νη σάρ­κα την οποία είχε περι­βλη­θεί και γι ‘αυτό δυσκο­λεύ­ον­ταν να αντι­λη­φθούν πλή­ρως τη θεό­τη­τά Του.

Ωστό­σο δεν τους μαλώ­νει, μα προ­χω­ρεί και με τα έργα Του τους αφυ­πνί­ζει και τους εξυ­ψώ­νει το φρό­νη­μα· διό­τι προς το παρόν δεν ήταν μικρό να Τον θεω­ρούν ανώ­τε­ρο από όλους τους ανθρώ­πους και ότι έχει έλθει εκ μέρους του Θεού. Επει­δή, εάν είχαν τέλεια βεβαιό­τη­τα γι’ αυτό μέσα τους, τότε βαθ­μιαία θα αντι­λαμ­βά­νον­ταν ότι ήταν και του Θεού Υιός. Αλλά δεν κατε­νόη­σαν καλά αυτά, γι’ αυτό και δεν μπό­ρε­σαν να Τον πλη­σιά­σουν· διό­τι έλε­γαν πάλι: «Οὗτος ὁ ἄνθρω­πος οὐκ ἔστι παρὰ τοῦ Θεοῦ, ὅτι τὸ σάβ­βα­τον οὐ τηρεῖ(:”Αυτός ο άνθρω­πος δεν μπο­ρεί να είναι σταλ­μέ­νος από τον Θεό, διό­τι δεν τηρεί την αργία του Σαβ­βά­του”. Άλλοι έλε­γαν: “Πώς είναι δυνα­τόν ένας άνθρω­πος αμαρ­τω­λός να κάνει τέτοια απο­δει­κτι­κά και σημα­δια­κά θαύ­μα­τα;”. Και δια­φω­νού­σαν μετα­ξύ τους)»[Ιω. 9,16]. Και πάλι: «Πώς είναι δυνα­τόν να προ­έρ­χε­ται Αυτός από τον Θεό;». Και συνε­χώς αυτά ανέ­φε­ραν, για να δικαιο­λο­γή­σουν τα δικά τους πάθη.

Το ίδιο κάνουν και σήμε­ρα πολ­λοί άνθρω­ποι και πιστεύ­ουν ότι ο Θεός εκδι­κεί­ται και εκδη­λώ­νουν με τον τρό­πο αυτόν τα δικά τους πάθη, ενώ πρέ­πει να εξε­τά­ζου­με τα πάν­τα με επιεί­κεια· διό­τι ο Θεός, μπο­ρού­σε πραγ­μα­τι­κά, να ρίξει κεραυ­νό σε εκεί­νους που Τον βλα­σφη­μούν, αλλά εντού­τοις ανα­τέλ­λει για όλους τον ήλιο και βρέ­χει και όλα τα άλλα τα παρέ­χει με αφθο­νία. Αυτόν πρέ­πει να μιμού­μα­στε και εμείς και να παρα­κα­λού­με, να συμ­βου­λεύ­ου­με, να νου­θε­τού­με με πρα­ό­τη­τα, χωρίς να οργι­ζό­μα­στε ούτε να γινό­μα­στε πραγ­μα­τι­κά θηρία· διό­τι δεν συμ­βαί­νει καμία βλά­βη στο Θεό από τη βλα­σφη­μία, για να θυμώ­σεις. Αντί­θε­τα, ο βλά­σφη­μος ο ίδιος δέχε­ται και το τραύ­μα από τη βλα­σφη­μία του. Γι’ αυτό λοι­πόν στέ­να­ξε, θρή­νη­σε, διό­τι το πάθος αυτό είναι άξιο δακρύ­ων. Επί­σης αυτόν που τραυ­μα­τί­στη­κε, τίπο­τε δεν μπο­ρεί να τον θερα­πεύ­σει τόσο, όσο η επιεί­κεια.

Πρό­σε­ξε εξάλ­λου, με ποιο τρό­πο μας μιλεί ο υβρι­σθείς Θεός και στην Παλαιά και στην Και­νή Δια­θή­κη. Στην Παλαιά μεν λέγει: «Λαός μου, τί ἐποί­η­σά σοι ἢ τί ἐλύπη­σά σε ἢ τί παρη­νώ­χλη­σά σοι; ἀποκρί­θη­τί μοι (:Λαέ μου, τι κακό σου έκα­να ή σε τι σε λύπη­σα ή σε τι σε παρε­νό­χλη­σα; Απάν­τη­σέ μου)»[Μιχ.6,3]. Στην Και­νή επί­σης λέγει: «Σαοὺλ Σαούλ, τί με διώ­κεις;(: Σαούλ, Σαούλ, για­τί με κατα­διώ­κεις;)» [Πράξ. 9,5].Και ο Παύ­λος, επί­σης, προ­τρέ­πει να διδά­σκου­με με πρα­ό­τη­τα όσους έχουν αντί­θε­τα φρο­νή­μα­τα: «Ἐν πρᾳότητι παι­δεύοντα τοὺς ἀντι­δια­τι­θεμένους, μήποτε δῷ αὐτοῖς ὁ Θεὸς μετάνοιαν εἰς ἐπίγνω­σιν ἀληθείας(: ο δού­λος του Κυρί­ου να παι­δα­γω­γεί και να συνε­τί­ζει με πρα­ό­τη­τα εκεί­νους που έχουν αντί­θε­τα φρο­νή­μα­τα, μήπως καμία φορά τους δώσει ο Θεός μετά­νοια και οδη­γη­θούν στην πλή­ρη και ορθή γνώ­ση της αλή­θειας)»[Β΄ Τιμ. 2,25].

Αλλά και όταν οι μαθη­τές πλη­σί­α­σαν τον Χρι­στό και ήγει­ραν την αξί­ω­ση να κατέ­βει φωτιά από τον ουρα­νό, τους μάλω­σε πολύ και τους είπε, επι­πλήτ­τον­τάς τους: «Οὐκ οἴδατε ποί­ου πνεύ­μα­τός ἐστε ὑμεῖς(:δεν ξέρε­τε ακό­μη τι δια­θέ­σε­ων και φρο­νη­μά­των ανθρώ­πους σας κάνει η νέα πνευ­μα­τι­κή δύνα­μη και ζωή που μετα­δί­δει η διδα­σκα­λία μου και η χάρη του Πνεύ­μα­τός μου. Δεν είστε άνθρω­ποι και διδά­σκα­λοι του πνεύ­μα­τος της οργής και τιμω­ρί­ας που επι­κρα­τού­σε στην Παλαιά Δια­θή­κη, αλλά του πνεύ­μα­τος της πρα­ό­τη­τας, της μακρο­θυ­μί­ας και της αγά­πης, που δεν κατα­στρέ­φει, αλλά σώζει)»[Λουκ.9,55]. Και στην παρού­σα περί­πτω­ση δεν είπε: «Ω μια­ροί και αγύρ­τες· ω εσείς που είστε γεμά­τοι από φθό­νο και εχθροί της σωτη­ρί­ας των ανθρώ­πων». Αλλά λέγει: «Για­τί κάνε­τε πονη­ρές σκέ­ψεις μέσα στις καρ­διές σας;».

Κατά συνέ­πεια, πρέ­πει με επιεί­κεια να αφα­νί­ζου­με τα νοσή­μα­τα· διό­τι εκεί­νος που θα γίνει καλύ­τε­ρος, πιε­ζό­με­νος από τον ανθρώ­πι­νο φόβο, γρή­γο­ρα θα επι­στρέ­ψει εκ νέου στην πονη­ρία. Γι’ αυτό, άλλω­στε, προ­έ­τρε­ψε να αφή­σουν και τα ζιζά­νια[ βλ. Ματθ. 13,30: «Ἄφετε συναυ­ξά­νε­σθαι ἀμφό­τε­ρα μέχρι τοῦ θερι­σμοῦ, καὶ ἐν καιρῷ τοῦ θερι­σμοῦ ἐρῶ τοῖς θερι­σταῖς· συλ­λέ­ξα­τε πρῶτον τὰ ζιζά­νια καὶ δήσα­τε αὐτὰ εἰς δέσμας πρὸς τὸ κατα­καῦσαι αὐτά, τὸν δὲ σῖτον συνα­γά­γε­τε εἰς τὴν ἀποθή­κην μου(:αφή­στε να μεγα­λώ­νουν και τα δύο μέχρι την επο­χή του θερι­σμού. Και τον και­ρό του θερι­σμού, δηλα­δή της τελι­κής κρί­σε­ως, θα πω στους θερι­στές αγγέ­λους μου: “Μαζέψ­τε πρώ­τα τα ζιζά­νια και δέστε τα σε δεσμί­δες για να τα κατα­κά­ψε­τε. Δηλα­δή ξεχω­ρί­στε τους πονη­ρούς ανθρώ­πους και ρίξ­τε τους όλους μαζί στη φωτιά της αιω­νί­ου κολά­σε­ως. Το σιτά­ρι όμως μαζέψ­τε το στην απο­θή­κη μου. Τους αγα­θούς δηλα­δή και ενά­ρε­τους συνάξ­τε τους στην ουρά­νια βασι­λεία”)»] , για να δώσει τη δυνα­τό­τη­τα και τον και­ρό να μετα­νο­ή­σουν. Πραγ­μα­τι­κά πολ­λοί από αυτούς μετα­νόη­σαν και έγι­ναν σπου­δαί­οι, ενώ προ­η­γου­μέ­νως ήσαν φαύ­λοι, όπως είναι ο Παύ­λος, ο τελώ­νης και ο ληστής· διό­τι ενώ ήσαν ζιζά­νια, έγι­ναν σίτος εκλε­κτός. Βέβαια, όσον αφο­ρά τα σπέρ­μα­τα αυτό είναι αδύ­να­το, αλλά ανα­φο­ρι­κά με τη διά­θε­ση των ανθρώ­πων είναι πολύ εύκο­λο, διό­τι αυτή δεν υπό­κει­ται στους φυσι­κούς νόμους, αλλά έχει τιμη­θεί με την ελευ­θε­ρία της εκλο­γής.

Για τον λόγο αυτόν λοι­πόν, όταν δεις έναν εχθρό της αλή­θειας να τον φρον­τί­σεις, να τον επι­με­λη­θείς, να τον οδη­γή­σεις με λόγους απαλ­λαγ­μέ­νους από κάθε κατη­γο­ρία[«Λόγον ὑγιῆ, ἀκατάγνω­στον, ἵνα ὁ ἐξ ἐναντίας ἐντραπῇ μηδὲν ἔχων περὶ ἡμῶν λέγειν φαῦλον(: να είναι λόγος σωστός και υγι­ής, ελεύ­θε­ρος από την αρρώ­στια της αιρέ­σε­ως, ακα­τη­γό­ρη­τος, ώστε κάθε αντί­πα­λος και εχθρός του Χρι­στού και του Ευαγ­γε­λί­ου να ντρο­πια­στεί, καθώς δεν θα έχει να λέει κανέ­να κακό για μας)»: Τίτ. 2,8], να του προ­σφέ­ρεις προ­στα­σία και κηδε­μο­νία, να χρη­σι­μο­ποι­ή­σεις κάθε τρό­πο διορ­θώ­σε­ως, μιμού­με­νος τους αρί­στους ιατρούς· διό­τι και αυτοί δε θερα­πεύ­ουν με ένα τρό­πο μόνο, αλλά όταν δουν ότι δεν υπο­χω­ρεί η πλη­γή στο αρχι­κό φάρ­μα­κο προ­σθέ­τουν άλλο και ύστε­ρα από αυτό πάλι άλλο. Και άλλο­τε μεν κάνουν εγχει­ρή­σεις, ενώ άλλο­τε θέτουν επι­δέ­σμους. Και εσύ, λοι­πόν, αφού γίνεις ιατρός των ψυχών, να χρη­σι­μο­ποι­ή­σεις κάθε τρό­πο θερα­πεί­ας σύμ­φω­να με τους νόμους του Χρι­στού, για να λάβεις αμοι­βή και για τη δική σου σωτη­ρία και για την ωφέ­λεια που έδω­σες στους άλλους. Όλα να τα κάνεις προς δόξαν του Θεού και έτσι θα δοξά­ζε­σαι και ο ίδιος. «Διὰ τοῦτο τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεὸς Ἰσρα­ήλ· εἶπα· ὁ οἶκός σου καὶ ὁ οἶκος τοῦ πατρός σου διε­λεύ­σε­ται ἐνώπιόν μου ἕως αἰῶνος· καὶ νῦν φησὶ Κύριος· μηδαμῶς ἐμοί, ὅτι ἀλλ᾿ ἢ τοὺς δοξά­ζον­τάς με δοξά­σω, καὶ ὁ ἐξου­θενῶν με ἀτιμα­σθή­σε­ται (:Για τη χλια­ρή και ασε­βή συμ­πε­ρι­φο­ρά σου αυτά λέγει Κύριος, ο Θεός του Ισρα­ήλ· ‘’Σου είπα άλλο­τε και υπο­σχέ­θη­κα ότι οι πατρι­κοί σου πρό­γο­νοι, επο­μέ­νως και ο δικός σου οίκος, θα είναι πάν­το­τε μαζί μου για να με υπη­ρε­τούν. Αλλά τώρα ο Κύριος λέγει: “Για κανέ­να λόγο και τρό­πο δεν ανέ­χο­μαι πλέ­ον αυτό. Αλλά εγώ θα δοξά­ζω εκεί­νους, που με δοξά­ζουν και με σέβον­ται, και θα κατα­φρο­νή­σω και θα εξου­θε­νώ­σω εκεί­νους, οι οποί­οι με κατα­φρο­νούν’’)»[Α΄Βασ. 2,30].

Τα πάν­τα, λοι­πόν, ας τα πράτ­του­με προς δόξα του Θεού, για να λάβου­με τη μακά­ρια εκεί­νη κλη­ρο­νο­μία, την οποία είθε όλοι μας να επι­τύ­χου­με, με τη χάρη και τη φιλαν­θρω­πία του Κυρί­ου μας Ιησού Χρι­στού, στον Οποίο ανή­κει η δόξα και το κρά­τος στους αιώ­νες των αιώ­νων. Αμήν.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

επι­μέ­λεια κει­μέ­νου: Ελέ­νη Λιναρ­δά­κη, φιλό­λο­γος

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-matthaeum.pdf

• Ιωάν­νου του Χρυ­σο­στό­μου Άπαν­τα τα έργα, Υπό­μνη­μα στο Κατά Ματ­θαί­ον Ευαγ­γέ­λιον, ομι­λία ΚΘ΄, πατε­ρι­κές εκδό­σεις «Γρη­γό­ριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάν­τιον», Θεσ­σα­λο­νί­κη 1990, τόμος 10, σελί­δες 279–297.

• Βιβλιο­θή­κη των Ελλή­νων, Άπαν­τα των αγί­ων Πατέ­ρων, Ιωάν­νου Χρυ­σο­στό­μου έργα, τόμος 65, σελ. 92- 100.

• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html

• Π. Τρεμ­πέ­λα, Η Και­νή Δια­θή­κη με σύν­το­μη ερμη­νεία (από­δο­ση στην κοι­νή νεο­ελ­λη­νι­κή), εκδό­σεις αδελ­φό­τη­τος θεο­λό­γων «Ο Σωτήρ», έκδο­ση τέταρ­τη, Αθή­να 2014.

• Η Και­νή Δια­θή­κη, Κεί­με­νον και ερμη­νευ­τι­κή από­δο­σις υπό Ιωάν­νου Κολι­τσά­ρα, εκδό­σεις αδελ­φό­τη­τος θεο­λό­γων «Η Ζωή», έκδο­ση τρια­κο­στή τρί­τη, Αθή­να 2009.

• Η Παλαιά Δια­θή­κη κατά τους εβδο­μή­κον­τα, Κεί­με­νον και σύν­το­μος από­δο­σις του νοή­μα­τος υπό Ιωάν­νου Κολι­τσά­ρα, εκδό­σεις αδελ­φό­τη­τος θεο­λό­γων «Η Ζωή», έκδο­ση τέταρ­τη, Αθή­να 2005.

• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm

• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

Απο­μα­γνη­το­φω­νη­μέ­νη ομι­λία μακα­ρι­στού γέρον­τος Αθα­να­σί­ου Μυτι­λη­ναί­ου με θέμα:

«Ὂχλος καί ἂρχον­τες»

[εκφω­νή­θη­κε στην Ιερά Μονή Κομνη­νεί­ου Λαρί­σης στις 26–7‑1992]

(Β265)

Σήμε­ρα, αγα­πη­τοί μου, ο Ευαγ­γε­λι­στής Ματ­θαί­ος μάς διη­γεί­ται το θαύ­μα της θερα­πεί­ας ενός παρα­λυ­τι­κού. Είδε ο Κύριος την πίστιν εκεί­νων που μετέ­φε­ραν τον παρά­λυ­το και είπε σε αυτόν: «Θάρ­σει, τέκνον(:Πάρε θάρ­ρος, παι­δί μου)· ἀφέων­ταί σοι αἱ ἁμαρ­τί­αι σου. (:Σου συγ­χω­ρούν­ται οι αμαρ­τί­ες σου)».

Εκεί πλάι, όπως συνή­θως πάν­το­τε, ευρί­σκον­το μερι­κοί Γραμ­μα­τείς, που όταν άκου­σαν ότι συγ­χω­ρούν­ται οι αμαρ­τί­ες του παρα­λύ­του, είπε ο καθέ­νας από μέσα του: «Οὗτος βλα­σφη­μεῖ. Καὶ ἰδὼν ὁ Ἰησοῦς τὰς ἐνθυ­μή­σεις αὐτῶν εἶπεν· ἵνα τί ὑμεῖς ἐνθυ­μεῖσθε πονηρὰ ἐν ταῖς καρ­δί­αις ὑμῶν; (:’’Αυτός βλα­σφη­μεί. Ποιος έχει δικαί­ω­μα να συγ­χω­ρεί αμαρ­τί­ες;’’. Ο Κύριος γνω­ρί­ζον­τας τι εσκέ­φθη­σαν, τους λέγει: ‘’Για­τί εσείς σκέ­πτε­σθε πονη­ρά πράγ­μα­τα;’’)». Και τι λέγει ο Κύριος; «Τί γάρ ἐστιν εὐκοπώ­τε­ρον, εἰπεῖν(: «Για­τί», λέγει, «τι είναι ευκο­λό­τε­ρο να ειπεί κανείς»), ἀφέων­ταί σου αἱ ἁμαρ­τί­αι, ἢ εἰπεῖν, ἔγει­ρε καὶ περι­πά­τει;(:Δεν είναι ευκο­λό­τε­ρο πράγ­μα να θερα­πεύ­σεις κάποιον από του να του αφή­σεις αμαρ­τί­ες;)». Διό­τι επι­τέ­λους, μία θερα­πεία, βέβαια με τη δύνα­μη του Θεού, πλην όμως, μια θερα­πεία κάνει και η Ιατρι­κή. Αλλά αυτό βεβαί­ως δεν είναι ευκο­λό­τε­ρον; Παρά του να πει κανείς σε κάποιον: «Σου συγ­χω­ρούν­ται αἱ ἁμαρ­τί­αι», κάτι που προ­σω­πι­κά ανή­κει στον Θεό;- «ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξου­σί­αν ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώ­που ἐπὶ τῆς γῆς ἀφιέ­ναι ἁμαρ­τί­ας(:Για να δεί­τε ότι έχει εξου­σία ο υιός του ανθρώ­που επά­νω στη γη να συγ­χω­ρεί αμαρ­τί­ες)». Και ευθύς λέγει εις τον παρά­λυ­τον να σηκω­θεί, να πάρει το κρε­βά­τι του και να πάει στο σπί­τι του.

Μία μικρή παρέν­θε­ση. Πώς μπο­ρεί να ξέρο­με ότι συγ­χω­ρή­θη­καν οι αμαρ­τί­ες αυτού του ανθρώ­που; Θα ερω­τή­σε­τε. Διό­τι δεν είναι ένα σκο­τει­νό πράγ­μα; Πάμε στην εξο­μο­λό­γη­ση και δεχό­με­θα την άφε­ση των αμαρ­τιών μας. Πού­θε ξέρο­με ότι συγ­χω­ρούν­ται οι αμαρ­τί­ες μας; Εδώ λοι­πόν πώς μπο­ρού­σε να γνω­ρί­ζει κανείς ότι συγ­χω­ρή­θη­καν οι αμαρ­τί­ες εκεί­νου του παρα­λύ­του; Από το ακο­λου­θούν θαύ­μα. Διό­τι Εκεί­νος που είπε με τόσην ευκο­λία «Σήκω και περ­πά­τα», προ­φα­νώς κατέ­χει και το άλλο. Κι Εκεί­νος που είπε: «Ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρ­τί­ας, ἀφίεν­ται αὐτοῖς», δηλα­δή στο μυστή­ριο πια της Εξο­μο­λο­γή­σε­ως, ο ίδιος είναι Εκεί­νος που συγ­χω­ρεί τις αμαρ­τί­ες.

Όταν οι όχλοι είδαν το θαύ­μα «ἐθαύ­μα­σαν ‑σημειώ­νει ο ευαγ­γε­λι­στής Ματ­θαί­ος-καὶ ἐδόξα­σαν τὸν Θεὸν τὸν δόν­τα ἐξου­σί­αν τοιαύ­την τοῖς ἀνθρώ­ποις». ΄Ετσι βλέ­πο­με από τη μία μεριά τους άρχον­τες ‑άλλος Ευαγ­γε­λι­στής λέγει ότι ήτα­νε όχι μόνον Γραμ­μα­τείς, αλλά και Φαρι­σαί­οι- να σκέ­πτον­ται πονη­ρά και υπο­τι­μη­τι­κά δια τον Χρι­στόν και από την άλλη μεριά ο όχλος να θαυ­μά­ζει και να δοξά­ζει τον Θεό. Δυο δια­φο­ρε­τι­κές συμ­πε­ρι­φο­ρές έναν­τι του Ιησού Χρι­στού. Και το εκπλη­κτι­κόν είναι ότι μέσα στην Ιστο­ρία, εκτός εξαι­ρέ­σε­ων, δια­τη­ρεί­ται αυτή η ιδία σχέ­σις έναν­τι του Ιησού Χρι­στού, τόσο από τον λαό, όσο και από τους άρχον­τες του λαού. Η ιδία σχέ­σις. Μέσ’ τους αιώ­νες.

Οι άρχον­τες του λαού. Όλοι γνω­ρί­ζο­με πόσο αρνη­τι­κή ήταν η συμ­πε­ρι­φο­ρά των αρχόν­των έναν­τι του Ιησού, εκτός βέβαια κάποιων εξαι­ρέ­σε­ων. Όταν οι άρχον­τες έβλε­παν τον λαόν να ακο­λου­θεί τον Κύριον και Εκεί­νος να επι­τε­λεί θαύ­μα­τα, κατε­λή­φθη­σαν από φθό­νο. Μας το λέγουν αυτό οι ιεροί Ευαγ­γε­λι­σταί. Ιδιαί­τα­τα ο Ευαγ­γε­λι­στής Ιωάν­νης. Με κάθε τρό­πο προ­σπα­θού­σαν να τον μειώ­σουν εις τα μάτια του λαού. Έτσι, έλε­γαν οι Φαρι­σαί­οι: «Ἐν τῷ ἄρχον­τι τῶν δαι­μο­νί­ων ἐκβάλ­λει τὰ δαι­μό­νια». Δηλα­δή: «Σε ποιον πηγαί­νε­τε να σας θερα­πεύ­σει; Αυτός; Αυτός είναι αρχι­βε­ελ­ζε­βούλ, αρχι­διά­βο­λος είναι. Και με τη δύνα­μη του δια­βό­λου βγά­ζει τα δαι­μό­νια». Όταν έστει­λαν κάπο­τε τους υπη­ρέ­τας των οι άρχον­τες, για να συλ­λά­βουν τον Ιησούν, εκεί­νοι γύρι­σαν και είπαν: «Οὐδέπο­τε οὕτως ἐλάλη­σεν ἄνθρω­πος, ὡς οὗτος ὁ ἄνθρω­πος». «Ποτέ άνθρω­πος δεν μίλη­σε έτσι, όπως μίλη­σε αυτός ο άνθρω­πος». Εκεί­νοι τι απήν­τη­σαν; «Μὴ καὶ ὑμεῖς πεπλά­νη­σθε; (:Μήπως και εσείς έχε­τε πλα­νη­θεί;). Μή τις ἐκ τῶν ἀρχόν­των ἐπίστευ­σεν εἰς αὐτὸν ἢ ἐκ τῶν Φαρι­σαί­ων; (: «Μήπως κανείς», λέει, «από τους άρχον­τες ή από τους Φαρι­σαί­ους επί­στευ­σε εις αυτόν;»)· ἀλλ᾿ ὁ ὄχλος οὗτος (:Να, αυτός ο όχλος) ὁ μὴ γινώ­σκων τὸν νόμον ἐπικα­τά­ρα­τοί εἰσι! (:Αυτοί, ο λαός, ο όχλος, που δεν γνω­ρί­ζει τον νόμο και είναι βέβαια επι­κα­τά­ρα­τοι αυτοί οι άνθρω­ποι που δεν γνω­ρί­ζουν τον νόμον· αυτοί ακο­λου­θούν τον Ιησούν)».

Βλέ­πε­τε λοι­πόν πώς υπο­τι­μού­σαν τον Ιησούν οι άρχον­τες; Οι αρχιε­ρείς, οι ιερείς του ναού, οι Φαρι­σαί­οι, οι Γραμ­μα­τείς, από πλευ­ράς βέβαια, θρη­σκεί­ας. Από δε πλευ­ράς πολι­τεί­ας, ο Ηρώ­δης, ο εγγο­νός του μεγά­λου Ηρώ­δου, ο Πιλά­τος, ο Πόν­τιος Πιλά­τος και όλοι αυτοί στά­θη­καν εχθροί του Ιησού. Όταν Τον σταύ­ρω­σαν οι αρχιε­ρείς, πήγαν από κάτω και οι άρχον­τες του λαού και τι έκα­ναν; «Ἐξεμυ­κτή­ρι­ζον δὲ καὶ οἱ ἄρχον­τες λέγον­τες(:Τον κορόι­δευαν επί του Σταυ­ρού, Τον κορόι­δευαν…) ·ἄλλους ἔσωσεν σωσά­τω ἑαυτόν, εἰ οὗτος ἐστιν ὁ χριστὸς τοῦ θεοῦ ὁ ἐκλε­κτός». «Ας τον σώσει λοι­πόν ο Θεός, αν είναι ο εκλε­κτός του Θεού, αν τον παρα­δέ­χε­ται ότι είναι ο Μεσ­σί­ας». Και όταν οι στρα­τιώ­ται, που φυλού­σαν τον τάφον, πλη­ρο­φο­ρούν τους αρχιε­ρείς ότι ο Ιησούς ανε­στή­θη, εκεί­νοι- αχρεί­οι άνθρω­ποι, αχρεί­οι…- τους πλή­ρω­σαν να δια­φη­μί­σουν ότι οι μαθη­ταί έκλε­ψαν το σώμα νυκτός.

Όλη αυτή η εχθρι­κή στά­σις, αγα­πη­τοί μου, τόσο των θρη­σκευ­τι­κών, όσο και των πολι­τι­κών αρχόν­των, συνο­ψί­ζε­ται μέσα σε μία φρά­ση προ­φη­τι­κώς εις τον 2^ον ψαλ­μόν: «Παρέ­στη­σαν οἱ βασι­λεῖς τῆς γῆς, καὶ οἱ ἄρχον­τες συνή­χθη­σαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ κατὰ τοῦ Κυρί­ου καὶ κατὰ τοῦ χρι­στοῦ αὐτοῦ».

Την αυτήν συμ­πε­ρι­φο­ράν, προ­σέ­ξα­τε, εκτός βέβαια εξαι­ρέ­σε­ων, έχουν δεί­ξει οι άρχον­τες όλων των λαών έναν­τι του Ιησού. Μέχρι σήμε­ρα. Οι άρχον­τες των λαών, όπως και αν λέγον­ται, πολι­τι­κοί, διοι­κη­τι­κοί, δεν έχουν σχέ­σεις αγα­θές με τον Ιησούν. Στην ελλη­νι­κή μας πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, ακού­σα­τε ποτέ, άρχον­τες του λαού, πολι­τι­κοί, διοι­κη­τι­κοί, όλοι αυτοί, ακού­σα­τε ποτέ να μιλά­νε δια τον Ιησούν Χρι­στόν; Σε κάποια ομι­λία τους, προ­ε­κλο­γι­κή ή οποια­δή­πο­τε άλλη ομι­λία τους, τους ακού­σα­τε να ανα­φέ­ρουν το όνο­μα του Ιησού Χρι­στού; Εγώ δεν άκου­σα ποτέ. Κι αν καμιά φορά ακου­στεί το όνο­μα του Θεού, να ακου­στεί ένα «Δόξα τῷ Θεῷ», ακού­γε­ται κάπου-κάπου, ένα «δόξα τῷ Θεῷ (λέγει), πήγα­με καλά· δόξα τῷ Θεῷ…», δεν μπο­ρού­με να γνω­ρί­ζο­με σε τι Θεό πιστεύ­ουν. Λέγει ο πατήρ Ιου­στί­νος Πόπο­βιτς ‑για­τί είναι παρ­μέ­νο από την Αγία Γρα­φή-: «Αν δεν ομο­λο­γή­σεις Χρι­στόν, Θεόν δεν ομο­λο­γείς». Και όπως λέγει ο ευαγ­γε­λι­στής Ιωάν­νης: «Εάν δεν έχεις τον Υιόν, ούτε τον Πατέ­ρα έχεις». Έτσι, δεν ξέρο­με σε τι Θεό πιστεύ­ουν οι άνθρω­ποι αυτοί. Για­τί μα ποτέ δεν ακού­στη­κε σε δημό­σιο χώρο από τα χεί­λη αρχόν­των, δημάρ­χων, ξέρω ‘γω, το όνο­μα «Ιησούς Χρι­στός». Το ακού­σα­τε ποτέ; Ελά­τε να μου το πεί­τε. Η Μασω­νία, αγα­πη­τοί μου, εδώ το βλέ­πει κανείς καθα­ρά, κυριο­λε­κτι­κώς έχει αλώ­σει τους άρχον­τές μας, εκτός βεβαί­ως εξαι­ρέ­σε­ων. Κι επει­δή έγι­νε μόδα, συρ­μός, να μην ακού­γε­ται το όνο­μα του Ιησού Χρι­στού, κι εκεί­νοι που τυχόν δεν είναι τέκτο­νες, δεν είναι Μασώ­νοι, περι­στέλ­λουν τον εαυ­τόν τους και δεν ανα­φέ­ρουν το όνο­μα του Ιησού Χρι­στού. Η αθε­ΐα; Το ίδιο. Και ο φορέ­ας της αθε­ΐ­ας, ο υλι­σμός; Ναι. Σπά­νια στην Ιστο­ρία υπήρ­ξαν ηγέ­ται φιλι­κώς δια­κεί­με­νοι προς τον Ιησούν Χρι­στόν. Σπά­νια.

Και κάτι χει­ρό­τε­ρο. Σύγ­χρο­νο αυτό. Αν δεν είναι και παλαιό. Πάν­τως είναι σύγ­χρο­νο. Χωρίς να πιστεύ­ουν στον Χρι­στό οι άρχον­τες, μιλούν για την Ορθο­δο­ξία. Είδα­τε αυτόν τον και­ρό πόσος λόγος γίνε­ται για την Ορθο­δο­ξία των Ανα­το­λι­κών λαών της Ευρώ­πης; Αυτή την στιγ­μή, πολι­τι­κώς, η Ορθο­δο­ξία θεω­ρεί­ται ότι είναι μία πολύ σημαν­τι­κή δύνα­μις. Έτσι, τι αλή­θεια, τρα­γι­κό, γίνε­ται πολι­τι­κή εκμε­τάλ­λευ­σις. Προ­σπα­θού­με δηλα­δή, διε­γεί­ρον­τες το αίσθη­μα του Ορθο­δό­ξου Χρι­στια­νού, να στα­θού­με κατ’ έναν­τι εκεί­νων, οι οποί­οι, κι αυτοί Χρι­στια­νοί, η Δύσις, αλλά σε άλλο κλί­μα, που ανή­κουν στη Δυτι­κήν, θα λέγα­με, Εκκλη­σί­αν.

Ούτε στους κύκλους των αρχόν­των γίνε­ται κου­βέν­τα δια τον Χρι­στόν. Θεω­ρεί­ται μία ξεπε­ρα­σμέ­νη υπό­θε­σις, πολύ ξεπε­ρα­σμέ­νη. Αξία περι­φρο­νή­σε­ως και αξία ειρω­νεί­ας δια τον Χρι­στόν. Βρε­θή­κα­τε ποτέ σε κύκλους αρχόν­των; Μιλούν για τον Χρι­στό; Ακό­μη και οι θρη­σκευ­τι­κοί ηγέ­ται, όπως τότε, στην επο­χή του Χρι­στού, οι θρη­σκευ­τι­κοί ηγέ­ται της Δύσε­ως, είναι αμφί­βο­λο αν πιστεύ­ουν εις τον Χρι­στό. Είναι αμφί­βο­λον. Πώς και για­τί; Όταν χαλ­κεύ­ουν τον Οικου­με­νι­σμό, ο οποί­ος είναι Συγ­κρη­τι­σμός-το κρη με ήτα, όχι από το συγ­κρί­νω αλλά από το συν και Κρήτες‑, ο Συγ­κρη­τι­σμός δεν είναι τίπο­τε άλλο παρά μία χοά­νη, μέσα στην οποία πέφτουν όλες οι θρη­σκεί­ες. Εάν λοι­πόν υπο­στη­ρί­ζο­με τον Οικου­με­νι­σμόν, και όχι λίγοι της Ανα­το­λι­κής μας Ορθο­δό­ξου Εκκλη­σί­ας πιστεύ­ουν εις τον Οικου­με­νι­σμόν κα μάλι­στα υψη­λά ιστά­με­νοι, ρωτού­με, πιστεύ­ουν τελι­κά στον Χρι­στόν; Όταν μπο­ρούν να βάζουν στο ίδιο ύψος τον Χρι­στόν με τον Μωά­μεθ ή τον Βού­δα, ερω­τώ, μπο­ρούν αυτοί να λέγον­ται ότι είναι Χρι­στια­νοί; Πιστεύ­ουν στον Χρι­στό; Είναι δυνα­τόν ποτέ να πιστεύ­ουν εις τον Χρι­στόν; Και, όπως απο­δει­κνύ­ουν τα τελευ­ταία γεγο­νό­τα στη Βαλ­κα­νι­κή- δεν κάνω πολι­τι­κή με αυτά που λέγω- όπως απο­δει­κνύ­ουν, θρη­σκευ­τι­κοί ηγέ­τες ‑ξέρε­τε ότι είναι θρη­σκευ­τι­κός πόλε­μος ουσια­στι­κά… Το έχε­τε αντι­λη­φθεί ότι όλη αυτή η ταρα­χή στα Βαλ­κά­νια είναι θρη­σκευ­τι­κός πόλε­μος; Το έχε­τε αντι­λη­φθεί; Πίσω δε απ’ αυτόν τον θρη­σκευ­τι­κόν πόλε­μον κρύ­βον­ται αβυσ­σα­λέα συμ­φέ­ρον­τα...Το έχε­τε αντι­λη­φθεί;- Λοι­πόν, ξέρε­τε ότι οι θρη­σκευ­τι­κοί ηγέ­ται- κατα­λα­βαί­νε­τε, ας μην πω το όνο­μα- ξεκι­νούν και συν­τη­ρούν αυτές τις πολε­μι­κές επι­χει­ρή­σεις; Το φαν­τά­ζε­στε αυτό; Πιστεύ­ουν εις τον Χρι­στό οι άνθρω­ποι αυτοί; Είναι δυνα­τόν να πιστεύ­ουν; Θα λέγα­με, «Ω Κύριε, άρχον­τες και της πολι­τεί­ας, των πολι­τειών και της Εκκλη­σί­ας Σου και οι πολι­τι­κοί και οι πάν­τες, σε πρό­δω­σαν».

Μένει και ο όχλος. Ο όχλος… Πολύ συχνά γίνε­ται λόγος στα Ευαγ­γέ­λια για τον όχλο, τους όχλους, που ακο­λου­θούν τον Ιησούν. Στη σημε­ρι­νή Ευαγ­γε­λι­κή περι­κο­πή, γρά­φει ο Ματ­θαί­ος ότι «ἰδόν­τες δὲ οἱ ὄχλοι -Τι είδαν; Το θαύ­μα- ἐθαύ­μα­σαν καὶ ἐδόξα­σαν τὸν Θεὸν τὸν δόν­τα ἐξου­σί­αν τοιαύ­την τοῖς ἀνθρώ­ποις»· «που έδω­σε», λέγει, «τέτοια εξου­σία εις τους ανθρώ­πους». Τι έκα­ναν; Ἐθαύ­μα­σαν καὶ ἐδόξα­σαν.

Βέβαια, προ­σέξ­τε εδώ κάτι. Όταν ακού­με «ὄχλο», δεχό­με­θα την έννοια με την κακή της σημα­σία. Δηλα­δή όπως λέγει ο άγιος Γρη­γό­ριος ο Θεο­λό­γος «Δῆμος ὀχλώ­δης». «Λαός τσο­κα­ρία», ας μου επι­τρα­πεί αυτή η έκφρα­ση. «Α, αγράμ­μα­τοι άνθρω­ποι, παρα­συ­ρό­με­νοι, φωνά­ζουν, οχλο­κρα­τία». Μία περι­γρα­φή μιας τέτοιας οχλο­κρα­τί­ας μάς δίδει ο ευαγ­γε­λι­στής Λου­κάς στα επει­σό­δια στη Θεσ­σα­λο­νί­κη. Όταν πήγε ο Παύ­λος εκεί, τότε, γρά­φει, ότι «Προ­σλα­βό­με­νοι δὲ οἱ ἀπει­θοῦντες Ἰουδαῖοι τῶν ἀγοραί­ων τινὰς ἄνδρας πονη­ροὺς ‑Είδα­τε; Άνδρες πονη­ροί, αγο­ραί­οι, α, της αγο­ράς άνθρω­ποι-καὶ ὀχλο­ποι­ή­σαν­τες(:συνέ­στη­σαν όχλον) ἐθορύ­βουν τὴν πόλιν… βοῶντες ὅτι οἱ τὴν οἰκου­μέ­νην ἀναστα­τώ­σαν­τες οὗτοι καὶ ἐνθά­δε πάρει­σιν». «Εκεί­νοι που ανα­στά­τω­σαν την οικου­μέ­νη, οι Από­στο­λοι, ήρθαν και εδώ, ήρθαν στην πόλη μας». Μ’ αυτήν την έννοιαν «όχλος», την κακήν σημα­σία, θα λέγα­με «αυτοί είναι όχλος».

Η έννοια «ὄχλος» όμως στην Και­νή Δια­θή­κη σημαί­νει λαός. Και μάλι­στα λαός του Θεού, ο λαός του Θεού. Συχνά εναλ­λάσ­σον­ται λοι­πόν οι όροι «λαός» και «όχλος». Δεν θα πού­με συνε­πώς τη λέξη «όχλος» με την κακή σημα­σία. Θα πει ο Κύριος στον Παύ­λο στην Κόριν­θο: «Μὴ φοβοῦ, ἀλλὰ λάλει καὶ μὴ σιω­πήσῃς, διό­τι λαός ἐστί μοι πολὺς ἐν τῇ πόλει ταύτῃ». «Εδώ υπάρ­χει λαός δικός μου πολύς». Και βέβαια αυτός ο λαός ήτο δυνά­μει. Ακό­μη δεν είχε ακού­σει το κήρυγ­μα του Παύ­λου. Όπως και εδώ τώρα, αυτοί που θαυ­μά­ζουν τα θαύ­μα­τα του Χρι­στού, είναι λαός δυνά­μει του Θεού. Αλλά είτε ενερ­γείᾳ λαός, είναι ο λαός του Κυρί­ου. Είναι «λαός Κυρια­κός», όπως λέγει ο Κλή­μης ο Αλε­ξαν­δρεύς. Δηλα­δή ο λαός του Κυρί­ου.

Η στά­ση του λαού ή του όχλου έναν­τι του Κυρί­ου ήταν θαυ­μα­στή, θαυ­μα­στή· εν αντι­θέ­σει με τη συμ­πε­ρι­φο­ρά των αρχόν­των. Έτσι έχο­με πολ­λές απο­χρώ­σεις συμ­πε­ρι­φο­ράς του λαού έναν­τι του Ιησού Χρι­στού, από την Αγί­αν Γρα­φήν, και μας εκπλήσ­σει. Έτσι δειγ­μα­το­λη­πτι­κά: «Καὶ ἦν διδά­σκων τὸ καθ᾿ ἡμέραν ἐν τῷ ἱερῷ· οἱ δὲ ἀρχιε­ρεῖς καὶ οἱ γραμ­μα­τεῖς ἐζήτουν αὐτὸν ἀπολέ­σαι καὶ οἱ πρῶτοι τοῦ λαοῦ, (:Ζητού­σαν να τον σκο­τώ­σουν οι άρχον­τες) ὁ λαὸς γὰρ ἅπας ἐξεκρέ­μα­το αὐτοῦ ἀκού­ων. (:Ακού­γον­τας, κρε­μό­ταν από τα χεί­λη του)». Βλέ­πε­τε κι εμείς έχο­με την φρά­ση αυτή: «Κρέ­μο­μαι από τα χεί­λη του ομι­λούν­τος». «Ἐξεκρέ­μα­το», λέει από το στό­μα Του.

Ακό­μη: «Καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἤρχε­το πρὸς αὐτόν· ‑Πήγαι­νε. Οι άλλοι; Οι άρχον­τες; Πήγαι­ναν για να κατη­γο­ρή­σουν. Πήγαι­ναν για να κατα­σκο­πεύ­σουν. Πήγαι­ναν για να βρουν μία αιτία για να θανα­τώ­σουν τον Ιησούν-. Καὶ καθί­σας ἐδίδα­σκεν αὐτούς».

Ακό­μη: «Καί πᾶς ὁ ὂχλος ὂρθρι­ζεν πρός αὐτόν ἐν τῷ ὃρει, ἀκού­ων αὐτοῦ». Πήγαι­νε από ξημε­ρώ­μα­τα, για να τον ακού­σει.

Ακό­μη: «Καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἀκού­σας καὶ οἱ τελῶναι ἐδικαί­ω­σαν τὸν Θεόν». Δηλα­δή παρα­δέ­χθη­καν τον Ιησούν και είπαν: «Σωστά τα λέει: Ο Θεός τον έστει­λε τον Ιησούν».

Ακό­μη: «Καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἰδὼν ἔδωκεν αἶνον τῷ Θεῷ». Όταν είδε κι έβλε­πε τα θαύ­μα­τα, έδι­νε αίνον, δοξο­λο­γία στον Θεό.

Ακό­μη: «Ἐξεπλήσ­σον­το οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦ». Οι όχλοι; Ἐξεπλήσ­σον­το. «Τι είναι αυτή η διδα­σκα­λία! Τι κατα­πλη­κτι­κή!». Εκεί­νο που είπαν και οι υπη­ρέ­ται των αρχόν­των. «Ποτέ δεν λάλη­σε άνθρω­πος, όπως αυτός ο άνθρω­πος».

Και τέλος, αν, τέλος…: «Καὶ ὁ πολὺς ὄχλος ἤκουεν αὐτοῦ ἡδέως». «Ο πολύς όχλος τον άκου­γε ευχα­ρί­στως, τον άκου­γε γλυ­κά».

Εξάλ­λου και μέσα απ’ αυτόν τον όχλον, ακού­στη­κε και μία γυναι­κεία φωνή κάπο­τε, που εμα­κά­ρι­σε την Θεο­τό­κον: Κι εμείς στην Εκκλη­σία μας, σε κάθε γιορ­τή της Πανα­γί­ας, την φωνήν αυτήν την έχο­με τρό­παιον· όταν είπε: «Ἐγένε­το δὲ ἐν τῷ λέγειν αὐτὸν ταῦτα ἐπάρα­σά τις γυνὴ(:σήκω­σε κάποια γυνή) φωνὴν ἐκ τοῦ ὄχλου(:σήκω­σε φωνή, φώνα­ξε) εἶπεν αὐτῷ· μακα­ρία ἡ κοι­λία ἡ βαστά­σα­σά σε καὶ μαστοὶ οὓς ἐθήλα­σας». Δηλα­δή: «Ευτυ­χι­σμέ­νη η μάνα που σε γέν­νη­σε και σε ανέ­θρε­ψε». Έτσι άκου­γε ο όχλος, έτσι άκου­γε ο λαός. Είναι κατα­πλη­κτι­κό.

Βέβαια οι άρχον­τες, στην απο­δο­χή αυτή του λαού, έλε­γαν και κατη­γο­ρού­σαν και εύρι­σκαν άγνοια εις τον λαόν. «Α», έλε­γαν: «μή τις ἐκ τῶν ἀρχόν­των ἐπίστευ­σεν εἰς αὐτὸν ἢ ἐκ τῶν Φαρι­σαί­ων; ἀλλ’ ὁ ὄχλος οὗτος ὁ μὴ γινώ­σκων τὸν νόμον ἐπικα­τά­ρα­τοί εἰσι!». Α, ώστε έτσι; «Ο λαός που δεν ξέρει τον νόμο, είναι επι­κα­τά­ρα­τοι». Ταλαί­πω­ροι άρχον­τες, αυτό είναι το επι­χεί­ρη­μά σας; Αλλά το επι­χεί­ρη­μά σας αυτό στρέ­φε­ται εναν­τί­ον σας. Για­τί; Είσα­στε οι εντε­ταλ­μέ­νοι από τον Θεό να διδά­ξε­τε τον λαό. Και να παρη­γο­ρή­σε­τε τον λαό. Και να τον βοη­θή­σε­τε. Τον διδά­ξα­τε τον νόμο του Θεού; Και τώρα λέτε ότι αγνο­εί ο λαός, ο όχλος τον νόμο του Θεού και συνε­πώς είναι επι­κα­τά­ρα­τοι; Αυτοί, οι οποί­οι είναι ο εκλε­κτός λαός του Θεού, σεις οι άρχον­τες τούς λέτε «ἐπικα­τα­ρά­τους»;

Γι΄αυτό ο Κύριος, αγα­πη­τοί μου, είδε τον λαό παρα­τη­μέ­νο και παρα­πε­τα­μέ­νο και είπε: «Ευσπλα­χνί­ζο­μαι, τους λυπά­μαι. Είναι σαν να μην έχουν ποι­μέ­να, ποί­μνιο που δεν έχει ποι­μέ­να». Από δω ξεκι­νά και η παμ­με­γί­στη ευθύ­νη των αρχόν­των.

Αγα­πη­τοί, καθ’ όλο το μήκος της Και­νής Δια­θή­κης, παρα­τη­ρού­με μία ισχυ­ρή αντί­θε­ση μετα­ξύ αρχόν­των πολι­τι­κών ή θρη­σκευ­τι­κών και λαού. Προ­σέξ­τε· ή θρη­σκευ­τι­κών. Στο κάτω κάτω της Γρα­φής, στη δίκη του Ιησού, οι πολι­τι­κοί άρχον­τες έδει­ξαν βέβαια μία ολι­γω­ρία. Τι έλε­γε ο Πιλά­τος; «Δεν βρί­σκω τίπο­τε σε Αυτόν». Τι έλε­γε ο Ηρώ­δης; Που τον έστει­λε ο Πιλά­τος στον Ηρώ­δη. Δεν του βρή­κε τίπο­τα. Με φανα­τι­σμό τον εσταύ­ρω­σαν οι θρη­σκευ­τι­κοί άρχον­τες, οι εκκλη­σια­στι­κοί άρχον­τες. Ναι, ναι. Καλώς ειπώ­θη­κε, από έναν αρνη­τή της πίστε­ως βέβαια ειπώ­θη­κε, αλλά ήταν σωστό αυτό που ειπώ­θη­κε· σύγ­χρο­νου λογο­τέ­χνη. Ότι αν ξανα­ερ­χό­ταν ο Χρι­στός, οι εκκλη­σια­στι­κοί θα τον ξανα­σταύ­ρω­ναν. Αυτό είναι αλή­θεια.

Αλλά τι σημαί­νει εδώ; Ότι οι άρχον­τες είχαν τότε αλλο­τριω­θεί, είχαν απο­ξε­νω­θεί. Κι αυτό γίνε­ται καθ’ όλο το μήκος της Ιστο­ρί­ας. Θα επα­να­λά­βω, εκτός εξαι­ρέ­σε­ων. Οι άρχον­τες, και στην επο­χή μας, πολι­τι­κοί, εκκλη­σια­στι­κοί, έχουν αλλο­τριω­θεί, έχουν απο­ξε­νω­θεί από τον Χρι­στόν. Υπάρ­χει μία μυω­πι­κή δοξο­μα­νία. Υπάρ­χουν υλι­κά συμ­φέ­ρον­τα. Υπάρ­χει κάλυ­ψις ευη­με­ρούν­τος βίου και ηδο­νών. Αν θα έλθει ο Ιησούς, θα μας θέλει να είμε­θα ασκη­τι­κό­τε­ροι, λιτό­τε­ροι, ε, δεν τον θέλο­με. Το βλέ­πο­με αυτό, αγα­πη­τοί μου, στους άρχον­τες τους εκκλη­σια­στι­κούς. Αν κάποιοι τηρούν το Ευαγ­γέ­λιο σωστά, οι κάποιοι άλλοι, εκκλη­σια­στι­κοί πάλι, τους βλέ­πουν στρα­βά, τους εχθρεύ­ον­ται και τους διώ­κουν. Αυτό θα έκα­ναν ξανά εις τον Ιησούν Χρι­στόν.

Ο λαός βέβαια πολ­λές φορές παρα­σύ­ρε­ται και ακο­λου­θεί το κακό τους παρά­δειγ­μα. Και δυστυ­χώς πολ­λές φορές ο λαός γίνε­ται «κατ᾿ εἰκόνα καὶ καθ᾿ ὁμοί­ω­σιν» των αρχόν­των του. Και… «Όποιος είναι ο λαός ‑λέει μία κου­βέν­τα- τέτοιοι είναι και οι άρχον­τες». Και αντί­στρο­φα. «Όποιοι είναι οι άρχον­τες, είναι και ο λαός». Βέβαια οφεί­λει ο λαός σεβα­σμό εις τους άρχον­τάς του. Αλλά δεν πρέ­πει να τους μιμεί­ται. Ο λαός δεν είναι πρό­βα­τα άλο­γα. Είναι άνθρω­ποι. Έχουν λογι­κή, έχουν κρί­ση. Και μάλι­στα στην επο­χή μας, ο λαός είναι, πολ­λοί εξ αυτών, μορ­φω­μέ­νοι άνθρω­ποι, εγγράμ­μα­τοι άνθρω­ποι. Συνε­πώς, δεν μπο­ρούν να κρί­νουν; Είναι εκεί­νο που είπε ο Κύριος: «Πάν­τα οὖν ὅσα ἐὰν εἴπωσιν ὑμῖν τηρεῖν, τηρεῖτε καὶ ποιεῖτε(:Ό,τι σας λέγουν, κάτι καλό, κάν­τε το), κατὰ δὲ τὰ ἔργα αὐτῶν μὴ ποιεῖτε(:Κατά τη ζωή τους όμως, όχι)· λέγου­σι γάρ, καὶ οὐ ποιοῦσι (:Λένε αλλά δεν πράτ­τουν)». Αλλά το αισθη­τή­ριο και το κρι­τή­ριο, αγα­πη­τοί μου, του λαού, στην πλειο­νό­τη­τά του, είναι αλάν­θα­στον! Προ­σέ­ξα­τέ το, είναι αλάν­θα­στο. Ο λαός διαι­σθά­νε­ται πού είναι η αλή­θεια, πού είναι το γνή­σιο. Το ίδιο συνέ­βαι­νε και εις τις απο­φά­σεις των Οικου­με­νι­κών Συνό­δων, χωρίς να μακρύ­νω περισ­σό­τε­ρο τον λόγον.