ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ (Αποστολική Περικοπή)

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΑΙΝΕΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΤΑΒΙΘΑ  ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΠΕΤΡΟ

«Ἐγένετο δὲ Πέτρον διερχόμενον διὰ πάντων κατελθεῖν καὶ πρὸς τοὺς ἁγίους τοὺς κατοικοῦντας Λύδδαν(:καθώς ο Πέτρος περιόδευε σε όλα αυτά τα μέρη, κάποια μέρα κατέβηκε και στους Χριστιανούς που κατοικούσαν στην Λύδδα)»[Πράξ.9,32]. Σαν κάποιος στρατηγός που περιερχόταν τις τάξεις του στρατεύματος επιθεωρώντας, ποιο μέρος ήταν συγκροτημένο, ποιο ήταν σε τάξη πορείας, ποιο χρειαζόταν την παρουσία του.

Πρόσεχε ότι αυτός παντού περιτρέχει, και παντού πρώτος βρίσκεται. Όταν επρόκειτο να εκλεγεί ο απόστολος, αυτός ήταν πρωτοστάτησε· όταν έπρεπε να μιλήσουν στους Ιουδαίους, ανάλαβε τον λόγο για να τους δείξει ότι δεν ήταν μεθυσμένοι όταν έπρεπε να θεραπεύσουν τον χωλό[Πράξ.3, 2-8], όταν έπρεπε να μιλήσουν[Πράξ.3, 12-26] αυτός πρωτοστατεί των άλλων· όταν έπρεπε να μιλήσουν προς τους άρχοντες[ Πράξ.4, 8-20.5, 29-32], αυτός μιλάει· όταν προς τον Ανανία [Πράξ.5, 1-11], όταν και από την σκιά του ακόμη γινόταν θεραπείες[Πράξ.5,14-15:«Μᾶλλον δὲ προσετίθεντο πιστεύοντες τῷ Κυρίῳ πλήθη ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν, ὥστε κατὰ τὰς πλατείας ἐκφέρειν τοὺς ἀσθενεῖς καὶ τιθέναι ἐπὶ κλινῶν καὶ κραβάττων, ἵνα ἐρχομένου Πέτρου κἂν ἡ σκιὰ ἐπισκιάσῃ τινὶ αὐτῶν (:έτσι ολοένα και περισσότερο προσελκύονταν πλήθη ανδρών και γυναικών, οι οποίοι πίστευαν στον Κύριο και γίνονταν μέλη της Εκκλησίας, αυξάνοντας κατά πολύ τον αριθμό των πιστών. Τόσο πολύ μάλιστα τους σεβόταν ο λαός, ώστε έβγαζαν τους αρρώστους από τα σπίτια τους στις πλατείες και τους έβαζαν πάνω σε πολυτελή κρεβάτια οι πλουσιότεροι, και σε φτωχικά και πρόχειρα φορεία οι φτωχότεροι, έτσι ώστε, όταν θα περνούσε από το πλήθος εκείνο ο Πέτρος, να πέσει έστω και η σκιά του σε κάποιον από τους αρρώστους αυτούς για να τον θεραπεύσει)»], αυτός επίσης πάντοτε πρωτοστατούσε. Και όπου μεν υπήρχε κίνδυνος, αυτός ήταν παρών, καθώς και όπου έπρεπε να διευθετηθούν προβλήματα, ενώ όπου υπήρχε γαλήνη, βρίσκονται όλοι μαζί· τόσο πολύ δεν απαιτούσε τιμή μεγαλύτερη από τους άλλους. Πάλι όταν έπρεπε να γίνει θαύμα, αυτός τρέχει πρώτος· και σε αυτή πάλι την περίπτωση αυτός πάλι υποφέρει και οδοιπορεί.

«Εὗρε δὲ ἐκεῖ ἄνθρωπόν τινα Αἰνέαν ὀνόματι, ἐξ ἐτῶν ὀκτὼ κατακείμενον ἐπὶ κραβάττῳ, ὃς ἦν παραλελυμένος(:εκεί συνάντησε κάποιον άνθρωπο που λεγόταν Αινέας και ήταν οκτώ χρόνια κατάκοιτος πάνω σε ένα κρεβάτι, διότι ήταν παράλυτος). καὶ εἶπεν αὐτῷ ὁ Πέτρος· Αἰνέα, ἰᾶταί σε ᾿Ιησοῦς ὁ Χριστός· ἀνάστηθι καὶ στρῶσον σεαυτῷ(:και ο Πέτρος του είπε: ‘’Αινέα, ο Ιησούς, που είναι ο χρισμένος από τον Θεό Μεσσίας, σε γιατρεύει από την παραλυσία σου. Σήκω και στρώσε μόνος σου το κρεβάτι σου’’)»[Πράξ.9,33-34].Ο λόγος αυτός δεν είναι ανθρώπου που επιδεικνύεται, αλλά που έχει την βεβαιότητα ότι θα γίνει αυτό που λέει. Εγώ πάλι πιστεύω ότι ο ασθενής πίστεψε πάρα πολύ σε αυτόν τον λόγο και έγινε υγιής: «καὶ εὐθέως ἀνέστη(:και αυτός αμέσως σηκώθηκε)».

Και γιατί δεν περίμενε να εκδηλώσει πρώτα την πίστη του ο άνθρωπος, ούτε τον ρώτησε αν ήθελε να θεραπευτεί; Το θαύμα λοιπόν αυτό έγινε προπάντων και για την παρηγοριά πολλών. Άκουσε λοιπόν και πόσο ήταν το κέρδος· διότι προσθέτει τα εξής: «καὶ εἶδον αὐτὸν πάντες οἱ κατοικοῦντες Λύδδαν καὶ τὸν Σάρωνα, οἵτινες ἐπέστρεψαν ἐπὶ τὸν Κύριον(:και τον είδαν όλοι όσοι κατοικούσαν στη Λύδδα και στην πεδιάδα του Σάρωνα. Και έτσι, καθοδηγημένοι από το θαύμα αυτό, επέστρεψαν στον Κύριο Ιησού, αφού Τον πίστεψαν και Τον αναγνώρισαν Θεό και Σωτήρα τους)». Άρα δεν έλεγαν μάταια οι απόστολοι ότι τα θαύματα γίνονταν για να πιστέψουν οι άνθρωποι και να παρηγορηθούν.

Καλώς λοιπόν μίλησε έτσι ο Πέτρος· διότι ο άνδρας ήταν σε πολλούς γνωστός· γι΄αυτό και σαν απόδειξη του θαύματος, παρουσιάζει την δυνατότητά του να σηκώσει το κρεβάτι· διότι οι απόστολοι δεν απάλλασσαν μόνο από την ασθένεια τους ασθενείς, αλλά και μαζί με την υγεία παρείχαν σε αυτούς πλέον και την σωματική δύναμη. Εξάλλου επίσης και τότε δεν υπήρχαν ακόμα αποδείξεις της θαυματουργικής δύναμης που διέθεταν οι Απόστολοι, ώστε δικαιολογημένα δεν ζητήθηκε η πίστη από τον άνθρωπο, αφού ούτε από τον χωλό ζήτησαν.

Όπως ακριβώς λοιπόν ο Χριστός όταν άρχισε τα θαύματα, δεν ζητούσε πίστη, έτσι ούτε και αυτοί· διότι στα μεν Ιεροσόλυμα δικαιολογημένα ζητούνταν προηγουμένως η πίστη των ασθενών, γι’ αυτό και από πίστη, όσοι κατέχονταν από ασθένειες, ξάπλωναν στους δρόμους, έτσι ώστε όταν περνούσε ο Πέτρος, να πέσει ακόμα και η σκιά του σε κάποιον από αυτούς: «ὥστε κατὰ τὰς πλατείας ἐκφέρειν τοὺς ἀσθενεῖς καὶ τιθέναι ἐπὶ κλινῶν καὶ κραβάττων, ἵνα ἐρχομένου Πέτρου κἂν ἡ σκιὰ ἐπισκιάσῃ τινὶ αὐτῶν (:τόσο πολύ μάλιστα σεβόταν τους αποστόλους ο λαός, ώστε έβγαζαν τους αρρώστους από τα σπίτια τους στις πλατείες και τους έβαζαν πάνω σε πολυτελή κρεβάτια οι πλουσιότεροι, και σε φτωχικά και πρόχειρα φορεία οι φτωχότεροι, έτσι ώστε, όταν θα περνούσε από το πλήθος εκείνο ο Πέτρος, να πέσει έστω και η σκιά του σε κάποιον από τους αρρώστους αυτούς για να τον θεραπεύσει)»[Πράξ. 5,15]· καθόσον στα Ιεροσόλυμα πολλά θαύματα γινόταν, εδώ όμως[:στη Λύδδα και στην πεδιάδα του Σάρωνα], αυτό είναι το πρώτο θαύμα που συμβαίνει· διότι άλλα από τα θαύματα γίνονταν για να προσελκύσουν τους άλλους και άλλα επιτελούνταν για παρηγοριά εκείνων που πίστευαν.

«᾿Εν ᾿Ιόππῃ δέ τις ἦν μαθήτρια ὀνόματι Ταβιθά, ἣ διερμηνευομένη λέγεται Δορκάς· αὕτη ἦν πλήρης ἀγαθῶν ἔργων καὶ ἐλεημοσυνῶν ὧν ἐποίει(:στην Ιόππη πάλι υπήρχε κάποια μαθήτρια του Κυρίου, που λεγόταν Ταβιθά. Το όνομα αυτό μεταφράζεται με τη λέξη Δορκάδα, δηλαδή ζαρκάδι. Αυτή ήταν γεμάτη από αγαθοεργίες και ελεημοσύνες που έκανε συνεχώς)· ἐγένετο δὲ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἀσθενήσασαν αὐτὴν ἀποθανεῖν· λούσαντες δὲ αὐτὴν ἔθηκαν ἐν ὑπερῴῳ(:τις ημέρες εκείνες όμως συνέβη να αρρωστήσει και να πεθάνει. Και αφού την έλουσαν και την ετοίμασαν, την έβαλαν στο πάνω διαμέρισμα της οικίας)»[Πράξ.9,36].

«Ἐγγὺς δὲ οὔσης Λύδδης τῇ ᾿Ιόππῃ οἱ μαθηταὶ ἀκούσαντες ὅτι Πέτρος ἐστὶν ἐν αὐτῇ, ἀπέστειλαν δύο ἄνδρας πρὸς αὐτὸν παρακαλοῦντες μὴ ὀκνῆσαι διελθεῖν ἕως αὐτῶν(:καθώς λοιπόν η πόλη Λύδδα ήταν κοντά στην Ιόππη, σαν άκουσαν οι μαθητές ότι ο Πέτρος είναι στην πόλη αυτή, του έστειλαν δύο άνδρες και τον παρακαλούσαν να πάει σε αυτούς όσο γίνεται πιο γρήγορα)»[Πράξ.9,38]. Πρόσεχε ότι άλλους στέλνουν και τον καλούν. Και αυτός πείθεται και έρχεται, χωρίς να θεωρεί το πράγμα προσβλητικό, ότι δηλαδή προσκλήθηκε· τόσο μεγάλο αγαθό είναι η θλίψη· αυτό σφυρηλατεί τις δικές μας ψυχές. Πουθενά εκεί επίσης δεν ακούγεται κοπετός, πουθενά θρήνος· «λούσαντες δὲ αὐτὴν ἔθηκαν ἐν ὑπερῴῳ(:και αφού έλουσαν τη νεκρή Ταβιθά και την ετοίμασαν, την έβαλαν στο πάνω διαμέρισμα της οικίας)», δηλαδή πρόσφεραν όλη την απαραίτητη φροντίδα για ένα νεκρό σώμα.

Και γιατί περίμεναν να πεθάνει η Ταβιθά και δεν τον κάλεσαν νωρίτερα; Γιατί να μην είχε προσκληθεί ο Πέτρος και πριν από τον θάνατο της Ταβιθά, όσο αυτή ήταν ακόμη βαριά άρρωστη, ώστε να τη θεραπεύσει; Διότι σκεπτόμενοι πλέον, θεωρούσαν ανάξιο να ενοχλούν τους μαθητές για τέτοια θέματα, και να τους αποσπούν από το κήρυγμα· καθόσον και γι΄ αυτό τον λόγο λέει ότι η Λύδδα ήταν κοντά στην Ιόππη, ώστε να δείξει ότι ζητούσαν αυτό σχεδόν ευκαιριακά (διότι ήταν μαθήτρια), ενώ προηγουμένως όχι.

«Ἀναστὰς δὲ Πέτρος συνῆλθεν αὐτοῖς· ὃν παραγενόμενον ἀνήγαγον εἰς τὸ ὑπερῷον(:Πράγματι ο Πέτρος σηκώθηκε και πήγε μαζί με τους δύο αυτούς απεσταλμένους. Μόλις έφτασε στην Ιόππη, τον ανέβασαν στο ανώγειο)· καί παρέστησαν αὐτῶ πᾶσαι αἱ χῆραι κλαίουσαι καὶ ἐπιδεικνύμεναι χιτῶνας καὶ ἱμάτια ὅσα ἐποίει μετ᾿ αὐτῶν οὖσα ἡ Δορκάς(:και εκεί παρουσιάστηκαν μπροστά του όλες οι χήρες κλαίγοντας για τον θάνατο αυτής που τις προστάτευε. Και ως δείγματα της προστασίας της έδειχναν στον Πέτρο τους χιτώνες και τα πανωφόρια που είχε φτιάξει γι’ αυτές η Δορκάδα όσο ζούσε μαζί τους)»[Πράξ.9,40]:δεν τον παρακαλούν να την αναστήσει, αλλά αφήνουν σε αυτόν να χαρίσει με τη δική του πρωτοβουλία τη ζωή σε αυτήν· έτσι εδώ πραγματοποιείται το: «ἐλεημοσύνη γὰρ ἐκ θανάτου ῥύεται, καὶ αὐτὴ ἀποκαθαριεῖ πᾶσαν ἁμαρτίαν· οἱ ποιοῦντες ἐλεημοσύνας καὶ δικαιοσύνας πλησθήσονται ζωῆς(:η ελεημοσύνη γλιτώνει τον άνθρωπο από τον θάνατο)»[Τωβίτ 12,9].

Εκεί μπροστά όπου ήταν τοποθετημένη νεκρή η Ταβιθά, οδηγούν λοιπόν τον Πέτρο· το έκαναν αυτό ίσως και επειδή νόμιζαν ότι παρέχουν σε αυτόν την ευκαιρία για διδασκαλία. Είδες πόση πνευματική πρόοδος έχει γίνει; Και δεν αναφέρεται τυχαία και χωρίς λόγο το όνομα της γυναίκας, αλλά για να μάθουμε ότι επάξια φέρει το όνομα, έτσι αγρυπνούσε και πρόσεχε, όπως ακριβώς το ζαρκάδι, η δορκάδα· διότι πολλά ονόματα και σκόπιμα αναφέρονται, όπως πολλές φορές σας είπα.

«Αὕτη ἦν πλήρης ἀγαθῶν ἔργων καὶ ἐλεημοσυνῶν ὧν ἐποίει(:αυτή ήταν γεμάτη από αγαθοεργίες και ελεημοσύνες που έκανε συνεχώς)», λέει το ιερό κείμενο. Είναι μεγάλο το εγκώμιο για την γυναίκα αυτή, εφόσον βέβαια και τα δύο τα έκανε ώστε να είναι πλήρης και από τα δύο. Είναι φανερό ότι πρώτα ενδιαφέρθηκε για εκείνα και μετά φρόντισε για αυτό.«Ὃσα ἐποίει (:όσα είχε φτιάξει γι’ αυτές)», λέει, «μετ᾿ αὐτῶν οὖσα ἡ Δορκάς (:η Δορκάδα όσο ζούσε μαζί τους)». Μεγάλη είναι η ταπεινοφροσύνη· διότι όχι όπως εμείς, αλλά όλοι μαζί ενδιαφέρονταν για την ελεημοσύνη.

«Ἐκβαλὼν δὲ ἔξω πάντας ὁ Πέτρος θεὶς τὰ γόνατα προσηύξατο, καὶ ἐπιστρέψας πρὸς τὸ σῶμα εἶπε· Ταβιθά, ἀνάστηθι. ἡ δὲ ἤνοιξε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῆς, καὶ ἰδοῦσα τὸν Πέτρον ἀνεκάθισε(:αφού λοιπόν ο Πέτρος τούς έβγαλε όλους έξω από το ανώγειο που ήταν η νεκρή, γονάτισε και προσευχήθηκε. Κατόπιν στράφηκε στο νεκρό σώμα και είπε: ‘’Ταβιθά, σήκω επάνω’’. Κι αυτή άνοιξε τα μάτια της, και όταν είδε τον Πέτρο, όπως ήταν ξαπλωμένη, ανασηκώθηκε καθιστή στο κρεβάτι της)»[Πράξ.9,40]. Γιατί τέλος πάντων βγάζει έξω όλους; Για να μη συγκινηθεί από τα δάκρυα και να μην ταραχτεί. Εσύ επίσης σε παρακαλώ πάλι πρόσεχε το κέρδος, πως ο καρπός πάλι δεν είναι προς επίδειξη· γι΄αυτό λοιπόν και βγάζει όλους έξω μιμούμενος και σε αυτό τον Διδάσκαλο· διότι όπου υπάρχουν δάκρυα δεν πρέπει να τελείται τέτοιο μυστήριο, πόσο μάλλον όπου γίνονται θαύματα, δεν πρέπει να υπάρχουν δάκρυα.

«Καί θεὶς τὰ γόνατα προσηύξατο(:και αφού γονάτισε, προσευχήθηκε)». Αυτό είναι δείγμα παρατεταμένης προσευχής· «δοὺς δὲ αὐτῇ χεῖρα ἀνέστησεν αὐτήν, φωνήσας δὲ τοὺς ἁγίους καὶ τὰς χήρας παρέστησεν αὐτὴν ζῶσαν(:τότε της έδωσε ο Πέτρος το χέρι του και την σήκωσε όρθια. Ύστερα φώναξε τους Χριστιανούς και ιδιαιτέρως τις χήρες και τους την παρουσίασε ζωντανή)». Δεν επιτρέπει ο Θεός όλα τα θαύματα να γίνονται με την ίδια ευκολία. Αυτό δεν ωφελούσε αυτούς. Διότι βέβαια δεν φρόντιζε μόνο για την σωτηρία των άλλων, αλλά και για τη σωτηρία και των ίδιων των αποστόλων. Εκείνος λοιπόν που με τη σκιά του θεραπεύει τόσους, ο Πέτρος, τώρα κάνει τόσα για να την αναστήσει. Σε μερικές περιπτώσεις επίσης και η πίστη αυτών που προσέρχονταν, συντελούσε στο θαύμα.

Αυτή λοιπόν είναι η πρώτη νεκρή που ανασταίνει ο Πέτρος, καλώντας αυτήν με το όνομά της: «Ταβιθά, ἀνάστηθι(:Ταβιθά, σήκω επάνω)»· αυτή πάλι, σαν να σηκώθηκε από τον ύπνο, πρώτα άνοιξε τα μάτια, έπειτα αφού είδε τον Πέτρο, ανακάθισε, και τέλος πιάνοντας το χέρι του στηρίζεται: «ἡ δὲ ἤνοιξε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῆς, καὶ ἰδοῦσα τὸν Πέτρον ἀνεκάθισε(:και αυτή άνοιξε τα μάτια της και όταν είδε τον Πέτρο, όπως ήταν ξαπλωμένη, ανασηκώθηκε καθιστή στο κρεβάτι της)»[Πράξ.9,40].Εδώ δείχνει ξεχωριστά την ζωή και την δύναμη που εισάγεται και με τον λόγο και με το χέρι του. «Ύστερα φώναξε τους Χριστιανούς και ιδιαιτέρως τις χήρες και τους την παρουσίασε ζωντανή)»· στους μεν πιστούς για παρηγοριά διότι παρέλαβαν πάλι την αδελφή και διότι είδαν το θαύμα, ενώ στις χήρες για την προστασία τους από τον Θεό με τη νεκρανάσταση της Ταβιθά ώστε να συνεχίσει να τις βοηθά. «Γνωστὸν δὲ ἐγένετο καθ᾿ ὅλης τῆς ᾿Ιόππης, καὶ πολλοὶ ἐπίστευσαν ἐπὶ τὸν Κύριον(:το θαύμα αυτό έγινε γνωστό σε όλη την πόλη της Ιόππης και πολλοί πίστεψαν στον Κύριο)»[Πράξ.9,42].

«᾿Εγένετο δὲ ἡμέρας ἱκανὰς μεῖναι αὐτὸν ἐν ᾿Ιόππῃ παρά τινι Σίμωνι βυρσεῖ(:ο Πέτρος μάλιστα έμεινε αρκετές ημέρες στην Ιόππη, στο σπίτι κάποιου Σίμωνος που ήταν βυρσοδέψης, δηλαδή επεξεργαστής δερμάτων)»[Πράξ.9,43].Πρόσεχε εδώ την ταπεινοφροσύνη και την αγαθότητα του Πέτρου, πως δεν μένει στην Ταβιθά, ούτε σε κάποιον άλλο από τους επίσημους, αλλά στην οικία κάποιου αφανούς βυρσοδέψη, οδηγώντας με όλα αυτά στην ταπεινοφροσύνη και δεν αφήνει ούτε τους απλοϊκούς να ντρέπονται, ούτε τους σπουδαίους να υπερηφανεύονται, και ο οποίος Πέτρος γι’ αυτό έκρινε ότι έπρεπε να περάσει από εκεί, επειδή εκείνοι που πίστεψαν, χρειάζονταν τη διδασκαλία του.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-acta apostolorum.pdf

• Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στις Πράξεις των Αποστόλων, ομιλία ΚΑ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1983, τόμος 15, σελίδες 603-615.

• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.

• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.

• Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.

• Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016

• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html

• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm

• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

ΓΙΑ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΓΙΣΤΗ ΩΦΕΛΕΙΑ ΤΩΝ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΓΑΘΟΕΡΓΙΕΣ

Πες μου, σε παρακαλώ, εάν, ενώ καθόμαστε, έστελνε ο βασιλιάς κάποιον και μας καλούσε στα ανάκτορα, έπρεπε να κλαίμε και να θρηνούμε; Άγγελοι εμφανίζονται απεσταλμένοι από τον ουρανό και από εκεί ερχόμενοι, άγγελοι σταλμένοι από αυτόν τον βασιλέα για να καλέσουν τον συνδούλο τους, και εσύ κλαίς; Δεν γνωρίζεις πόσο σπουδαίο μυστήριο είναι εκείνο που γίνεται, πόσο φρικτό και φοβερό, και που αξίζει πράγματι ύμνους και χαρές;

Θέλεις να μάθεις για να γνωρίζεις ότι δεν είναι καιρός για δάκρυα; Ο θάνατος είναι μέγιστο μυστήριο της σοφίας του Θεού· διότι σαν να αφήνει κάποια κατοικία, προχωράει η ψυχή βιαστική προς τον Κύριό της, κι εσύ πενθείς; Λοιπόν έπρεπε αυτό να κάνει κανένας και όταν γεννιέται το παιδί· καθόσον και ο θάνατος είναι γέννηση ανώτερη από εκείνο· διότι η ψυχή προχωρεί σε άλλο φως, απολύεται σαν από φυλακή, εξέρχεται σαν από αγώνα.

«Ναι», απαντάει ίσως κάποιος, «για μεν τους αγαθούς καλά τα λέγεις αυτά». Και ποια σημασία έχει αυτό για σένα, άνθρωπε; Διότι εσύ ούτε για τους αγαθούς το κάνεις αυτό. Πες μου, λοιπόν, για ποιο πράγμα θα μπορούσες να κατακρίνεις τον νεοφώτιστο; Διότι και εκείνος σε αυτή την κατάσταση βρίσκεται. Γιατί λοιπόν πενθείς τον νεκρό; Δεν γνωρίζεις ότι όπως ο καθαρός ήλιος ανέρχεται, έτσι και η ψυχή αφού εγκαταλείψει το σώμα με καθαρή συνείδηση λάμπει με φαιδρότητα; Δεν είναι δυνατό να δεις βασιλιά με τόση σιγή να εισέρχεται στην πόλη, με όση ψυχή να εγκαταλείπει το σώμα και να απέρχεται με τους αγγέλους.

Σκέψου ποια είναι η ψυχή, από ποια έκπληξη καταλαμβάνεται, από ποιο θαυμασμό και από ποια ευχαρίστηση. Τι πενθείς; Πες μου· μήπως το κάνεις αυτό μόνο για τους αμαρτωλούς; Μακάρι αυτό να ήταν και δεν θα εμπόδιζα τα πένθη· μακάρι να ήταν τέτοιος ο σκοπός· ο θρήνος αυτός είναι ο αποστολικός θρήνος, αυτός είναι δεσποτικός· διότι και ο Ιησούς έκλαψε την Ιερουσαλήμ. Θα ήθελα με αυτό τον τρόπο να χωρίζονται τα πένθη. Όταν όμως ανακαλούμενος στην ηρεμία επικαλείσαι λόγους και συνήθεια και φροντίδα για τον νεκρό , δεν πενθείς γι΄ αυτό αλλά προσποιείσαι.

Πένθησε, στέναξε για τον αμαρτωλό και εγώ θα χύσω δάκρυα, και εγώ θα δακρύσω πολύ περισσότερο από εσένα, όσο ο αμαρτωλός είναι υπεύθυνος για μεγαλύτερη τιμωρία. Και εγώ θα θρηνήσω για τέτοιο σκοπό. Δεν πρέπει μάλιστα εσύ μόνο να θρηνείς τον αμαρτωλό, αλλά και όλη η πόλη και όλοι εκείνοι που τον συναντούν στο δρόμο, όπως ακριβώς συμβαίνει με εκείνους που οδηγούνται για θάνατο· διότι πράγματι ο θάνατος αυτός των αμαρτωλών είναι κακός. Αυτός ο θρήνος για τον αμετανόητο αμαρτωλό είναι δείγμα φιλοσοφίας και παρέχει πολλή διδασκαλία, εκείνος όμως είναι δείγμα μικροψυχίας. Εάν θρηνούσαμε όλοι αυτό τον θρήνο, θα κατορθώναμε να διορθώσουμε αυτούς όσο ακόμη ζούσαν. Όπως ακριβώς λοιπόν αν μπορούσες να κατασκευάσεις φάρμακα που θα εμπόδιζαν το θάνατο εκείνο τον σωματικό, θα εμπόδιζες να γίνει αυτό και για εσένα και για εκείνον.

Τώρα όμως είναι αίνιγμα εκείνο που γίνεται· ενώ έχουμε την δύναμη να μην επιτρέψουμε να συμβεί αυτός ο παντοτινός ο θάνατος, τον αφήνουμε να συμβεί, πενθούμε. Πράγματι θα είναι άξιοι θρήνων οι αμαρτωλοί και αμετανόητοι όταν θα σταθούν μπροστά στο βήμα του Χριστού! Ποια λόγια θα ακούσουν; Ποιες τιμωρίες θα υποστούν; Άσκοπα έζησαν αυτοί· ή μάλλον όχι άσκοπα, αλλά και για κακό. Και γι΄ αυτούς είναι ευκαιρία να πούμε: «καλὸν ἦν αὐτῷ εἰ οὐκ ἐγεννήθη ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος (:Θα ήταν καλύτερα για τον άνθρωπο αυτόν να μην είχε γεννηθεί)»[:Ματθ. 26,24· τα λόγια του Ιησού για τον Ιούδα]. Διότι πες μου ποιο το όφελος να δαπανήσουν τόσο χρόνο για το κακό του κεφαλιού τους; Γιατί αν απλά και μόνο άσκοπα και όχι επιβαρυντικά για την ψυχή, ξοδευόταν ο χρόνος, δεν θα ήταν τόσο μεγάλη η ζημιά.

Πες μου αν κάποιος, που έγινε μισθωτός για είκοσι χρόνια, συνέβαινε να καταπονηθεί άσκοπα, δεν θα κλάψει και θα θρηνήσει και δεν θα θεωρηθεί ότι είναι ελεεινότερος από όλους; Και ο αμαρτωλός σε όλη την ζωή του καταπονήθηκε άσκοπα, και ούτε μια μέρα έζησε για τον εαυτό του, αλλά για την τρυφή, την ασέλγεια, την πλεονεξία, την αμαρτία, τον διάβολο.

Αυτόν λοιπόν δεν θα τον θρηνήσουμε, πες μου, δεν θα προσπαθήσουμε να τον αρπάξουμε μέσα από τους κινδύνους; Διότι είναι δυνατό, είναι δυνατό αν θέλουμε, να γίνει ελαφριά η τιμωρία σε αυτόν. Αν λοιπόν κάνουμε συνεχείς προσευχές υπέρ αυτού, αν δίνουμε ελεημοσύνη, και αν ακόμα εκείνος είναι ανάξιος, ο Θεός θα δείξει το έλεος Του σε αυτόν. Αν για χάρη του Παύλου διέσωσε άλλους και για χάρη άλλων δείχνει ευσπλαχνία για άλλους, πώς δεν θα κάνει το ίδιο και για εμάς; Από τα χρήματα εκείνου, από τα δικά σου, από όπου θέλεις, βοήθησε· πρόσφερε λάδι, και πόσο μάλλον πρόσφερε νερό. Δεν έχει δικές του ελεημοσύνες να επιδείξει; Ας είναι συγγενικές. Δεν έχει να παρουσιάσει τις δικές του ελεημοσύνες; Ας δείξει εκείνες που έγιναν γι΄ αυτόν. Έτσι η σύζυγος του με θάρρος θα παρακαλέσει τον Θεό γι’ αυτόν, εφόσον κατέθεσε λύτρο γι’ αυτόν. Όσων περισσότερων αμαρτημάτων είναι υπεύθυνος, τόσο μεγαλύτερη ανάγκη από ελεημοσύνη υπάρχει γι’ αυτόν. Όχι μόνο αυτό, αλλά διότι τώρα η ελεημοσύνη δεν έχει την ίδια δύναμη, αλλά πολύ μικρότερη· διότι δεν είναι το ίδιο πράγμα, να κάνει κάποιος ελεημοσύνη αυτός ο ίδιος και να κάνει αυτήν άλλος υπέρ αυτού. Όσο λοιπόν μικρότερη είναι αυτή, τόσο μεγαλύτερη κατά ποσό ας την προσφέρουμε.

Ας μην ασχολούμαστε με διακοσμήσεις τάφων και με εντάφια. Προστάτεψε τις χήρες· αυτό είναι το σπουδαιότερο εντάφιο. Πες το όνομα του κεκοιμημένου· ζήτησε να κάνουν όλες τις δεήσεις και τις ικεσίες υπέρ αυτού· αυτό θα εξευμενίσει τον Θεό, αν και δεν έγινε από αυτόν τον ίδιο τον νεκρό η ελεημοσύνη, άλλος γίνεται αίτιος ελεημοσύνης γι’ αυτόν.

Και αυτό είναι νόμος της φιλανθρωπίας του Θεού. Χήρες που στέκονται γύρω και που κλαίνε, όχι μόνο από τον παρόντα αλλά και από τον μέλλοντα θάνατο μπορούν να διασώσουν κάποιον. Πολλοί άνθρωποι ωφελήθηκαν από τις ελεημοσύνες που έγιναν από άλλους. Διότι αν και όχι τελείως, όμως βρήκαν κάποια παρηγοριά· διότι αν δεν συμβαίνει αυτό, πώς σώζονται τα παιδιά; Αν και αυτά βέβαια τίποτε δεν συνεισφέρουν, αλλά οι γονείς συνεισφέρουν το παν· και στις γυναίκες πολλές φορές χαρίστηκαν παιδιά, που δεν πρόσφεραν αυτά τίποτε. Πολλούς δρόμους μάς έχει δώσει ο Θεός για την σωτηρία μας, μόνο να μην αμελούμε.

«Τι λοιπόν», αντιτάσσει ίσως κάποιος, «μπορεί να προσφέρει κάποιος αν είναι φτωχός;» Πάλι θα πω, το μέγεθος της ελεημοσύνης δεν κρίνεται μόνο από το ποσό εκείνων, που προσφέρονται, αλλά και από την διάθεση. Μόνο μην δώσεις λιγότερα από εκείνα που μπορείς να προσφέρεις, και τον παν εκπλήρωσες. «Τι λοιπόν», ίσως αναρωτιέται κάποιος άλλος, «κι αν κάποιος είναι έρημος και ξένος και δεν έχει κανένα;» Αλλά γιατί δεν έχει κανένα; Πες μου. Γι’ αυτό ακριβώς τιμωρείται, επειδή δεν έχει κανένα τόσο φίλο, τόσο ενάρετο. Αυτό λοιπόν να γίνεται, και αν οι ίδιοι δεν είμαστε ενάρετοι, να φροντίζουμε να έχουμε συντρόφους και φίλους ενάρετους, και γυναίκα και υιό, ώστε να ωφεληθούμε κάτι και από αυτούς· μικρή μεν ωφέλεια, είναι όμως είναι ωφέλεια. Αν φροντίσεις να αποκτήσεις σύζυγο γυναίκα όχι πλούσια, αλλά ευλαβή, θα απολαύσεις αυτήν την παρηγοριά. Όμοια αν φροντίσεις να αφήσεις όχι πλούσιο υιό, αλλά ευλαβή, και κόρη σεμνή, και τότε θα απολαύσεις αυτήν την παρηγοριά. Αν φροντίσεις γι’ αυτά, και εσύ ο ίδιος θα γίνεις ενάρετος. Και αυτό αποτελεί μέρος της αρετής, το να εκλέγεις δηλαδή ενάρετους, και φίλους και γυναίκα και παιδιά.

Δεν γίνονται άσκοπα οι προσφορές γι’ αυτούς που πέθαναν, ούτε οι ικεσίες, ούτε οι ελεημοσύνες· όλα αυτά το Πνεύμα τα διέταξε, θέλοντας να ωφελούμαστε εμείς μεταξύ μας. Διότι πρόσεχε: ωφελείται εκείνος με την βοήθειά σου, ωφελείσαι εσύ εξαιτίας εκείνου· περιφρόνησες τα χρήματα αφού αποφάσισες να επιτελέσεις κάτι το σπουδαίο· και εσύ έγινες αίτιος της σωτηρίας αυτού, και εκείνος για σένα έγινε αίτιος ελεημοσύνης. Να μην αμφιβάλλεις ότι θα αποκομίσεις κάποια ωφέλεια.

Δεν αναφωνεί άσκοπα ο διάκονος: «ὑπέρ τῶν ἐν Χριστῷ κεκοιμημένων καί τῶν τας μνείας ὑπέρ αὐτῶν ἐπιτελουμένων(:υπέρ εκείνων που έχουν κοιμηθεί εν Χριστώ και υπέρ εκείνων που κάνουν μνημόσυνο γι΄αυτούς)»· δεν είναι ο διάκονος εκείνος που αναφωνεί αυτά, αλλά το Πνεύμα το άγιο· και αυτό εγώ το λέω χάρισμα. Τι λες; Στα χέρια Του είναι η θυσία και όλα βρίσκονται γύρω Του τακτοποιημένα· παραβρίσκονται άγγελοι, αρχάγγελοι, παραβρίσκεται ο Υιός του Θεού· με τόση φρίκη στέκονται όλοι· παραστέκονται εκεί ψάλλοντας, ενώ όλοι σιγούν, και νομίζεις ότι τυχαία γίνονται όλα τα τελούμενα; Λοιπόν και τα άλλα γίνονται τυχαία και τα υπέρ της εκκλησίας, και τα υπέρ των ιερέων προσφερόμενα, και τα υπέρ του πληρώματος της εκκλησίας; Μακριά μια τέτοια σκέψη, αλλά όλα γίνονται με πίστη.

Τι νομίζεις ότι είναι η υπέρ των μαρτύρων προσφορά, η επίκλησή τους κατά την ώρα εκείνη; Και αν είναι μάρτυρες, και αν είναι υπέρ των μαρτύρων, είναι μεγάλη τιμή να κληθούν ονομαστικά, όταν ο Κύριος είναι παρών και επιτελείται ο θάνατος Εκείνου, όταν τελείται η φρικτή θυσία, όταν τελούνται τα ανέκφραστα μυστήρια. Διότι όπως όταν κάθεται ο βασιλιάς, όσα θέλει κανένας τα επιτελεί, όταν όμως σηκωθεί, όσα και αν λέει άσκοπα τα λέει, έτσι και τότε, ενόσο τελούνται τα μυστήρια, είναι μέγιστη τιμή για όλους να αξιωθούν να μνημονευθούν. Διότι πρόσεχε: αναγγέλλεται τότε το φρικτό μυστήριο, ότι ο Θεός έδωσε τον εαυτό Του για την σωτηρία της οικουμένης· με το θαύμα αυτό ευκαιριακά μνημονεύει σε αυτόν και εκείνους που έχουν αμαρτήσει.

Διότι όπως όταν εορτάζονται τα επινίκια των βασιλέων, τότε επευφημούνται μεν και όσοι συμμετείχαν στην νίκη, με την ευκαιρία μάλιστα αυτή αποφυλακίζονται και όσοι βρίσκονται στην φυλακή· όταν όμως περάσει η ευκαιρία, εκείνος που δεν επωφελήθηκε από αυτήν την ευκαιρία δεν επωφελείται πλέον τίποτε, έτσι λοιπόν και εδώ, αυτός ο καιρός, είναι καιρός των επινικίων. Διότι λέει «δοκιμαζέτω δὲ ἄνθρωπος ἑαυτόν, καὶ οὕτως ἐκ τοῦ ἄρτου ἐσθιέτω καὶ ἐκ τοῦ ποτηρίου πινέτω (:ας εξετάζει λοιπόν κάθε άνθρωπος με προσοχή τον εαυτό του και αφού προετοιμαστεί με την εξέταση αυτή, τότε ας τρώει από τον καθαγιασμένο άρτο και ας πίνει από το καθαγιασμένο ποτήριο)»[Α΄ Κορ. 11,28]. Ας μην προσερχόμαστε λοιπόν τυπικά και ούτε να νομίζουμε ότι αυτά τελούνται τυχαία. Άλλωστε ενθυμούμαστε τους μάρτυρες, και πιστεύουμε αυτό, ότι δεν πέθανε ο Κύριος· και αυτό είναι απόδειξη ότι ο θάνατος έχει καταπατηθεί, ότι ο Ίδιος έγινε νεκρός.

Γνωρίζοντας αυτά ας επινοούμε όσες μπορούμε παρηγορίες γι΄ αυτούς που πέθαναν, αντί για δάκρυα, αντί για θρήνους και μνημεία, τις ελεημοσύνες, τι ευχές, τις προσφορές, για να επιτύχουμε και εκείνοι και εμείς τα αγαθά που έχει υποσχεθεί, με την χάρη και φιλανθρωπία του Μονογενή Υιού, μαζί με το οποίο στον Πατέρα, συγχρόνως και στο άγιο Πνεύμα, ανήκει η δόξα, η δύναμη και η τιμή, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-acta apostolorum.pdf

• Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στις Πράξεις των Αποστόλων, ομιλία ΚΑ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1983, τόμος 15, σελίδες 615-623.

• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.

• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.

• Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.

• Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016

• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html

• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm

• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα:

«Η ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ»

[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 5-5-1996]

(Β335)

Σήμερα, αγαπητοί μου, τετάρτη Κυριακή από του Πάσχα, Κυριακή του Παραλύτου, η Εκκλησία μας προβάλλει την αρετή της ελεημοσύνης, με την ευαγγελική περικοπή. Βλέπομε τον Κύριον να ελεεί τον 38 ολόκληρα χρόνια παράλυτον άνθρωπον και να τον θεραπεύει, αφού επερίμενε χρόνια ολόκληρα να ιαθεί, πεταμένος, τρόπον τινά, εκεί σε μία άκρη της κολυμβήθρας της Βηθεσδά. Αλλά και την αποστολική περικοπή που ακούσαμε από τις Πράξεις των Αποστόλων, ο απόστολος Πέτρος αναστήνει από τους νεκρούς την ελεήμονα Ταβιθά. Παντού προβάλλεται η ελεημοσύνη του Θεού στον άνθρωπο, αλλά και η ελεημοσύνη του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπό του.

Απέραντο κεφάλαιον είναι η ελεημοσύνη. Αυτή κατέβασε τον Θεόν Λόγον από τον ουρανό εις την γη, αυτή ανεβάζει τον άνθρωπο από τη γη εις τον ουρανό. Τόση είναι η δύναμις όντως, τόση είναι η δύναμις της ελεημοσύνης. Γιατί το φάσμα της είναι ευρύτατο. Είναι η προσφορά ελέους που είναι το πρώτο παιδί της αγάπης. Κι επειδή ο Θεός αγαπά τον άνθρωπο, γι΄αυτό προσφέρει το έλεός Του, την ελεημοσύνη Του. Αλλά και ο αγαπών άνθρωπος, πάντοτε στέκεται με διάθεση ελεημοσύνης προς τον άλλον άνθρωπον.

Αλλά ας δούμε με πολύ λίγα λόγια την ιστορία της Ταβιθά ή της Δορκάδος, όπως μεταφράζει ο ευαγγελιστής Λουκάς, που είναι ο συγγραφεύς των Πράξεων των Αποστόλων. Σημειώνει λοιπόν ο Λουκάς: «Ἐν Ἰόππῃ δέ τις ἦν μαθήτρια ὀνόματι Ταβιθά, ἣ (η οποία) διερμηνευομένη λέγεται Δορκάς· αὕτη ἦν πλήρης ἀγαθῶν ἔργων καὶ ἐλεημοσυνῶν ὧν ἐποίει ». Ότι στην Ιόππη, η σημερινή Γιάφα είναι, το μοναδικό λιμάνι του Ισραήλ, εκεί, λέγει, ήτο κάποια μαθήτρια που την έλεγαν Ταβιθά· η οποία διερμηνεύεται Ελληνικά Δορκάς. Ζαρκάδι. Δορκάς. Ζαρκάδι. Αυτή ήταν γεμάτη από αγαθά έργα και από ελεημοσύνες που ασκούσε γύρω της. Και εκείνον τον καιρό, η ελεήμων αυτή γυναίκα, αρρώστησε και πέθανε. Και τότε προσεκάλεσαν τον Πέτρον και αυτός την ανέστησε. Μάλιστα, όταν ο Πέτρος έφθασε εις την Ιόππη, σημειώνει πάλι ο Λουκάς: «Παρέστησαν αὐτῷ πᾶσαι αἱ χῆραι (στάθηκαν μπροστά του, του ’καναν παράσταση, του επέδειξαν) κλαίουσαι καὶ ἐπιδεικνύμεναι χιτῶνας καὶ ἱμάτια ὅσα ἐποίει μετ᾿ αὐτῶν οὖσα ἡ Δορκάς». Όσον καιρόν ήταν μαζί τους, τους ελεούσε πάρα πολύ, τις χήρες γυναίκες. «Να», λέγει, «αυτό εκείνη μου το ‘φτιαξε, αυτό εκείνη μου το δώρισε». Και έκλαιγαν οι γυναίκες αυτές οι χήρες.

Ώστε, αγαπητοί, η αρετή της ελεημοσύνης αναστήνει και νεκρούς! Ναι. Την ανέστησε και την χάρισε πάλι εις αυτό το πλήθος των ανθρώπων που ήταν οι ευεργετούμενοί της. Αυτό στέκεται μία συμβολική εικόνα, ότι ο αληθινά ελεήμων εγείρεται από την πνευματική νέκρωση εις ζωήν αιώνιον.

Πράγματι, το περιεχόμενον του κριτηρίου είναι η ελεημοσύνη. Όταν Αυτός ο Χριστός θα πει: «Ήμουν γυμνός και περιεβάλετέ με, πεινασμένος, διψασμένος, ξένος. Δηλαδή κάνετε ελεημοσύνη σε μένα». Και με τα λόγια Του αυτά ο Κύριος θέλει να δείξει ότι η ελεημοσύνη δεν είναι απλώς μία πράξη φιλανθρωπίας ή συμπαθείας, αλλά μία πράξη αγάπης, που ουσιαστικά αποτείνεται σε αυτό το πρόσωπο του Χριστού. Τι είπε ο Κύριος; «Ἐμοί ἐποιήσατε». Σε μένα το κάνατε. Είναι μία πράξη με διάσταση οντολογική και θεολογική.

Η ελεημοσύνη εξομοιώνει τον άνθρωπο με τον Θεό. Γιατί ο Θεός είναι ελεήμων και οικτίρμων και φιλάνθρωπος και ελεεί. Και έτσι ο άνθρωπος, όταν ασκεί την ελεημοσύνη, γίνεται παιδί του Θεού. Γνήσιο παιδί του Θεού. Λέγει ο Κύριος: «Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες, καθὼς καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστίν». Και θα είσαστε παιδιά του Υψίστου Θεού.

Και πρώτιστα είναι η ελεημοσύνη με υλικήν διάστασιν. Γράφει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Α΄του επιστολή: «Ὃς δ᾿ ἂν ἔχῃ τὸν βίον τοῦ κόσμου καὶ θεωρῇ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ χρείαν ἔχοντα καὶ κλείσῃ τὰ σπλάγχνα αὐτοῦ ἀπ᾿ αὐτοῦ, πῶς ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μένει ἐν αὐτῷ;». «Εάν κανείς έχει», λέει, «όλα τα αγαθά του κόσμου, αλλά κλείσει τα σπλάχνα του, δηλαδή δεν αφήσει να αναπτυχθούν οι δυνάμεις της ψυχής, το συναίσθημα, η βούλησις που θα ενεργήσει ό,τι το συναίσθημα, αλλά και η διάνοια έχουν σκεφθεί, έχουν αισθανθεί, πώς είναι δυνατόν», λέγει, «σε έναν τέτοιον άνθρωπο να κατοικήσει η αγάπη του Θεού;». Δεν είναι δυνατόν. Εδώ προκύπτει η ανάγκη να κάνουμε τον πεινώντα αδελφό μας συμμέτοχο των αγαθών μας. Είναι ξέρετε, ο πιο γόνιμος συνεταιρισμός. Είναι αυτή η κοινωνικότητα η καλώς πάντοτε εννοουμένη.

Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Κοινωνία τό πρᾶγμα ἐστίν». «Το πράγμα», λέει, «είναι κοινωνία». Γίνομαι κοινωνός με τον άλλον κι ο άλλος με εμένα. Και μάλιστα μία θαυμαστή κοινωνία, όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος εις την προς Εβραίους επιστολή του: «Τῆς δὲ εὐποιΐας(εὐποιΐα είναι οι καλές πράξεις, αγαθές πράξεις) καὶ κοινωνίας μὴ ἐπιλανθάνεσθε». Μην ξεχνάτε. Να έχετε κοινωνία με τους άλλους, να τους προσφέρετε τα αγαθά σας, και τα υλικά και τα πνευματικά, όπως λίγο ευρύτερα, θα το δούμε λίγο πιο κάτω. «Τοιαύταις γὰρ θυσίαις εὐαρεστεῖται ὁ Θεός». Γιατί ο Θεός με τέτοιες θυσίες ευαρεστείται. Ναι. Διότι είναι θυσία να προσφέρεις στον άλλον κάτι, είτε έχεις πολλά, είτε δεν έχεις πολλά. Ακόμη περισσότερο γίνεται θυσία εάν δεν έχεις πολλά, έχεις λίγα αγαθά. Και ακόμη να αποδεχθείς τον άλλον άνθρωπο και να είσαι κοινωνός του. Κι εκείνος κοινωνός σου. Δεν είναι μικρό πράγμα. Ξαναλέγω, είναι μία θυσία.

Μην ισχυριστεί κανείς ότι με την ελεημοσύνη θα φτωχύνει. Μην το πει κανείς ποτέ αυτό. Ότι αν κάνω ελεημοσύνη κάπου, θα φτωχύνω… Όχι. Λέει ο ψαλμωδός στον 36^ο ψαλμόν του: «Νεώτερος ἐγενόμην καὶ γὰρ ἐγήρασα καὶ οὐκ εἶδον δίκαιον ἐγκαταλελειμμένον». Ήμουνα παιδί, λέει, και γέρασα, και δεν είδα ευσεβή άνθρωπο, που ασκούσε την ελεημοσύνη, να εγκαταλειφτεί· «οὐδὲ τὸ σπέρμα αὐτοῦ ζητοῦν ἄρτους». Ούτε τα παιδιά του να γίνονται ψωμοζητιάνοι. Ζητοῦν ἄρτους.

Όλη την ημέρα ελεεί και δανείζει ο δίκαιος. Δανείζει χωρίς τόκο. Κατά τον λόγο του Χριστού: «Δανείζετε μηδέν ἀπελπίζοντες». Απελπίζω θα πει από+ελπίζω· δηλαδή να πάρω τον τόκο. Η ελπίδα μου είναι ο τόκος από το κεφάλαιον. Δηλαδή δώστε χρήματα στον έχοντα ανάγκη. Θα σας τα επιστρέψει. Αλλά μη ζητήσετε τόκον. Έτσι λοιπόν όλη την ημέρα ευλογεί και δανείζει ο δίκαιος «καὶ τὸ σπέρμα αὐτοῦ -οι απόγονοί του- εἰς εὐλογίαν ἔσται». Έχουν όλη την ευλογία. Δεν στερούνται τίποτε. Έχουν όλα τα αγαθά. Και όταν βεβαιώνει η Γραφή ότι με τις Παροιμίες 19,17: «Δανείζει Θεῷ ὁ ἐλεῶν πτωχόν». Δανείζει τον Θεός εκείνος ο οποίος ελεεί τον πτωχόν. Τι έχομε να φοβηθούμε; Ότι ο Θεός αφού σε Εκείνον δανείζουμε, ότι ο Θεός δεν θα πληρώσει τα χρέη Του; Αυτό φοβόμαστε;

Να μην πει κανείς λοιπόν ότι εγώ δεν έχω χρήματα. Τον ελέγχει η χήρα με τα δύο λεπτά που κατέθεσε εις το γαζοφυλάκιον του ναού. Και την επήνεσε ο Κύριος. Δύο λεπτά! Τον ένα πέμπτον της δεκάρας. Δύο λεπτά… Αλλά τον ελέγχει και η χήρα εις τα Σαρεπτά της Σιδωνίας, που δεν είχε τίποτε, μάλιστα όταν βγήκε να μαζέψει δύο ξυλάρια, λέγει, και να κάνει, να ψήσει ένα λίγο αλευράκι, να φάει αυτή και τα παιδιά της, κι όπως είπε εις τον προφήτη Ηλία: «Και μετά θα πεθάνουμε, δεν έχουμε τίποτε άλλο». Είχε πέσει λιμός. Κι εκείνο το φοβερόν… Της λέει ο προφήτης: «Άντε, πήγαινε, ψήσε το ψωμάκι και κοίταξε, πρώτα θα φέρεις σε μένα και μετά θα φας εσύ και τα παιδιά σου». Πρόκλησις! Πρόκλησις! Με συγχωρείτε που θα πω τη φράση. Θα μπορούσε να του αντείπει: «Α, παλιόγερε, θες να φας το ψωμί των παιδιών μου;». Δεν είπε τέτοιο πράγμα. Το έκανε. Και μέχρι που πέρασε ο λιμός, το σταμνάκι της με το αλεύρι και ο καμψάκης, λέει, εκείνο το λαδικό με το λάδι, δεν τελείωναν! Δεν τελείωναν. Όταν ευλογεί ο Θεός, όλα είναι παρόντα τα αγαθά.

Γι΄αυτό να μην έχουμε τη δικαιολογία ότι είμεθα πτωχοί. Μάλιστα πολλοί τσιγκουνεύονται αν και η εποχή μας έχει βεβαίως πτωχούς, κάθε εποχή έχει τους πτωχούς, όχι όσους είχε κάποτε εδώ, στην πατρίδα μας. Και η Ευρώπη έχει πτωχούς και κοιμώνται κάτω από τα γιοφύρια των ποταμών. Και η Αμερική έχει πτωχούς. Ναι. Ναι. Πλούσιες χώρες, αλλά έχουν και πτωχούς. Ωστόσο μην πει κανείς ότι «να… δεν έχω πολλά». Πολλοί δεν ανάβουν το κανδήλι τους, μαλώνει φερειπείν ο σύζυγος τη σύζυγο, γιατί… , γιατί …θα τελειώσει το λάδι και είναι ακριβό. Δεν καταλαβαίνουν ότι εκεί είναι μία άλλη περιοχή. Η περιοχή της θυσίας και λατρείας. Τι είναι το κανδήλι; Είναι λατρεία στον Θεό. Και φοβάσαι να λατρεύσεις τον Θεό, ότι θα φτωχύνεις, αδελφέ; Μην το κάνεις αυτό. Μην το κάνεις.

Λέγει ωραιότατα και χαρακτηριστικότατα ο Ιερός Χρυσόστομος σαν απάντηση: «Ἒχεις ὀβολόν; –ο οβολός είναι το ένα λεπτόν-. Ἀγόρασον τόν οὐρανόν». Με εκείνον τον οβολόν, αν τον κάνεις ελεημοσύνη, θα αγοράσεις τον ουρανόν,την βασιλείαν του Θεού. Οὐκ ἔχεις ὀβολόν;». Δεν έχεις οβολόν; «Δός ποτήριον ψυχροῦ ὕδατος». Δώσε τουλάχιστον ένα ποτήρι κρύο νερό. Γιατί λέει «ψυχροῦ»; Μη βαρεθείς να δώσεις από τη βρύση της κουζίνας σου, πήγαινε στο πηγάδι, να αντλήσεις, σήμερα έχομε το ψυγείο, βγάλε από το ψυγείο σου ένα ποτήρι κρύο νερό και δώσε· που δείχνει φροντίδα, επιμέλεια στην προσφορά. «Ἐμπορία καί πραγματεία ὁ οὐρανός». Τι νομίζεις; Ο ουρανός; Είναι εμπορία και πραγματεία. Πραγματεύεσαι εδώ στη γη για να κερδίσεις τον ουρανόν. «Δός ἄρτον και λαβέ Παράδεισον». «Δώσε», λέγει, «ψωμί και πάρε Παράδεισον». «Δὸς µικρὰ, καὶ λαβὲ µεγάλα· δὸς θνητὰ, καὶ λαβὲ ἀθάνατα. Λύτρον ψυχῆς ἐστιν ἐλεηµοσύνη. Μὴ πενίαν προβάλλου». Μην προβάλλεις τη φτώχεια. Γι΄αυτό σας είπα, είναι η απάντηση που δίνει εδώ ο Ιερός Χρυσόστομος.

«Μέγα οὖν πρᾶγµα ἐλεηµοσύνη· ἱκανή ἐστι καὶ ἄλλας ἁµαρτίας ἐξαλεῖψαι, καὶ τὴν κρίσιν ἀπελάσαι». Και να απομακρύνει ακόμη και την κρίσιν. Γιατί το λέει η Καινή Διαθήκη: «Ἡ γὰρ κρίσις ἀνέλεος τῷ μὴ ποιήσαντι ἔλεος». Αλλά κατανικιέται, λέει, η κρίσις του Θεού, όταν υπάρχει το έλεος εκ μέρους σου, η ελεημοσύνη. «Σοῦ σιωπῶντος ἕστηκε καὶ συνηγορεῖ». Ενώ εσύ σιωπάς, η ελεημοσύνη σου στάθηκε και γίνεται συνήγορός σου. «Μᾶλλον δὲ σοῦ σιωπῶντος µυρία στόµατα συνηγορεῖ ὑπὲρ σοῦ». «Μάλλον», λέει, «ενώ εσύ δεν λες τίποτε, κατά την κρίσιν, μύρια στόματα συνηγορούν για σένα». Ποια είναι τα στόματα αυτά; Εκείνων που εσύ ευεργέτησες και ελέησες.

«Δός ποτήριον ψυχροῦ ὕδατος· οὐκ ἔχεις τοῦτο;». Ούτε αυτό δεν έχεις; Ούτε ένα ποτήρι κρύο νερό δεν έχεις; «Συμπένθησον τῷ θλιβομένῳ, καί ἔξεις μισθόν». Δείξε τη λύπη σου μαζί με εκείνον που λυπάται και θα έχεις μισθόν. Δηλαδή τα ελάχιστα παίρνει ο Ιερός Χρυσόστομος, γιατί και ο Χριστός πήρε τα ελάχιστα. Ένα ποτήρι νερό. Δεν έχεις ένα ποτήρι νερό; Και συμπληρώνει: «Διατί οὖν ποτηρίου ἐμνημόνευσε ψυχροῦ;». Γιατί, λέει, ο Κύριος είπε για ποτήρι κρύο νερό; «Ἀδάπανον εἶπεν τήν ἐλεημοσύνην». Γιατί η ελεημοσύνη δύναται να θεωρηθεί και αδάπανος. Μπορείς αν κάνεις ελεημοσύνη, χωρίς να ξοδεύεις τίποτα, αν δεν έχεις τίποτα.

Καμία λοιπόν δικαιολογία δεν υπάρχει, για να μην ασκηθεί, αγαπητοί μου, η ελεημοσύνη. Πρέπει πάντοτε να ελεούμε καθ’ οιονδήποτε τρόπον. Που λέγει πάλι ο Ιερός Χρυσόστομος: «Ὣσπερ τό ἰμάτιον ἀεί μεθ’ ἡμῶν ἐστίν, οὕτω καί ἡ ἐλεημοσύνη». Όπως πάντοτε φοράμε τα ρούχα μας, δεν υπάρχει περίπτωση να μη φοράμε τα ρούχα μας. Όπως πάντοτε, λέγει, φοράμε τα ρούχα μας, έτσι πάντοτε πρέπει να ελεούμε. Ξαναλέγω, δεν είναι μόνο η υλική, δεν είναι μόνο να δώσω χρήματα. Είναι πολλά πράγματα. Να ποιήσω ἔλεος μετά τοῦ πλησίον. Να ασκήσω το έλεός μου, την αγάπη μου στον κοντινό μου.

Ίσως να υπάρξει ο ισχυρισμός ότι αυτός που σήμερα δυστυχεί, υπήρξε άσωτος. Και τώρα πρέπει να τιμωρηθεί. Αν έτσι εσκέπτετο ο Κύριος, τότε θα έπρεπε τον σημερινό παραλυτικό στο θαύμα το καταπληκτικό αυτό, να του πει: «Δεν σε κάνω καλά. Στάθηκες παλιάνθρωπος». Πού το ξέρομε; Το είπε αργότερα ο Κύριος. Διότι όπως λέει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Δώσε την ελεημοσύνη σου και μετά να τον θεραπεύσεις αυτόν τον άνθρωπο, αν δεν στάθηκε σωστά». Όταν τον είδε εις τον ναόν, τι του είπε ο Κύριος; «Πρόσεξε, μην ξαναμαρτήσεις, μην σου γίνει κάτι χειρότερο». Άρα λοιπόν κατέληξε να γίνει παράλυτος από την παράλυτη ζωή που έκανε, από την ασωτία που έκανε. Αλλά τι; Τον θεραπεύει. Και να πει, να σχολιάσει ο Ιερός Χρυσόστομος κάτι που και μένα με έχει βγάλει αυτή η θέση του Ιερού Χρυσοστόμου από μία δυσκολία… Φερειπείν να δώσω σε φυλακισμένους. Λαμβάνουμε πάρα πολλά γράμματα από φυλακισμένους. Ακόμα και από Μουσουλμάνους, κι από… ό,τι θέλετε, ό,τι θέλετε. Τέλος πάντων… Στέλνουν επιστολές και ζητούν χρήματα. Ακούστε τι λέει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Μή ὃπου φιλανθρωπίας καιρός ἐξετάζωμεν πονηρίαν· μή τήν κακίαν ἀλλά τήν συμφοράν ἐλεοῦμεν». Μην εξετάζουμε, λέει, τη φιλανθρωπία, όταν έρχεται η ώρα να την ασκήσουμε. Και να πούμε… «Αυτός ήταν παλιάνθρωπος…». Όχι. Θα επαναλάβω τη φρασούλα του: «Μή τήν κακίαν (δηλαδή δεν θεραπεύουμε την κακία), ἀλλά τήν συμφοράν ἐλεοῦμεν». Ελεούμε τη συμφορά, εις την οποίαν ο άλλος τώρα αυτήν τη στιγμή βρίσκεται. Είναι καταπληκτικό!

Ακόμη, ο Ιερός Χρυσόστομος, αυτός ο κήρυξ της ελεημοσύνης, κάπου παραπονείται και λέει: « Μου λέτε συνεχώς ότι μιλάω πάντα για την ελεημοσύνη». Ε, για τι άλλο να μιλούσε; Είναι ο ιεροκήρυξ εκείνος που δεν άφησε κανένα πράγμα επί του χώρου του επιστητού, πνευματικού χώρου, που να μην το πει, που να μην το αναλύσει. Κι όμως χαρακτηρίζεται ο ιεροκήρυξ της ελεημοσύνης. Γιατί πάντοτε, συνεχώς βέβαια μιλούσε γι’ αυτήν. «Ποίαν απόκρισιν», λέει ο Ιερός Χρυσόστομος, «θα δώσουμε στον Κριτή, όταν ντύνουμε τους τοίχους με πολύτιμα μάρμαρα και χαλιά και αφήνουμε γυμνό τον συνάνθρωπό μας;». Έτσι θα λέγαμε κι εμείς σήμερα, αγαπητοί μου. Πώς μπορούμε να τρώμε και να χορταίνουμε, είναι εποχή ευημερίας, μιλάμε για φτώχεια, αλλά είναι εποχή ευημερίας, πώς μπορούμε λοιπόν να τρώμε και να χορταίνουμε και ταυτόχρονα να αισθανόμαστε ότι άλλοι πεινούν; Άλλοι ζητούν χωνευτικά της πολυφαγίας των, σόδες και τέτοια και άλλοι ζητούν τρόπους να ικανοποιήσουν μόλις την πείνα τους. Άλλοι να ζητούν πώς θα αδυνατίσουν -και έχουν τόσο πληθύνει αυτά τα κέντρα αδυνατίσματος…- κι άλλοι κοιτάζουν πώς να σταθούν στα πόδια τους από την αδυναμία της πείνας.

Αλλά δεν είναι μόνον η υλική πείνα. Είναι και η πνευματική πείνα, αγαπητοί. Αν υπάρχουν αδερφοί μας που πεινούν από ψωμί, υπάρχουν όμως ακόμη περισσότεροι που πεινούν από πνευματικό ψωμί. Πεινούν τον άρτον της ζωής, που είναι ο Χριστός. Πόσοι μέσα ακριβώς στα υλικά τους αγαθά κολυμπούν και ταυτόχρονα λιμοκτονούν πνευματικά! Γιατί; Γιατί ζουν το δράμα του Ταντάλου. Δεν ερμηνεύω ποιος ήταν ο Τάνταλος. Και σε αυτούς έχουμε χρέος να κάνουμε ελεημοσύνη. Προπαντός σε αυτούς έχουμε χρέος να κάνουμε ελεημοσύνη. Σε εκείνους που νομίζουν ότι έχουν πλούτη και δεν βλέπουν τη φτώχεια τους. Νομίζουν ότι τα έχουν όλα, αλλά αισθάνονται ένα κενό μεσ’ την ψυχή τους. Αλλά λένε: «Είμαι πλούσιος…Είμαι πλούσιος…». Κι όπως απαντάει ο Κύριος σε τέτοιους πλουσίους, που νομίζουν ότι είναι πλούσιοι, λέγει ο Κύριος, είναι στον 7^ο άγγελο της Εκκλησίας της Λαοδικείας, τα εξής: «Καί οὐκ οἶδας(και δεν ξέρεις) ὃτι σύ εἶ( ότι εσύ είσαι) ὁ ταλαίπωρος καί ὁ ἐλεεινός καί πτωχός καί τυφλός καί γυμνός». Δεν έχουν όμως συνείδησιν. Οὐκ οἶδας. Δεν γνωρίζεις. Γιατί υπάρχει η πνευματική φτώχεια. Γι΄αυτό, ας τους δώσουμε, αγαπητοί μου, ένα βιβλίο να διαβάσουν· την Αγία Γραφή πρώτιστα και κυριότατα. Μία συμβουλή, μία χειραγώγηση στον δρόμο του Θεού, μία συζήτηση. Τη σύσταση ακόμη να ακούσουν ένα κήρυγμα. Επιτέλους και μία προσευχή γι’ αυτούς. Εξάλλου οι άνθρωποι σήμερα θέλουν πιο πολύ την καρδιά μας, παρά το πορτοφόλι μας. Μην μου πείτε ότι υπάρχει η κρατική μέριμνα. Όσο κι αν υποτεθεί ότι σε τίποτα δεν υπολείπεται η κρατική μέριμνα, ποτέ δεν πρόκειται να καλύψει τις ανθρώπινες ανάγκες. Ποτέ. Όσο και αν είναι ευημερούν το κράτος…

Η ελεημοσύνη είναι πάντοτε έργο της Εκκλησίας. Παντοτινό έργο της Εκκλησίας. Και των Χριστιανών. Προπαντός η κάλυψις των πνευματικών αναγκών. Αγαπητοί, οι φρόνιμοι άνθρωποι, φροντίζουν τις οικονομίες τους να τις καταθέτουν στην Τράπεζα. Ώστε εν καιρώ να μπορούν να αξιοποιήσουν το κεφάλαιο που θα χρειαστούν. Υπάρχει όμως και μία άλλη Τράπεζα· που ενώ οι καταθέσεις σε αυτήν την τράπεζα μπορεί να είναι πολύ μικρές. Όμως οι τόκοι είναι αφάνταστα μεγάλοι. Είναι η Τράπεζα των ουρανών. Καταθέσεις μας; Οι ελεημοσύνες μας. Όσο μικρές και αν είναι. Ἓν ποτήριον ψυχροῦ ὓδατος. Υπεύθυνος τραπεζίτης; Αλλά και εγγυητής; Ο Θεός. Τόκος ασφαλής; Η Βασιλεία του Θεού. Μας το βεβαίωσε ο Ίδιος ο Κύριος: «Δανείζει Θεῷ ὁ ἐλεῶν πτωχόν». Θα αποτίσει, θα πληρώσει, θα δώσει και πολύ, πολύ, πολύ παραπάνω. Ανάμεσα στις τράπεζες της γης και την Τράπεζα του ουρανού, ας κρίνει, αγαπητοί μου, ο καθένας μας πού πρέπει να καταθέτει τις οικονομίες του. Ο τρόπος της εκλογής θα αποδείξει τον αληθινά έξυπνο και φρόνιμο Χριστιανό.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ

και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή

μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,

μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια:

Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

• Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

• http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_675.mp3

Δορκάς!

«Ἐν Ἰόππῃ τίς ἦν μαθήτρια ὀνόματι Ταβιθά, ἤ διερμηνευομένη λέγεται Δορκάς· αὕτη ἦν πλήρης ἀγαθῶν ἔργων καὶ ἐλεημοσυνῶν ὧν ἐποίει» (Πραξ. 9,36)

ΔΟΡΚΑΣ! Τί εἶνε; Εἶνε τὸ γνωστὸ στοὺς κατοίκους τῶν δασῶν ζῶο, τὸ ζαρκάδι ὅπως τὸ ὀνομάζει ὁ λαός.

Ὅσο περνάει ὁ καίρός, τόσο το ζαρκάδι γίνεται πιο σπάνιο. Κινδυνεύει νὰ ἐξαφανιστῇ, ὅπως θὰ ἐξαφανιστοῦν καὶ τόσα ἄλλα ζῷα ἀπὸ τὴ γῆ. Ὁ πολιτίςμός, βλέπετε, ἐξοντώνει ζῷα καὶ φυτά, καὶ γεμίζει τὴ γῆ ἀπὸ τσιμεντόσπιτα, πολυκατοικίες, ἐργοστάσια καὶ ἄλλα τεράστια τεχνικά ἔργα, ποὺ δὲν ἀφήνουν πιὰ ἀρκετὰ περιθώρια γιὰ τὴ ζωὴ καὶ τὴν ἀνάπτυξι τῶν ζῴων. Καὶ ἔτσι θά ’ρθῃ καίρός, ποὺ ζαρκάδια, ἐλάφια καὶ ἄλλα τέτοια ζῷα θὰ βλέπουμε μόνο στοὺς ζῳολογικοὺς κήπους.

Τὸ ζαρκάδι εἶνε ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ ὄμορφα ζῷα. Εἶνε εὐκίνητο, τρέχει γρήγορα, ζῇ μέσ’ στὰ πυκνά δάση. Το ζαρκάδι ἦταν ἕνα πολὺ ἀγαπητό ζῷο στοὺς κατοίκους τῆς Παλαιστίνης. Οἱ ἀρχαῖοι Ἰουδαῖοι πολὺ τὸ ἀγαποῦσαν, καὶ γι’ αὐτὸ ἔδιναν τὸ ὄνομα Ζαρκάδι στὰ παιδιά τους. Στὰ ἑλληνικὰ τὸ Ζαρκάδι, ὅπως εἴδαμε, ὀνομάζεται Δορκάς. Στὰ ἑβραϊκὰ ὀνομάζεται Ταβιθά.

* * *

Αὐτὸ τὸ ὄνομα εἶχε μιὰ διαλεχτή κόρη, ποὺ κατοικοῦσε σὲ μιὰ πόλι τῆς Ἰουδαίας, στὴ σημερινὴ Γιάφφα, λιμάνι τοῦ Ἑβραϊκοῦ κράτους, ποὺ τότε λεγόταν Ἰόππη.

Ἡ Δορκάς, ἡ κόρη δηλαδὴ τῆς Ἰόππης, ἦταν ἕνα πρόσωπο πολὺ ἀγαπητὸ στὴν κοινωνία τῆς Ἰόππης. Δὲν ἦταν κόρη καμμιᾶς πλουσίας καὶ ἐπισήμου οἰκογενείας τῆς πόλεως. Ἦταν ἕνα φτωχὸ κορίτσι. Ἦταν μιὰ ῥάπτρια, ποὺ ζοῦσε μὲ τὴ βελόνα της. Ἀλλ ̓ αὐτὴ ἡ φτωχή κόρη ἦταν μιὰ εὐγενικὴ ὕπαρξι. Ἔκλεινε μέσ’ στὴν καρδιά της ἕνα πλοῦτο πνευματικό. Καὶ ὁ πνευματικὸς πλοῦτος, ποὺ δὲν ἔχει καμμιὰ σύγκρισι μὲ τὸν ὑλικὸ πλοῦτο, ἦταν οἱ ἀρετές της. Ἡ Δορκὰς ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ πίστεψε στὸ Χριστὸ καὶ βαπτίστηκε κ ̓ ἔγινε χριστιανή, ἔδειξε ὅτι θέλει ὄχι ἁπλῶς νὰ ὀνομάζεται χριστιανή, ἀλλὰ καὶ νὰ ζῇ σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ εὐαγγελίου. Ἡ πιὸ σπουδαία δὲ ἐντολή, ποὺ ἔφερε στὸν κόσμο ὁ Χριστός, εἶνε ἡ ἐντολὴ τῆς ἀγάπης. Εἶνε τὸ «Αγαπᾶτε ἀλλήλους» (Ἰωάν. 13,34). Αὐτὸ ἐφάρμοσε στον τέλειο βαθμὸ ἡ Δορκάς.

Δὲν ἦταν πλούσια, ὅπως εἴπαμε. Δὲν εἶχε λεφτά, γιὰ νὰ μοιράζῃ στοὺς φτωχοὺς καὶ νὰ κάνῃ ἐλεημοσύνη. Πολλοὶ νομίζουν, ὅτι ἐλεημοσύνη μποροῦν νὰ κάνουν μόνο οἱ πλούσιοι. Τί ἐλεημοσύνη νὰ κάνουμε ἐμεῖς; λένε ἐμεῖς ἔχουμε ἀνάγκη νὰ μᾶς βοηθήσουν, καὶ ὄχι νὰ βοηθήσουμε…

Κι ὅμως ἡ Δορκάς, ἡ εὐγενικὴ κόρη τῆς Ἰόππης, μᾶς διδάσκει ὅλους, ὅτι ὅποιος ἔχει ἀγάπη στὴν καρδιά, μπορεῖ νὰ κάνῃ τὸ καλὸ στοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, καὶ ἂν ἀκόμη δὲν ἔχῃ λεφτά. Ἡ Δορκάς, καθώς μᾶς λέει ὁ σημερινὸς Ἀπόστολος, σὰν ῥάπτρια προσέφερε δωρεὰν τὶς ὑπηρεσίες της στὸ φτωχὸ λαό. Ἔρραβε δωρεὰν τὰ ῥοῦχα τῶν ὀρφανῶν καὶ τῶν χηρῶν. Καὶ δὲν ἔκανε μόνο αὐτὴ τὴν καλωσύνη, ἀλλὰ κι ἄλλες ἀκόμη καλωσύνες, ποὺ δὲν τὶς ἀναφέρουν οἱ Πράξεις τῶν ἀποστόλων, ἀλλὰ μόνο σημειώνουν, ὅτι ἡ κόρη αὐτὴ «ἦν πλήρης ἀγαθῶν ἔργων καὶ ἐλεημοσυνῶν ὧν ἐποίει» (Πράξ. 9,36). Δὲν ἦταν, δηλαδή, ἡ Δορκὰς ἕνα ποτήρι ἄδειο, ἀλλ ̓ ἕνα ποτήρι γεμᾶτο ἀπὸ τὸ δροσερό νερὸ τῆς ἀγάπης. Μ’ αὐτὸ πότιζε καὶ δρόσιζε τοὺς ἀνθρώπους, ποὺ διψοῦσαν ἀπὸ ἀγάπη, ἀπὸ βοήθεια καὶ καλωσύνη. Ἡ Δορκὰς ἦταν γεμάτη ἀπὸ ἀγαθοεργίες καὶ ἐλεημοσύνες.

Τί εὐλογημένη κόρη! Ἐνῷ πλούσιες κυρίες καὶ δεσποινίδες, ποὺ κατοικοῦσαν στὴν πόλι ἐκείνη, περνοῦσαν τὸν καίρό τους σὲ μάταιες διασκεδάσεις καὶ ξωδεύανε τὰ λεφτά τους στὰ λοῦσα καὶ δὲν ἔδιναν οἱ φαντασμένες καμμιά σημασία στοὺς φτωχούς, στὰ ὀρφανὰ καὶ στὶς χῆρες, ἡ Δορκάς, παρ’ ὅλη τὴ φτώχεια της, εἶχε γίνει μια βρύση ἀγάπης, μιὰ βρύση ποὺ ἔτρεχε καὶ ἐλεοῦσε τὸν κόσμο. Γι’ αὐτό, ὅταν ἀρρώστησε καὶ πέθανε, ὅλοι οἱ φτωχοί, ὅλα τὰ ὀρφανὰ καὶ οἱ χῆρες, ποὺ κοντά της βρίσκανε παρηγοριὰ καὶ προστασία, ἄρχισαν νὰ κλαῖνε. Ἦταν γιὰ τὸ δυστυχισμένο κόσμο μιὰ μάνα στοργική.

Μια τέτοια ὕπαρξι, θὰ ποῦν μερικοί, γιατί νὰ πεθάνῃ; Γιατί νὰ τὴν πάρῃ τόσο γρήγορα ὁ Θεός; Ἔπρεπε νὰ μείνῃ, γιὰ νὰ κάνη τὸ καλό…

Βέβαια ὁ Θεός ξέρει τί κάνει, ἀλλ’ οἱ ἄνθρωποι, ὅταν τοὺς λείψῃ κανένα ἀγαπημένο πρόσωπο, ζαλίζονται ἀπὸ τὴ θλῖψι καὶ παραπονιοῦνται, καὶ λένε λόγια ποὺ δὲν πρέπει νὰ λένε. Γιατὶ ἂν ἀγαπᾶμε ἐμεῖς τὸν ἄνθρωπό μας μιὰ φορά, ὁ οὐράνιος Πατέρας τὸν ἀγαπάει ἄπειρες φορὲς καὶ ξέρει τί κάνει. Μόνο ἄπιστοι καὶ ἄθεοι ἄνθρωποι δὲν μποροῦν νὰ καταλάβουν τίποτα γύρω ἀπ’ τὸ μυστήριο τοῦ θανάτου. Γι’ αὐτὸ κλαῖνε ἀπαρηγόρητα καὶ κατηγοροῦν καὶ βρίζουν τὸ Θεό.

Δὲν ἦταν τέτοιοι οἱ χριστιανοὶ τῆς Ἰόππης, τὰ ὀρφανὰ καὶ οἱ χῆρες ποὺ προστάτευε ἡ Δορκάς. Πίστευαν, πώς ὅ,τι κάνει ὁ Θεὸς εἶνε καλά καμωμένο. Μόνο μὲ τὰ δάκρυά τους ἐξέφραζαν τὸν πόνο ποὺ αἰσθάνθηκαν γιὰ τὸ θάνατό της. Θὰ ἤθελαν νὰ μὴν πεθάνῃ ἡ Δορκάς, ἀλλὰ νὰ ζήσῃ ἀκόμη πολλά χρόνια καὶ νὰ εἶνε μαζί τους. Γι’ αὐτό, μόλις ἡ Δορκὰς ἔπεσε στὸ κρεβάτι ἄρρωστη καὶ εἶδαν ὅτι μέρα μὲ τὴ μέρα βαραίνει καὶ κινδυνεύει νὰ πεθάνῃ, ἔστειλαν καὶ κάλεσαν τὸν ἀπόστολο Πέτρο, ποὺ βρισκόταν σὲ μιὰ κοντινὴ πόλι. Ἀλλὰ μέχρι νά ’ρθῃ ὁ Πέτρος, ἡ Δορκὰς εἶχε ἀποθάνει. Ο Πέτρος, βλέποντας τὴ λύπη ποὺ προξένησε ὁ θάνατος τῆς Δορκάδος, γονάτίςε, ἔκανε τὴν προσευχή του, καὶ μὲ τὴ φωνὴ ποὺ ἀπηύθυνε πρὸς τὴ νεκρή κόρη, «Ταβιθά, ἀνάστηθι» (Πράξ. 9,40), τὸ θαῦμα ἔγινε. Ἡ νεκρὴ ἄνοιξε τὰ μάτια της, ἀνασηκώθηκε, κι ἄρχισε πάλι νὰ μιλάῃ! Τὸ θαῦμα διαδόθηκε ἀμέσως σ ̓ ὅλη τὴν περιοχὴ καὶ οἱ ἄνθρωποι πίστεψαν στο Χριστό.

* * *

Πολλὰ μᾶς διδάσκει ἡ εὐγενικὴ κόρη τῆς Ἰόππης, ἡ Δορκάς. Ἀλλὰ στὸ σύντομο αὐτὸ κήρυγμα θέλω να προσέξετε μιὰ λεπτομέρεια. Καὶ ἡ λεπτομέρεια αὐτὴ εἶνε τὸ ὄνομα τῆς εὐγενικῆς αὐτῆς κόρης. Δορκὰς ὠνομαζόταν. Καὶ δορκὰς ἀποδείχτηκε. Δηλαδή, ὅπως τὸ ζαρκάδι εἶνε ἕνα ζῷο εὐκίνητο, ποὺ τρέχει παντοῦ καὶ διασχίζει μεγάλες ἀποστάσεις μέχρι νὰ βρῇ κρυστάλλινο νερό, ἔτσι κ’ ἡ κόρη τῆς Ἰόππης· ἔτρεχε καὶ δὲν ἡσύχαζε, μέχρι νὰ πιῇ νερὸ καὶ νὰ δροσιστῇ, μέχρι δηλαδὴ νὰ κάνῃ τὸ καλὸ στοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Κάνοντας δὲ τὸ καλὸ στοὺς ἄλλους ἀνθρώπους ἦταν σὰν νὰ δροσίζεται ἡ ἴδια. Κι ὅπως τὸ ζαρκάδι κοιτάζει ἀριστερὰ καὶ δεξιὰ καὶ προσέχει νὰ μὴν πέσῃ σὲ παγίδα τῶν κυνηγῶν, ἔτσι καὶ ἡ κόρη τῆς Ἰόππης. Ἦταν μιὰ προσεκτικὴ μαθήτρια τοῦ Χριστοῦ, ποὺ σκορπώντας ἀριστερὰ καὶ δεξιὰ τὶς καλωσύνες της πρόσεχε νὰ μὴν πέσῃ σὲ παγίδες τοῦ διαβόλου, νὰ διατηρήσῃ τὸν ἑαυτό της καθαρὸ καὶ ἀμόλυντο ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῆς ὑπερηφανείας καὶ τῆς κενοδοξίας. Ἔτσι δικαίωσε τὸ ὄνομα ποὺ τῆς εἶχαν δώσει. Δορκάς, ὄχι μόνο ὄνομα ἀλλὰ καὶ πρᾶγμα.

Ἐμεῖς, ἀγαπητοί, ἔχουμε ὀνόματα ἀνώτερα ἀπὸ τὸ ὄνομα ποὺ εἶχε ἡ εὐγενικὴ κόρη τῆς Ἰόππης. Ἔχουμε ὀνόματα χριστιανικά, ὀνόματα ποὺ εἶχαν οἱ ἅγιοι, οἱ μεγάλοι αὐτοὶ ἥρωες τῆς ὀρθοδόξου πίστεώς μας. Καὶ τὰ ὀνόματα αὐτὰ τῶν ἁγίων μᾶς τὰ ἔδωσαν τὴν ὥρα ποὺ βαπτίςθήκαμε. Μᾶς τὰ ἔδωσαν, γιὰ νὰ μᾶς θυμίζουν πάντα ὅτι πρέπει νὰ ζοῦμε ὅπως ἐκεῖνοι. Αλλοίμονο ἂν ζοῦμε ἀντίθετα ἀπὸ τὴ ζωὴ τῶν ἁγίων, ποὺ ἔχουμε τὸ ὀνόματά τους! Εἶνε σὰν νὰ τοὺς βρίζουμε καὶ νὰ ἀτιμάζουμε τὴν ἱερὴ μνήμη τους. Καὶ πιὸ πολὺ ἀκόμα, βρίζουμε καὶ ἀτιμάζουμε ἕνα ἄλλο ὄνομα, ποὺ εἶνε πιὸ πάνω ἀπ ̓ ὅλα τὰ ὀνόματα τὸ ὄνομα χριστιανός. Τὰ ὀνόματά μας φωνάζουν Ἕλληνες χριστιανοί, ἢ ν’ ἀλλάξετε ὄνομα ἢ ν’ ἀλλάξετε διαγωγή!

Εἴθε ὅλοι μας, ὅσοι ἔχουμε ὀνόματα χριστιανικά, νὰ συναισθανθοῦμε τὴν εὐθύνη μας καὶ νὰ ζήσουμε τέλειο χριστιανικὸ βίο κατὰ τὸ Εὐαγγέλιο, γιὰ νὰ ὑπάρχῃ ἔτσι ἁρμονία μεταξὺ τοῦ ὀνόματός μας καὶ τῆς ζωῆς μας.