ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ (Αποστολική Περικοπή)

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

«Ἀναχθέν­τες οὖν ἀπὸ τῆς Τρῳάδος εὐθυδρο­μή­σα­μεν εἰς Σαμο­θρᾴκην, τῇ δὲ ἐπιούσῃ εἰς Νεά­πο­λιν, ἐκεῖθέν τε εἰς Φιλίπ­πους, ἥτις ἐστὶ πρώ­τη τῆς μερί­δος τῆς Μακε­δο­νί­ας πόλις κολω­νία. Ἦμεν δὲ ἐν αὐτῇ τῇ πόλει δια­τρί­βον­τες ἡμέρας τινάς, τῇ τε ἡμέρᾳ τῶν σαβ­βά­των ἐξήλ­θο­μεν ἔξω τῆς πόλε­ως παρὰ ποταμὸν οὗ ἐνομί­ζε­το προ­σευχὴ εἶναι, καὶ καθί­σαν­τες ἐλαλοῦμεν ταῖς συνελ­θού­σαις γυναι­ξί. καί τις γυνὴ ὀνόμα­τι Λυδία, πορ­φυ­ρό­πω­λις πόλε­ως Θυα­τεί­ρων, σεβο­μέ­νη τὸν Θεόν, ἤκουεν, ἧς ὁ Κύριος διή­νοι­ξε τὴν καρ­δί­αν προ­σέ­χειν τοῖς λαλου­μέ­νοις ὑπὸ τοῦ Παύ­λου(:Από την Τρω­ά­δα πλεύ­σα­με στο ανοι­χτό πέλα­γος και ήλθα­με κατευ­θεί­αν στη Σαμο­θρά­κη. Και την άλλη μέρα ήλθα­με στη Νεά­πο­λη(:στη σημε­ρι­νή Καβά­λα).Από εκεί ήλθα­με στους Φιλίπ­πους, που είναι η σπου­δαιό­τε­ρη ρωμαϊ­κή αποι­κία στην περι­φέ­ρεια της Μακε­δο­νί­ας. Παρα­τεί­να­με μάλι­στα τη δια­μο­νή μας στην πόλη αυτή για μερι­κές ημέρες.Και την ημέ­ρα του Σαβ­βά­του βγή­κα­με έξω από την πόλη σε κάποιο μέρος που ήταν κον­τά σ’ ένα ποτά­μι και θεω­ρούν­ταν τόπος προ­σευ­χής των Ιου­δαί­ων. Εκεί καθί­σα­με κι ανοί­ξα­με συνο­μι­λία με τις γυναί­κες που είχαν συνα­χθεί εκεί. Αυτά που λέγα­με εκεί τα άκου­γε ιδιαι­τέ­ρως κάποια γυναί­κα που ονο­μα­ζό­ταν Λυδία και ήταν έμπο­ρος που που­λού­σε πορ­φύ­ρες (:δηλα­δή τα πολυ­τε­λή εκεί­να υφά­σμα­τα που βάφον­ται με κόκ­κι­νο χρώ­μα). Η γυναί­κα αυτή κατα­γό­ταν από την πόλη της Μικράς Ασί­ας Θυά­τει­ρα˙ ήταν προ­σή­λυ­τη και είχε ευλά­βεια στον αλη­θι­νό Θεό. Ο Κύριος της άνοι­ξε τα πνευ­μα­τι­κά αισθη­τή­ρια του νου και της διή­γει­ρε το πνευ­μα­τι­κό ενδια­φέ­ρον, για να προ­σέ­χει σε όσα έλε­γε ο Παύ­λος)»[Πράξ.16,11–15].

Πρό­σε­χε πάλι τον Παύ­λο που και από τον χρό­νο και από τον τρό­πο ενερ­γεί με τρό­πο ιου­δαϊ­κό. «Σε μέρος που θεω­ρούν­ταν», λέγει, «τόπος προ­σευ­χής»· διό­τι δεν προ­σεύ­χον­ταν μόνο όπου υπήρ­χε συνα­γω­γή, αλλά και έξω από αυτήν, ξεχω­ρί­ζον­τας κατά κάποιον τρό­πο έναν τόπο, καθό­σον οι Ιου­δαί­οι απέ­δι­δαν περισ­σό­τε­ρη προ­σο­χή στα σωμα­τι­κά. «Κατά την ημέ­ρα του Σαβ­βά­του», κατά την οποία φυσι­κό ήταν να συγ­κεν­τρω­θεί πλή­θος.

«Αυτά που λέγα­με εκεί τα άκου­γε ιδιαι­τέ­ρως κάποια γυναί­κα που ονο­μα­ζό­ταν Λυδία και ήταν έμπο­ρος που που­λού­σε πορ­φύ­ρες. Η γυναί­κα αυτή κατα­γό­ταν από την πόλη της Μικράς Ασί­ας Θυά­τει­ρα˙ ήταν προ­σή­λυ­τη και είχε ευλά­βεια στον αλη­θι­νό Θεό. Ο Κύριος της άνοι­ξε τα πνευ­μα­τι­κά αισθη­τή­ρια του νου και της διή­γει­ρε το πνευ­μα­τι­κό ενδια­φέ­ρον, για να προ­σέ­χει σε όσα έλε­γε ο Παύ­λος». Το μεν άνοιγ­μα λοι­πόν της καρ­διάς της ήταν έργο του Θεού, το να προ­σέ­χει όμως τα λεγό­με­να ήταν θέλη­ση αυτής· επο­μέ­νως αυτό ήταν και θείο και ανθρώ­πι­νο έργο.

«Ὡς δὲ ἐβαπτί­σθη καὶ ὁ οἶκος αὐτῆς, παρε­κά­λε­σε λέγου­σα· εἰ κεκρί­κα­τέ με πιστὴν τῷ Κυρίῳ εἶναι, εἰσελ­θόν­τες εἰς τὸν οἶκόν μου μεί­να­τε· καὶ παρε­βιά­σα­το ἡμᾶς(:αφού λοι­πόν βαπτί­σθη­κε αυτή και η οικο­γέ­νειά της, μας παρα­κά­λε­σε λέγον­τας: Εάν έχε­τε σχη­μα­τί­σει για μένα την πεποί­θη­ση και με έχε­τε κρί­νει πιστή στον Κύριο, ελά­τε να μεί­νε­τε στο σπί­τι μου. Και με επί­μο­νες παρα­κλή­σεις μας ανάγ­κα­σε να μεί­νου­με στο σπί­τι της)» [Πράξ.16,15]. «Μόλις βαπτί­στη­κε», λέγει, «αυτή και η οικο­γέ­νειά της». Πρό­σε­χε πάλι την έλλει­ψη υπε­ρη­φά­νειας. Γυναί­κα είναι αυτή ταπει­νή και γίνε­ται φανε­ρό από την τέχνη της· αλλά πρό­σε­χε την αρε­τή αυτής· διό­τι σαν πρώ­τη μαρ­τυ­ρία γι’ αυτήν έδω­σε αυτήν, το ότι σεβό­ταν τον Θεό, έπει­τα το ότι αυτή προ­σκά­λε­σε τους Απο­στό­λους. Πρό­σε­χε επί­σης πώς τους έπει­σε όλους· έπει­τα πρό­σε­χε σύνε­ση, πώς παρα­κα­λεί τους Απο­στό­λους, από πόση ταπει­νο­φρο­σύ­νη είναι γεμά­τα τα λόγια της, από πόση σοφία. «Εάν κρί­να­τε», λέγει, «ότι είμαι πιστή στον Κύριο». Δεν υπάρ­χει τίπο­τε άλλο που να μπο­ρεί να συγ­κι­νή­σει τόσο. Ποιον δεν θα μαλά­κω­ναν τα λόγια αυτά; Δεν το ζήτη­σε απλώς επί­μο­να, δεν τους παρα­κά­λε­σε, δεν το άφη­σε στη διά­θε­σή τους, αλλά και τους εξα­νάγ­κα­σε υπερ­βο­λι­κά με επί­μο­νες παρα­κλή­σεις· διό­τι αυτό σημαί­νει το «παρε­βιά­σα­το ἡμᾶς»· δηλα­δή με αυτά τα λόγια.

Πρό­σε­χε πως αμέ­σως καρ­πο­φο­ρεί και θεω­ρεί μεγά­λο κέρ­δος την κλή­ση. «Το ότι με κρί­να­τε πιστή γίνε­ται φανε­ρό από το ότι μου εμπι­στευ­θή­κα­τε τέτοια μυστή­ρια, τα οποία δεν θα ήταν δυνα­τό να μου τα εμπι­στευ­τεί­τε, εάν δεν με κρί­να­τε κατάλ­λη­λη». Και δεν τόλ­μη­σε πριν από αυτό να τους προ­σκα­λέ­σει, αλλά όταν βαπτί­στη­κε, κάνον­τας φανε­ρό από αυτό, ότι δεν θα ήταν δυνα­τό αλλιώς να τους πεί­σει. Για­τί όμως δεν ήθε­λαν αυτοί που συνό­δευαν τον Παύ­λο, αλλά πρό­βαλ­λαν άρνη­ση, ώστε να εξα­ναγ­κα­στούν αυτοί; Ή για να παρα­κι­νή­σουν εκεί­νη να δεί­ξει μεγα­λύ­τε­ρη προ­θυ­μία, ή επει­δή είπε ο Χρι­στός: «εἰς ἣν δ᾿ ἂν πόλιν ἢ κώμην εἰσέλ­θη­τε, ἐξετά­σα­τε τίς ἐν αὐτῇ ἄξιός ἐστι, κἀκεῖ μεί­να­τε ἕως ἂν ἐξέλ­θη­τε(:σε όποια λοι­πόν πόλη ή χωριό πάτε, εξε­τά­στε ποιος από τους κατοί­κους της έχει καλή υπό­λη­ψη και είναι άξιος να σας φιλο­ξε­νή­σει. Και μεί­νε­τε μόνο στο δικό του το σπί­τι, μέχρι να ανα­χω­ρή­σε­τε απ’ την πόλη εκεί­νη)» [Ματθ.10,11]. Ώστε όλα τα έκα­ναν σύμ­φω­να με την πρό­νοια του Θεού.

«Μόλις λοι­πόν βαπτί­στη­κε», λέγει, «τους παρα­κά­λε­σε και τους είπε· εάν με κρί­να­τε πιστή». Πρό­σε­χε: και βαπτί­ζε­ται και υπο­δέ­χε­ται τους Απο­στό­λους με τόσες παρα­κλή­σεις, με περισ­σό­τε­ρες από ό,τι ο Αβρα­άμ. Και δεν ανέ­φε­ρε καμία άλλη από­δει­ξη αλλά εκεί­νη με την οποία σώθη­κε· δεν είπε: «εάν με κρί­να­τε σπου­δαία γυναί­κα, εάν με κρί­να­τε ευλα­βή»· αλλά τι; «Εάν με κρί­να­τε πιστή στον Κύριο»· «εάν για τον Κύριο, πολύ περισ­σό­τε­ρο για σας, εάν δεν έχε­τε αμφι­βο­λί­ες». Και δεν είπε: «κον­τά μου», αλλά «μεί­να­τε στην οικία μου», για να δεί­ξει ότι αυτό το έκα­νε με μεγά­λη προ­θυ­μία. Πραγ­μα­τι­κά ήταν πιστή η γυναί­κα.

«᾿Εγένετο δὲ πορευομένων ἡμῶν εἰς προ­σευχὴν παιδίσκην τινὰ ἔχου­σαν πνεῦμα πύθωνος ἀπαντῆσαι ἡμῖν, ἥτις ἐργασίαν πολλὴν παρεῖχε τοῖς κυρίοις αὐτῆς μαν­τευομένη(:κάποια μέρα, καθώς πηγαί­να­με στον τόπο της προ­σευ­χής, συνέ­βη να μας συναν­τή­σει μια νεα­ρή δού­λη που είχε κατα­λη­φθεί από πονη­ρό μαν­τι­κό πνεύ­μα και απέ­φε­ρε πολ­λά κέρ­δη στους κυρί­ους της· διό­τι με τις μαν­τεί­ες της φανέ­ρω­νε τα άγνω­στα και πλη­ρω­νό­ταν γι’ αυτό). Αὕτη κατα­κο­λουθήσασα τῷ Παύλῳ καὶ τῷ Σίλᾳ ἔκρα­ζε λέγου­σα· οὗτοι οἱ ἄνθρω­ποι δοῦλοι τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου εἰσίν, οἵτινες καταγγέλλου­σιν ἡμῖν ὁδὸν σωτηρίας(:Αυτή ακο­λού­θη­σε από πίσω τον Παύ­λο και τον Σίλα και φώνα­ζε λέγον­τας: ‘’Αυτοί οι άνθρω­ποι είναι δού­λοι του Θεού του Υψί­στου, και μας γνω­στο­ποιούν τον δρό­μο της σωτη­ρί­ας και τον ασφα­λή τρό­πο με τον οποίο θα σωθεί­τε’’)» [Πράξ.16, 16–17].

Άρα­γε όμως ποιος είναι αυτός ο δαί­μο­νας που είχε κυριεύ­σει τη νεα­ρή δού­λη; Λέγει γι’ αυτήν το ιερό κεί­με­νο: «ἔχου­σαν πνεῦμα πύθωνος(:που είχε κατα­λη­φθεί από πονη­ρό μαν­τι­κό πνεύ­μα)»· από τον τόπο έτσι ονο­μά­ζε­ται. Βλέ­πεις ότι και ο Απόλ­λω­νας είναι δαί­μο­νας;[:ο «θεός» Απόλ­λω­νας των αρχαί­ων Ελλή­νων ονο­μα­ζό­ταν επί­σης και Πύθιος]. Και επει­δή ήθε­λε να τους βάλει μέσα σε πει­ρα­σμούς, με σκο­πό να τους παρα­κι­νή­σει περισ­σό­τε­ρο, την παρα­κί­νη­σε να λέει αυτά.

«Αὕτη κατα­κο­λουθήσασα τῷ Παύλῳ καὶ τῷ Σίλᾳ ἔκρα­ζε λέγου­σα· οὗτοι οἱ ἄνθρω­ποι δοῦλοι τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου εἰσίν, οἵτινες καταγγέλλου­σιν ἡμῖν ὁδὸν σωτηρίας(:αυτή ακο­λού­θη­σε από πίσω τον Παύ­λο και τον Σίλα και φώνα­ζε λέγον­τας: ‘’Αυτοί οι άνθρω­ποι είναι δού­λοι του Θεού του Υψί­στου, και μας γνω­στο­ποιούν τον δρό­μο της σωτη­ρί­ας και τον ασφα­λή τρό­πο με τον οποίο θα σωθεί­τε’’)». Μια­ρέ και παμ­μί­α­ρε δαί­μο­να! Εάν λοι­πόν γνω­ρί­ζεις ότι κηρύτ­τουν οδό σωτη­ρί­ας, για­τί δεν θαυ­μά­ζεις και δεν αλλά­ζεις γνώ­μη με την θέλη­σή σου; Αλλά εκεί­νο ακρι­βώς που ο Σίμων ο μάγος ήθε­λε λέγον­τας: «Δότε κἀμοὶ τὴν ἐξου­σί­αν ταύ­την, ἵνα ᾧ ἐὰν ἐπιθῶ τὰς χεῖρας λαμ­βάνῃ Πνεῦμα Ἅγιον (:δώστε και σε μένα την εξου­σία και τη δύνα­μη αυτή, ώστε σε όποιον βάζω επά­νω του τα χέρια μου να λαμ­βά­νει Πνεύ­μα Άγιο)» [Πράξ.8,19], αυτό και αυτός έκα­νε· επει­δή τους είδε να παρου­σιά­ζουν στο κήρυγ­μα πρό­ο­δο, υπο­κρί­νε­ται εδώ, διό­τι με τον τρό­πο αυτό ήλπι­σε να παρα­μεί­νει αυτός στο σώμα του κορι­τσιού αν θα κηρύ­ξει αυτά.

Εάν όμως δεν ται­ριά­ζει να εκφω­νεί­ται τέτοια υμνη­τι­κή μαρ­τυ­ρία εκ μέρους ενός ανθρώπου[βλ. Σοφ. Σει­ράχ 15,9: «Οὐχ ὡραῖος αἶνος ἐν στό­μα­τι ἁμαρ­τω­λοῦ, ὅτι οὐ παρὰ Κυρί­ου ἀπεστά­λη (:δεν ται­ριά­ζει και ούτε ενθρο­νί­ζε­ται ωραί­ος ύμνος στο στό­μα του αμαρ­τω­λού. Τέτοιος ύμνος δεν του έχει απο­στα­λεί από τον Κύριο)»], πολύ περισ­σό­τε­ρο δεν είναι ωραία εκεί­νη που γίνε­ται εκ μέρους του δαί­μο­να. Εάν ο Χρι­στός δεν απο­δέ­χε­ται τη μαρ­τυ­ρία εκ μέρους ανθρώ­πων, ούτε από τον Ιωάν­νη, πολύ περισ­σό­τε­ρο δεν την απο­δέ­χε­ται από δαί­μο­να· διό­τι το κήρυγ­μα δεν είναι έργο ανθρώ­πων, αλλά του άγιου Πνεύ­μα­τος.

Επει­δή λοι­πόν κραύ­γα­ζε το δαι­μό­νιο μέσα στο κορί­τσι και η ενέρ­γειά του αυτή ήταν αλα­ζο­νι­κή, νόμι­σε ότι με την κραυ­γή θα προ­ξε­νή­σει κατά­πλη­ξη, λέγον­τας: «οὗτοι οἱ ἄνθρω­ποι δοῦλοι τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου εἰσίν, οἵτινες καταγ­γέλ­λου­σιν ἡμῖν ὁδὸν σωτη­ρί­ας(:αυτοί οι άνθρω­ποι είναι δού­λοι του Θεού του Υψί­στου, και μας γνω­στο­ποιούν τον δρό­μο της σωτη­ρί­ας και τον ασφα­λή τρό­πο με τον οποίο θα σωθεί­τε)» [Πράξ.16,17]

Για­τί τέλος πάν­των ο μεν δαί­μο­νας έλε­γε αυτά μέσα από το στό­μα του κορι­τσιού αυτού στο οποίο είχε εισέλ­θει το πονη­ρό πνεύ­μα, ο δε Παύ­λος τον εμπό­δι­σε; Και εκεί­νος ενερ­γού­σε, όπως είπα­με, με κακουρ­γία, αλλά και ο Παύ­λος με σύνε­ση· διό­τι ήθε­λε να κάνει αυτόν να μην είναι αξιό­πι­στος· καθό­σον αν ο Παύ­λος απο­δε­χό­ταν την μαρ­τυ­ρία του, θα εξα­πα­τού­σε πολ­λούς από τους πιστούς, εφό­σον δέχθη­κε την μαρ­τυ­ρία από το δαι­μό­νιο· γι’ αυτό ανέ­χε­ται να πει αυτός τα όσα είχαν σχέ­ση με τους απο­στό­λους Παύ­λο και Σίλα, για να στα­θε­ρο­ποι­ή­σει τα όσα ήταν υπέρ αυτού, και ο ίδιος δεί­χνει συγ­κα­τά­βα­ση προς την απώ­λεια. Στην αρχή λοι­πόν δεν απο­δέ­χθη­κε την μαρ­τυ­ρία ο Παύ­λος, αλλά αδια­φό­ρη­σε γι’ αυτήν, μη θέλον­τας να κατα­φύ­γει στην επι­τέ­λε­ση θαύ­μα­τος, όταν όμως επέ­με­νε να κάνει αυτό πει πολ­λές μέρες και φανέ­ρω­σε το έργο αυτών λέγον­τας: «Οὗτοι οἱ ἄνθρω­ποι δοῦλοι τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου εἰσίν, οἵτινες καταγ­γέλ­λου­σιν ἡμῖν ὁδὸν σωτη­ρί­ας(:αυτοί οι άνθρω­ποι είναι δού­λοι του Θεού του Υψί­στου, και μας γνω­στο­ποιούν τον δρό­μο της σωτη­ρί­ας και τον ασφα­λή τρό­πο με τον οποίο θα σωθεί­τε)» [Πράξ.16, 17], τότε διέ­τα­ξε το δαι­μό­νιο να εξέλ­θει:

«Τοῦτο δὲ ἐποί­ει ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας. δια­πο­νη­θεὶς δὲ ὁ Παῦλος καὶ ἐπιστρέ­ψας τῷ πνεύ­μα­τι εἶπε· παραγ­γέλ­λω σοι ἐν τῷ ὀνόμα­τι Ἰησοῦ Χρι­στοῦ ἐξελ­θεῖν ἀπ᾿ αὐτῆς. καὶ ἐξῆλθεν αὐτῇ τῇ ὥρᾳ (:και αυτό το έκα­νε για πολ­λές ημέ­ρες, όχι βέβαια με καλό σκο­πό, αλλά το μαν­τι­κό πνεύ­μα επε­δί­ω­κε να ελκύ­σει πάνω του την απε­ριό­ρι­στη εμπι­στο­σύ­νη του λαού και να την εκμε­ταλ­λευ­θεί τελι­κά με δολιό­τη­τα και πανουρ­γία. Αγα­να­κτών­τας λοι­πόν ο Παύ­λος στρά­φη­κε πίσω προς τη δού­λη αυτή που τον ακο­λου­θού­σε και είπε προς το πνεύ­μα: ‘’Σε δια­τά­ζω, επι­κα­λού­με­νος το όνο­μα του Ιησού Χρι­στού, να βγεις απ’ αυτήν’’. Και πραγ­μα­τι­κά την ίδια στιγ­μή το πονη­ρό πνεύ­μα βγή­κε)»[Πράξ.16,18].

Τι σημαί­νει: «δια­πο­νη­θεὶς ὁ Παῦλος»; Αντι­λή­φθη­κε, λέει, την κακουρ­γία του δαί­μο­να, καθώς και ο ίδιος λέει αλλού: «ἵνα μὴ πλε­ο­νε­κτηθῶμεν ὑπὸ τοῦ σατανᾶ· οὐ γὰρ αὐτοῦ τὰ νοή­μα­τα ἀγνοοῦμεν (:για να μη νικη­θού­με με απά­τη από τον σατα­νά· και λέω ‘’απά­τη του σατα­νά’’, διό­τι γνω­ρί­ζου­με τις δόλιες επι­νο­ή­σεις του)»[Β’ Κορ. 2,11].

«Ἰδόν­τες δὲ οἱ κύριοι αὐτῆς ὅτι ἐξῆλθεν ἡ ἐλπὶς τῆς ἐργα­σί­ας αὐτῶν, ἐπιλα­βό­με­νοι τὸν Παῦλον καὶ τὸν Σίλαν εἵλκυ­σαν εἰς τὴν ἀγορὰν ἐπὶ τοὺς ἄρχον­τας καὶ προ­σα­γα­γόν­τες αὐτοὺς τοῖς στρα­τη­γοῖς εἶπον· οὗτοι οἱ ἄνθρω­ποι ἐκτα­ράσ­σου­σιν ἡμῶν τὴν πόλιν Ἰουδαῖοι ὑπάρ­χον­τες καὶ καταγ­γέλ­λου­σιν ἔθη ἃ οὐκ ἔξεστιν ἡμῖν παρα­δέ­χε­σθαι οὐδὲ ποιεῖν Ῥωμαί­οις οὖσι(:όταν όμως είδαν τα αφεν­τι­κά της ότι έφυ­γε μαζί με το δαι­μό­νιο και η ελπί­δα της κερ­δο­φό­ρου εργα­σί­ας και επι­χει­ρή­σε­ώς τους, συνέ­λα­βαν τον Παύ­λο και τον Σίλα και τους έσυ­ραν στην αγο­ρά για να τους παρου­σιά­σουν στους άρχον­τες. Και αφού τους οδή­γη­σαν μπρο­στά στους στρα­τη­γούς είπαν: ‘’Αυτοί οι άνθρω­ποι είναι ταρα­ξί­ες Ιου­δαί­οι και προ­κα­λούν ταρα­χές στην πόλη μας. Κηρύτ­τουν θρη­σκευ­τι­κά έθι­μα που δεν επι­τρέ­πε­ται σε μας που είμα­στε Ρωμαί­οι να τα παρα­δε­χό­μα­στε και πολύ περισ­σό­τε­ρο να τα τηρού­με και να τα εφαρ­μό­ζου­με’’)» [Πράξ.16, 19–21].

Παν­τού τα χρή­μα­τα είναι αίτια των κακών. Πω, πω μέγε­θος απαν­θρω­πιάς! Ήθε­λαν το κορί­τσι να δια­τε­λεί κάτω από την εξου­σία του δαί­μο­να, ώστε να κερ­δί­ζουν αυτοί χρή­μα­τα. «Καὶ προ­σα­γαγόντες αὐτοὺς τοῖς στρα­τη­γοῖς εἶπον· οὗτοι οἱ ἄνθρω­ποι ἐκταράσσου­σιν ἡμῶν τὴν πόλιν(:και αφού τους οδή­γη­σαν μπρο­στά στους στρα­τη­γούς είπαν: ‘’Αυτοί οι άνθρω­ποι είναι ταρα­ξί­ες και προ­κα­λούν ταρα­χές στην πόλη μας)». Εκεί­νοι δηλα­δή έλε­γαν για τον Παύ­λο και τον Σίλα ότι «δια­τα­ράσ­σουν την πόλη μας», ενώ το δαι­μό­νιο που είχε κατα­λά­βει τη νεα­ρή δού­λη έλε­γε ότι «καταγγέλλου­σιν ἡμῖν ὁδὸν σωτηρίας(:κηρύτ­τουν σε εμάς οδό σωτη­ρί­ας)»· «Ἰουδαῖοι ὑπάρ­χον­τες(:είναι ταρα­ξί­ες Ιου­δαί­οι)», λέει · τόσο πολύ αυτό το όνο­μα έχει συκο­φαν­τη­θεί.

«καὶ καταγ­γέλ­λου­σιν ἔθη ἃ οὐκ ἔξεστιν ἡμῖν παρα­δέ­χε­σθαι οὐδὲ ποιεῖν Ῥωμαί­οις οὖσι(:κηρύτ­τουν θρη­σκευ­τι­κά έθι­μα που δεν επι­τρέ­πε­ται σε μας που είμα­στε Ρωμαί­οι να τα παρα­δε­χό­μα­στε και πολύ περισ­σό­τε­ρο να τα τηρού­με και να τα εφαρ­μό­ζου­με)» [Πράξ. 16,21]. Πρό­σε­χε που αυτοί ούτε στον δαί­μο­να προ­σέ­χουν, αλλά σε ένα και μόνο απο­βλέ­πουν· στη φιλαρ­γυ­ρία. Τι έκα­ναν οι δύο από­στο­λοι; Ενέρ­γειες ενάν­τια στους Ρωμαί­ους; Για­τί λοι­πόν δεν τους στεί­λα­τε στους στρα­τη­γούς πριν από την εκδί­ω­ξη του πονη­ρού μαν­τι­κού πνεύ­μα­τος από τη νεα­ρή σας δού­λη;

Παρου­σί­α­σαν λοι­πόν το πράγ­μα σαν θέμα έσχα­της προ­δο­σί­ας. Για­τί δεν είπαν ότι έβγα­λαν από μέσα της τον δαί­μο­να, ότι ασέ­βη­σαν προς τον Θεό, αλλά παρου­σιά­ζουν το πράγ­μα σαν εσχά­τη προ­δο­σία; Αυτό ήταν μια αιτία γι’ αυτούς προ­κει­μέ­νου να συλ­λά­βουν και να εκδι­κη­θούν και να απο­μα­κρύ­νουν έτσι τους δύο απο­στό­λους που είχαν εκδιώ­ξει το κερ­δο­φό­ρο γι΄αυτούς δαι­μό­νιο. Το ίδιο έλε­γαν και στην περί­πτω­ση του Χρι­στού, ότι ενερ­γού­σε τάχα ενάν­τια στην εξου­σία των Ρωμαί­ων και θα προ­κα­λού­σε αυτό αντί­ποι­να σε βάρος των Ιου­δαί­ων.

«Καὶ συνεπέστη ὁ ὄχλος κατ᾿ αὐτῶν(:τότε ο όχλος που είχε μαζευ­τεί εκεί ξεση­κώ­θη­κε εναν­τί­ον τους)»[Πράξ.16,22]. Πω, πω, μέγε­θος παρα­λο­γι­σμού! Δεν τους εξέ­τα­σαν, δεν τους επέ­τρε­ψαν να μιλή­σουν· αν και βέβαια, εφό­σον έγι­νε τέτοιο θαύ­μα, έπρε­πε να τους προ­σκυ­νή­σουν, έπρε­πε να τους θεω­ρή­σουν σαν ευερ­γέ­τες· διό­τι αν θέλα­τε χρή­μα­τα, για­τί, ενώ βρή­κα­τε τέτοιον πλού­το, δεν τρέ­ξα­τε προς αυτόν; Αυτός τους κάνει λαμ­πρό­τε­ρους, το να μπο­ρούν δηλα­δή να απο­μα­κρύ­νουν τα δαι­μό­νια, παρά το να πεί­θον­ται σε αυτούς. Να και θαύ­μα­τα, αλλά η φιλο­χρη­μα­τία υπε­ρί­σχυ­σε.

«Καὶ οἱ στρα­τη­γοὶ περιῤῥήξαν­τες αὐτῶν τὰ ἱμάτια ἐκέλευον ῥαβδί­ζειν πολ­λάς τε ἐπιθέν­τες αὐτοῖς πληγὰς ἔβαλον εἰς φυλα­κήν, παραγ­γεί­λαν­τες τῷ δεσμο­φύ­λα­κι ἀσφαλῶς τηρεῖν αὐτούς (:και οι στρα­τη­γοί ξέσχι­σαν τα ρού­χα των δύο απο­στό­λων και διέ­τα­ξαν να τους ραβδί­σουν, γυμνούς όπως ήταν, μπρο­στά σε όλο εκεί­νο το πλή­θος. Και αφού τους έδω­σαν πολ­λά χτυ­πή­μα­τα, τους έρι­ξαν στη φυλα­κή, δίνον­τας στον δεσμο­φύ­λα­κα την εντο­λή να τους φρου­ρεί ασφα­λι­σμέ­νους καλά, για να μην δρα­πε­τεύ­σουν)» [Πράξ. 16, 22–23]. Ίσως οι στρα­τη­γοί να το έκα­ναν αυτό θέλον­τας να εμπο­δί­σουν την φασα­ρία. Επει­δή είδαν το πλή­θος συγ­κεν­τρω­μέ­νο, με τα μεν χτυ­πή­μα­τα ήθε­λαν κατ’ αρχή να στα­μα­τή­σουν τον θυμό τους, με το να τους βάλουν όμως στην φυλα­κή και να δώσουν εντο­λή να τους φυλάσ­σουν καλά, ήθε­λαν και να λάβουν γνώ­ση για το όλο το θέμα με όποια ομο­λο­γία των απο­στό­λων κατά­φερ­ναν έτσι να τους απο­σπού­σαν.

Πρό­σε­ξε όμως ότι οι δύο από­στο­λοι δεν απο­κρί­νον­ται ούτε και απο­λο­γούν­ται, για να γίνουν άξιοι μεγα­λύ­τε­ρου θαύ­μα­τος· διό­τι λέει ο Παύ­λος σε κάποια του επι­στο­λή: «ἥδιστα οὖν μᾶλλον καυ­χή­σο­μαι ἐν ταῖς ἀσθε­νεί­αις μου, ἵνα ἐπισκη­νώσῃ ἐπ᾿ ἐμὲ ἡ δύνα­μις τοῦ Χρι­στοῦ. διὸ εὐδοκῶ ἐν ἀσθε­νεί­αις, ἐν ὕβρε­σιν, ἐν ἀνάγ­καις, ἐν διωγ­μοῖς, ἐν στε­νο­χω­ρί­αις, ὑπὲρ Χρι­στοῦ· ὅταν γὰρ ἀσθενῶ, τότε δυνα­τός εἰμι(:με πολ­λή ευχα­ρί­στη­ση θα καυ­χιέ­μαι περισ­σό­τε­ρο στις ασθέ­νειές μου, για να κατοι­κή­σει μέσα μου η δύνα­μη του Χρι­στού. Γι’ αυτό ευφραί­νο­μαι στις ασθέ­νειες, στους χλευα­σμούς, στις ανάγ­κες, στους διωγ­μούς, στις στε­νο­χώ­ριες, όταν τα υπο­φέ­ρω όλα αυτά για τη δόξα του Χρι­στού· διό­τι όταν με τις θλί­ψεις και τις περι­πέ­τειες φαί­νο­μαι εξαι­ρε­τι­κά ασθε­νής, τότε είμαι δυνα­τός, εφό­σον τότε μου δίνει ο Θεός περισ­σό­τε­ρη χάρη)»[Β’Κορ.12,9–10].

«Ὃς παραγ­γε­λί­αν τοιαύ­την εἰληφὼς ἔβαλεν αὐτοὺς εἰς τὴν ἐσωτέ­ραν φυλακὴν καὶ τοὺς πόδας αὐτῶν ἠσφα­λί­σα­το εἰς τὸ ξύλον (:και ο δεσμο­φύ­λα­κας, εφό­σον είχε πάρει τέτοια εντο­λή, τους έβα­λε στο πιο βαθύ δια­μέ­ρι­σμα της φυλα­κής και έδε­σε σφι­χτά τα πόδια τους στο τιμω­ρη­τι­κό όργα­νο που λεγό­ταν ‘’ξύλο’’, για να μην μπο­ρούν πλέ­ον οι από­στο­λοι, ούτε στο ελά­χι­στο να μετα­κι­νη­θούν)» [Πράξ.16,24], όπως θα μπο­ρού­σε να πει κάποιος τον «νέρ­βο»[:δηλα­δή το ξύλι­νο όργα­νο στο οποίο έδε­ναν τους φυλα­κι­σμέ­νους]. Πρό­σε­χε ότι και ο δεσμο­φύ­λα­κας πάλι τους έβα­λε στην πιο βαθιά φυλα­κή και αυτό από θεία οικο­νο­μία· διό­τι, επει­δή επρό­κει­το να γίνει μεγά­λο θαύ­μα, κρί­νε­ται κατάλ­λη­λος για την ακρό­α­ση ο τόπος που ήταν έξω από την πόλη, που ήταν απαλ­λαγ­μέ­νος από πει­ρα­σμούς και κιν­δύ­νους. Επί­σης, όσο περισ­σό­τε­ρο προ­σε­κτι­κή και αυστη­ρή γίνε­ται η φρού­ρη­ση, τόσο λαμ­πρό­τε­ρο γίνε­ται το θαύ­μα.

Για πόσα δάκρυα είναι άξια τα όσα συμ­βαί­νουν σήμε­ρα; Εκεί­νοι μεν έπα­θαν όλα εκεί­να που έπα­θαν για την ομο­λο­γία της πίστης τους προς τον Χρι­στό, εμείς όμως τα παθαί­νου­με κάνον­τας απο­λαυ­στι­κή ζωή, τα παθαί­νου­με μέσα στα θέα­τρα. Γι’ αυτό και οδη­γού­μα­στε στην απώ­λεια, και κατα­πον­τι­ζό­μα­στε μέσα στην κακία, ζητών­τας παν­τού να βρού­με άνε­ση, και δεν ανε­χό­μα­στε να λυπη­θού­με για χάρη του Χρι­στού ούτε απλώς δεχό­με­νοι κάποιο χλευα­σμό, ούτε και ένα λόγο μόνο.

Αυτά ας υπεν­θυ­μί­ζου­με παρα­κα­λώ, συνέ­χεια στον εαυ­τό μας, τα όσα έπα­θαν οι από­στο­λοι για τον Χρι­στό, τα όσα υπέ­μει­ναν, πως δεν θορυ­βούν­ταν, πως δεν σκαν­δα­λί­ζον­ταν. Το έργο του Θεού εκτε­λού­σαν και πάθαι­ναν αυτά. Δεν έλε­γαν: «για­τί κηρύτ­του­με τον λόγο του Θεού και δεν μας προ­στα­τεύ­ει ο Θεός;». Αλλά και αυτό τους ωφε­λού­σε, και χωρίς τη βοή­θειά Του, με αυτό ακρι­βώς το πράγ­μα τούς έκα­νε πιο δυνα­τούς, πιο ισχυ­ρούς, πιο ατρό­μη­τους. Λέγει ο Παύ­λος σε επι­στο­λή του: «οὐ μόνον δέ, ἀλλὰ καὶ καυ­χώ­με­θα ἐν ταῖς θλί­ψε­σιν, εἰδότες ὅτι ἡ θλῖψις ὑπομονὴν κατερ­γά­ζε­ται(:δεν καυ­χιό­μα­στε μόνο για τη δόξα που ελπί­ζου­με, αλλά καυ­χιό­μα­στε και για τις θλί­ψεις· διό­τι γνω­ρί­ζου­με ότι η θλί­ψη παρά­γει σιγά-σιγά ως μόνι­μο και τέλειο έργο την υπο­μο­νή και η υπο­μο­νή παρά­γει αρε­τή δοκι­μα­σμέ­νη και τέλεια, και η δοκι­μα­σμέ­νη αρε­τή παρά­γει την ελπί­δα στον Θεό. Και η ελπί­δα αυτή δεν ντρο­πιά­ζει και δεν δια­ψεύ­δει αυτόν που την έχει, διό­τι η αγά­πη που έδει­ξε σε μας ο Θεός, στον οποίο ελπί­ζου­με, εκχύ­θη­κε και πλημ­μύ­ρι­σε τις καρ­διές μας με το Άγιο Πνεύ­μα που μας δόθη­κε ως αρρα­βώ­νας της ελπί­δας μας)» [Ρωμ.5,3–4].

Ας μην επι­διώ­κου­με λοι­πόν την μαλ­θα­κή και την γεμά­τη από απο­λαύ­σεις ζωή· διό­τι όπως ακρι­βώς εδώ είναι διπλό το καλό, διό­τι και ισχυ­ροί γίνον­ται οι αγω­νι­ζό­με­νοι για την αρε­τή, και οι μισθοί είναι μεγά­λοι, έτσι και εκεί είναι διπλό το κακό, διό­τι και πιο μαλ­θα­κοί γίνον­ται και κανε­νός καλού πρό­ξε­νοι δεν γίνον­ται αλλά κακού. Διό­τι τίπο­τε δεν θα μπο­ρού­σε να υπάρ­ξει πιο άχρη­στο από άνθρω­πο που περ­νά όλη του την ζωή μέσα στην άνε­ση και τη γεμά­τη από απο­λαύ­σεις ζωή· «διό­τι», λέει μια παροι­μία, «άνδρας απεί­ρα­στος και αδο­κί­μα­στος είναι άχρη­στος όχι μόνο στους αγώ­νες αυτούς, αλλά και σε όλους γενι­κά τους άλλους». Η άνε­ση είναι άχρη­στο πράγ­μα, και μέσα στην ίδια τη ζωή τη γεμά­τη από απο­λαύ­σεις τίπο­τε δεν είναι τόσο βλα­βε­ρό, όσο η ίδια η από­λαυ­ση· διό­τι είναι βαρε­τή. Ούτε από τα φαγη­τά η ηδο­νή είναι τόσο μεγά­λη, ούτε από την άνε­ση, αλλά όλα εξα­φα­νί­ζον­ται και χάνον­ται.

Ας μην την επι­ζη­τού­με λοι­πόν αυτήν· διό­τι εάν θελή­σου­με να εξε­τά­σου­με ποιος ζει περισ­σό­τε­ρο ευχά­ρι­στα, εκεί­νος που κοπιά­ζει και ταλαι­πω­ρεί­ται ή εκεί­νος που κάνει τρυ­φη­λή ζωή, θα δια­πι­στώ­σου­με αυτόν μάλ­λον που κοπιά­ζει· διό­τι καταρ­χήν μεν το ίδιο το σώμα αυτού που κάνει τρυ­φη­λή ζωή είναι άτο­νο και πλα­δα­ρό, έπει­τα και οι αισθή­σεις του σώμα­τός του δεν είναι καθα­ρές, ούτε υγιείς, αλλά απο­χαυ­νω­μέ­νες και μαλ­θα­κές· και εφό­σον λοι­πόν και αυτές δεν είναι υγιείς, ούτε της υγεί­ας η ηδο­νή φαί­νε­ται.

«Κατὰ δὲ τὸ μεσο­νύ­κτιον Παῦλος καὶ Σίλας προ­σευ­χό­με­νοι ὕμνουν τὸν Θεόν· ἐπηκροῶντο δὲ αὐτῶν οἱ δέσμιοι ἄφνω δὲ σει­σμὸς ἐγένε­το μέγας, ὥστε σαλευθῆναι τὰ θεμέ­λια τοῦ δεσμω­τη­ρί­ου, ἀνεῴχθη­σάν τε παρα­χρῆμα αἱ θύραι πᾶσαι καὶ πάν­των τὰ δεσμὰ ἀνέθη ἔξυπνος δὲ γενό­με­νος ὁ δεσμο­φύ­λαξ καὶ ἰδὼν ἀνεῳγμέ­νας τὰς θύρας τῆς φυλακῆς, σπα­σά­με­νος μάχαι­ραν ἔμελ­λεν ἑαυτὸν ἀναι­ρεῖν, νομί­ζων ἐκπε­φευ­γέ­ναι τοὺς δεσμί­ους ἐφώνη­σε δὲ φωνῇ μεγάλῃ ὁ Παῦλος λέγων· μηδὲν πράξῃς σεαυτῷ κακόν· ἅπαν­τες γάρ ἐσμεν ἐνθά­δε (:γύρω στα μεσά­νυ­χτα ο Παύ­λος και ο Σίλας, σαν να μην τους είχε συμ­βεί τίπο­τε και σαν να μην αισθά­νον­ταν κανέ­να πόνο, έψαλ­λαν ύμνους προς τον Θεό. Τους άκου­γαν μάλι­στα και οι άλλοι φυλα­κι­σμέ­νοι. Και ξαφ­νι­κά έγι­νε τόσο μεγά­λος σει­σμός, ώστε σαλεύ­τη­καν τα θεμέ­λια της φυλα­κής· και άνοι­ξαν τη στιγ­μή εκεί­νη όλες οι θύρες, και λύθη­καν όλων των φυλα­κι­σμέ­νων οι αλυ­σί­δες, με τις οποί­ες ήταν δεμέ­νοι. Στο μετα­ξύ ξύπνη­σε ο δεσμο­φύ­λα­κας, και μόλις είδε ανοι­χτές τις θύρες της φυλα­κής, τρά­βη­ξε το μαχαί­ρι του έτοι­μος να αυτο­κτο­νή­σει, επει­δή νόμι­ζε ότι είχαν δρα­πε­τεύ­σει οι φυλα­κι­σμέ­νοι και συνε­πώς θα του επι­βαλ­λό­ταν η ποι­νή του θανά­του. Για να μη θιγεί η αξιο­πρέ­πειά του λοι­πόν, θεώ­ρη­σε προ­τι­μό­τε­ρο να αυτο­κτο­νή­σει, παρά να θανα­τω­θεί με το στίγ­μα της κατα­δί­κης. Όμως ο Παύ­λος τού φώνα­ξε με δυνα­τή φωνή: ‘’Μην κάνεις κανέ­να κακό στον εαυ­τό σου. Είμα­στε όλοι εδώ. Δεν πρό­κει­ται να σου ζητη­θούν ευθύ­νες και να τιμω­ρη­θείς’’)» [Πραξ.16,25–28].

Τι θα μπο­ρού­σε να υπάρ­ξει ισά­ξιο με τις ψυχές αυτές; Μαστι­γώ­θη­καν, δέχθη­καν πολ­λά χτυ­πή­μα­τα, κιν­δύ­νε­ψαν μέχρι θανά­του, ήταν δεμέ­νοι στο ξύλο και κλει­σμέ­νοι μέσα στην πιο βαθιά φυλα­κή, και όμως ούτε και έτσι μπο­ρού­σαν να ησυ­χά­ζουν, αλλά έμε­ναν ξάγρυ­πνοι όλη τη νύχτα προ­σευ­χό­με­νοι. Βλέ­πε­τε πόσο μεγά­λο αγα­θό είναι η θλί­ψη; Εμείς όμως ούτε, και ενώ είμα­στε ξαπλω­μέ­νοι σε απα­λά στρώ­μα­τα, δεν φοβό­μα­στε καθό­λου, αλλά όλη την νύχτα κοι­μό­μα­στε. Ίσως γι’ αυτό να ξαγρυ­πνού­σαν ψάλ­λον­τας όλη τη νύχτα, επει­δή βρι­σκό­ταν μέσα σε αυτές τις δυσκο­λί­ες. Δεν τους κυρί­ευ­σε η τυραν­νι­κή εξου­σία του ύπνου, δεν τους λύγι­σε ο ανυ­πό­φο­ρος πόνος, δεν τους οδή­γη­σε σε απο­ρία ο φόβος, αλλά ακρι­βώς αυτά τα ίδια ήταν εκεί­να που τους προ­ξε­νού­σαν μεγα­λύ­τε­ρη διέ­γερ­ση, και τους γέμι­ζαν από πολ­λή πνευ­μα­τι­κή ηδο­νή, επει­δή τα έπα­σχαν για τον Χρι­στό.

«ἄφνω δὲ σει­σμὸς ἐγένε­το μέγας, ὥστε σαλευθῆναι τὰ θεμέ­λια τοῦ δεσμω­τη­ρί­ου, ἀνεῴχθη­σάν τε παρα­χρῆμα αἱ θύραι πᾶσαι καὶ πάν­των τὰ δεσμὰ ἀνέθη (:Και ξαφ­νι­κά έγι­νε τόσο μεγά­λος σει­σμός, ώστε σαλεύ­τη­καν τα θεμέ­λια της φυλα­κής˙ και άνοι­ξαν τη στιγ­μή εκεί­νη όλες οι θύρες και λύθη­καν όλων των φυλα­κι­σμέ­νων οι αλυ­σί­δες, με τις οποί­ες ήταν δεμέ­νοι)» [Πράξ.16,26]. Έγι­νε σει­σμός ώστε να ξυπνή­σει και ο δεσμο­φύ­λα­κας και οι θύρες άνοι­ξαν, ώστε να θαυ­μά­σει το γεγο­νός. Αυτά οι φύλα­κες δεν τα έβλε­παν· διό­τι αλλιώς θα έφευ­γαν όλοι.

«ἔξυπνος δὲ γενό­με­νος ὁ δεσμο­φύ­λαξ καὶ ἰδὼν ἀνεῳγμέ­νας τὰς θύρας τῆς φυλακῆς, σπα­σά­με­νος μάχαι­ραν ἔμελ­λεν ἑαυτὸν ἀναι­ρεῖν, νομί­ζων ἐκπε­φευ­γέ­ναι τοὺς δεσμί­ους ἐφώνη­σε δὲ φωνῇ μεγάλῃ ὁ Παῦλος λέγων· μηδὲν πράξῃς σεαυτῷ κακόν· ἅπαν­τες γάρ ἐσμεν ἐνθά­δε (:στο μετα­ξύ ξύπνη­σε ο δεσμο­φύ­λα­κας, και μόλις είδε ανοι­χτές τις θύρες της φυλα­κής, τρά­βη­ξε το μαχαί­ρι του έτοι­μος να αυτο­κτο­νή­σει, επει­δή νόμι­ζε ότι είχαν δρα­πε­τεύ­σει οι φυλα­κι­σμέ­νοι και συνε­πώς θα του επι­βαλ­λό­ταν η ποι­νή του θανά­του. Για να μη θιγεί η αξιο­πρέ­πειά του λοι­πόν, θεώ­ρη­σε προ­τι­μό­τε­ρο να αυτο­κτο­νή­σει, παρά να θανα­τω­θεί με το στίγ­μα της κατα­δί­κης. Όμως ο Παύ­λος του φώνα­ξε με δυνα­τή φωνή: “Μην κάνεις κανέ­να κακό στον εαυ­τό σου. Είμα­στε όλοι εδώ. Δεν πρό­κει­ται να σου ζητη­θούν ευθύ­νες και να τιμω­ρη­θείς”)» [Πράξ.16,27–28].