ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ

π. Δημη­τρί­ου Μπό­κου

Ὅταν ὁ Χρι­στὸς θερά­πευε ἀσθε­νεῖς κατὰ τὴν ἡμέ­ρα τοῦ Σαβ­βά­του, οἱ Φαρι­σαῖ­οι θύμω­ναν. Τὸν κατη­γο­ροῦ­σαν ὅτι παρα­βαί­νει τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ, ποὺ ὅρι­ζε ἀργία γιὰ τὸ Σάβ­βα­το. Ἔτσι ἔγι­νε καὶ μὲ τὴ θερα­πεία τῆς γυναί­κας ποὺ ἦταν συγ­κύ­πτου­σα, δηλα­δὴ σκυμ­μέ­νη, κυρ­τω­μέ­νη ἐντε­λῶς ἀπὸ τὴν ἀρρώ­στια της, χωρὶς νὰ μπο­ρεῖ νὰ σηκώ­σει ὄρθιο τὸ κεφά­λι της. Μὰ ὁ Χρι­στὸς ἀνέ­τρε­πε τοὺς συλ­λο­γι­σμούς τους (Κυρια­κὴ Ι΄ Λου­κᾶ).

Πολ­λὲς φορὲς δόθη­κε στοὺς Ἰου­δαί­ους ἡ εὐκαι­ρία νὰ κατη­γο­ρή­σουν τὸν Χρι­στὸ γιὰ τὸ θέμα αὐτό. Ἔτσι καὶ ὁ Χρι­στὸς εἶχε πολ­λὲς ἀφορ­μὲς γιὰ νὰ τοὺς ἐξη­γή­σει, ὅτι δὲν πρέ­πει νὰ προ­σκολ­λῶν­ται στὸ γράμ­μα τοῦ νόμου, ἀλλὰ στὸ πνεῦ­μα. Σκο­πὸς εἶναι πάν­τα νὰ βοη­θη­θεῖ ὁ ἄνθρω­πος, εἴτε ὑλι­κὰ εἴτε πνευ­μα­τι­κά, ὄχι νὰ ἐξον­τω­θεῖ. Γιὰ χάρη του ἀνα­στέλ­λον­ται ὄχι μόνο οἱ φυσι­κοὶ νόμοι (θαῦ­μα), ἀλλὰ καὶ νόμοι θεόσ­δο­τοι, πνευ­μα­τι­κοὶ θεσμοί, του­λά­χι­στον ἀπὸ τὴν κατὰ γράμ­μα ἐκτέ­λε­σή τους, γιὰ νὰ γίνει, ὅπως λέμε, συγ­κα­τά­βα­ση, «οἰκο­νο­μία». Ὄχι βέβαια εἰκῇ καὶ ὡς ἔτυ­χε, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀνά­λο­γη διά­κρι­ση.

Οἱ ἐξω­τε­ρι­κοὶ τύποι καὶ θεσμοὶ εἶναι καλοὶ γιὰ νὰ φυλά­γουν τὴν οὐσία, τὸ πνεῦ­μα τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ, ὅτι δηλα­δὴ προ­έ­χει πάν­τα ὁ ἄνθρω­πος, ἡ ὠφέ­λεια τοῦ ἀνθρώ­που, ὄχι ἡ ἄκαμ­πτη τήρη­ση τῶν τύπων, τοῦ γράμ­μα­τος τοῦ νόμου.

Ὁ Χρι­στὸς ἀνα­φέ­ρει ἕνα παρά­δειγ­μα γιὰ τὸ πῶς μπο­ρεῖ νὰ γίνει κάτι τέτοιο. Κάποιο Σάβ­βα­το συνέ­βη νὰ περ­νά­ει μὲ τοὺς μαθη­τές του μέσα ἀπὸ τὰ σπαρ­μέ­να χωρά­φια. Πει­να­σμέ­νοι οἱ μαθη­τές, μὴ ἔχον­τας τί ἄλλο νὰ φᾶνε, ἄρχι­σαν νὰ μαδοῦν στά­χυα, νὰ τὰ τρί­βουν μὲ τὰ χέρια τους καὶ νὰ τρῶ­νε τοὺς σπό­ρους. Οἱ Φαρι­σαῖ­οι τὸ θεώ­ρη­σαν αὐτὸ ἀμέ­σως ἐργα­σία, δηλα­δὴ παρά­βα­ση τῆς ἀργί­ας τοῦ Σαβ­βά­του καὶ ζήτη­σαν τὸν λόγο ἀπὸ τὸν Χρι­στό.

Γιὰ νὰ τοὺς βοη­θή­σει ὁ Χρι­στὸς νὰ ξεκολ­λή­σουν ἀπὸ τὸ γράμ­μα τοῦ νόμου, τοὺς θύμι­σε τὴ γνω­στὴ φυσι­κὰ καὶ σ’ αὐτοὺς περί­πτω­ση τοῦ Δαυ­ΐδ, ποὺ ὅταν κάπο­τε κατα­διω­κό­ταν ἀπὸ τὸν βασι­λιὰ Σαούλ, κατέ­φυ­γε στὴν πόλη Νομ­βά. Ἐμφα­νί­στη­κε βια­στι­κὸς στὸν ἀρχιε­ρέα Ἀβι­μέ­λεχ καὶ τοῦ ζήτη­σε κατε­πει­γόν­τως πέν­τε ψωμιά, ἢ ὅσα τέλος πάν­των τοῦ βρί­σκον­ταν, γιὰ νὰ δώσει καὶ στοὺς πει­να­σμέ­νους συν­τρό­φους του. Ὁ Ἀβι­μέ­λεχ, ἔκπλη­κτος ποὺ τὸν εἶδε μόνο του, τοῦ εἶπε ὅτι δὲν εἶχε καθό­λου ἁπλὸ ψωμί, ἀλλὰ μόνο τοὺς ἱεροὺς ἄρτους τῆς Προ­θέ­σε­ως στὴ Σκη­νὴ τοῦ Μαρ­τυ­ρί­ου. Τοὺς ἄρτους αὐτοὺς τοὺς ἄλλα­ζαν κάθε ἑβδο­μά­δα καὶ δὲν εἶχε δικαί­ω­μα νὰ τοὺς φάει κανέ­νας, παρὰ μόνο οἱ ἱερεῖς. Θεω­ροῦν­ταν ἄρτοι ἅγιοι, για­τὶ ἦταν ἀφιέ­ρω­μα στὸν Θεό.

Ὁ Ἀβι­μέ­λεχ εἶπε ὅτι, ἂν ἔχουν τηρή­σει οἱ σύν­τρο­φοί του ἐγκρά­τεια, μπο­ροῦν νὰ φᾶνε τοὺς ἄρτους τῆς Προ­θέ­σε­ως. Ὁ Δαυ­ΐδ ἀπάν­τη­σε κατα­φα­τι­κά. Τρεῖς μέρες «ἀπὸ γυναι­κὸς ἀπε­σχή­με­θα». Ὅτι ἔχουν τρεῖς μέρες ἀπο­χὴ ἀπὸ γυναί­κα. Καὶ ὅτι καθ’ ὁδὸν οἱ σύν­τρο­φοί του ἔχουν ἁγνι­σθεῖ κατὰ τὶς νομι­κὲς δια­τά­ξεις. Μὴ ἔχον­τας ἄλλους ἄρτους ὁ Ἀβι­μέ­λεχ, πῆρε τότε τοὺς ἱεροὺς ἄρτους «ἐκ προ­σώ­που Κυρί­ου» καὶ τοὺς ἔδω­σε στὸν Δαυ­ΐδ. Γιὰ τὴν πρά­ξη του αὐτὴ βέβαια δια­τά­χτη­κε ἀργό­τε­ρα ἀπὸ τὸν Σαοὺλ σφα­γὴ ὅλων τῶν ἱερέ­ων, ἀλλὰ καὶ τῆς πόλης Νομ­βά. Σώθη­κε μόνο ἕνας γιὸς τοῦ Ἀβι­μέ­λεχ, ὁ μετέ­πει­τα ἀρχιε­ρέ­ας Ἀβιά­θαρ (Α΄ Βασ. κεφ. 21 καὶ 22. Λουκ 6, 1–5).

Ὅπως τότε χάριν τοῦ Δαυ­ΐδ παρα­κάμ­φθη­κε ὁ νόμος περὶ τῶν ἱερῶν ἄρτων, ἔτσι καὶ τώρα ὁ Χρι­στὸς παρα­κάμ­πτει τὸν θεσμὸ τῆς ἀργί­ας τοῦ Σαβ­βά­του, γιὰ νὰ βοη­θη­θοῦν οἱ ἄνθρω­ποι.

Οἱ νομι­κὲς δια­τά­ξεις δὲν εἶναι πάνω ἀπὸ τὸν ἄνθρω­πο. Καὶ ποτὲ πάνω ἀπὸ τὸν Χρι­στό.